kafasının icerisinde duşunmesini engelleyen ne var ise unutun. Duşuncelerimizi arındırdıktan sonra 1 kez derin nefes alıp verelim. Bunu yapıyoruz cunku iyi duşunebilmek icin gerekli. Nefesimizi aldıktan sonra hafifce geriye yaslanalım fakat yazıyı gorebilecek uzaklıkta olmanız lazım. Tarihin tozlu sayfalarında bir padişah olduğunuzu duşunun; devletin sorumlulukları sizin uzerinizde, halkınızın sorunları, devletler arası politikanız, savaş alanında olen şehitlerin verdiği evlat acısı, yeni veliahdı belirleme tereddudu ve buyuk sıfatının bile yetersiz kalacağı bircok onemli sorumluluk… Evet, gozlerimizi kapatıp bu durumu beş dakika duşunelim… Duşunmek bile yetmiyor bu duyguları anlamaya, oyle değil mi? Oysa şanlı ecdadımız binlerce yıl bu sorumlulukların ustesinden gelmeyi başarmış ve tarihin her sayfasına imzasını atmıştır. Siz de bir Alparslan, Fatih Han, Timur Han, Richard, Joan of Arc, Papa, El Cid, Konstantin, Selahaddin Eyyubi, Kızıl Erik, Barborossa, Batu Han veya adını yazamadığımız diğerleri gibi onemli bir kahraman olmak ve tarihi yeniden yazmak istemez misiniz? Zaman makinesine gerek yok, sizlere bu duyguları yaşatacak yegÂne oyun olan Medieval II: Total War’ı inceledim. Medieval’ın Turkce’mizdeki karşılığı ortacağdır. Yani isminden anlaşılabileceği gibi oyunumuz Ortacağ doneminin en onemli zamanlarını icermektedir. Oyunun ismi yanında bulunan “II”nin nedeni ise ilk cıkan Medieval`ın grafiksel olarak cığır acmış bir şekilde tekrar piyasaya surulmesidir. Yani korkmaya gerek yok, bu bir devam oyunu değil. Bizim bildiğimiz tarihte ortacağın bitişi Fatih Sultan Mehmet Han’ın İstanbul`u fethetmesiyledir fakat Avrupalılar bunu kabul etmiyorlar! Onlara gore ortacağın bitişi Ronesans akımının başlamasıdır bu yuzden oyunumuzun tarih dilimi 1080 - 1530 arasıdır. Kısacası neden bitiş tarihi 1453 değil diye duşunmeyin. Bu tarih dilimleri arasında hukum surmuş ve dunyaya namını duyurmuş Timurlular’dan tutun İngilizler’e hatta Aztekler’e kadar toplam da 21 devlet oyunda yerlerini almış yonetilmeyi bekliyor. Fakat gelişiguzel istediğimiz devleti secemiyoruz. Ne yazık ki ilk olarak Kutsal Roma Germen, İngiltere, Fransa, İspanya veya Venedik devletlerinden birini secip oyuna başlıyoruz. Mesela Turkler ile oynamak istiyorsanız oyun icerisinde Turkleri tarih sahnesinden silmeniz gerekiyor. Ancak bu şekilde oynanabilir kılınıyor. Ama ben bunu yapamam diyorsanız, bu durum icin bir cozum yazmış bulunmaktayım, gerekli bilgi icin pm atabilirsiniz... Oyunda Timurlular, Altın Orda ve The Turks (Selcuklu, Osmanlı) olmak uzere dort tane Turk devleti bulunmakta. Daha once tarihin her sayfasına imzasını atan ecdadımızın olduğunu soylemiştik. CA firması da bu durumu goz ardı edememiş, edememiş ama kıskandığından olsa gerek diğer devletlere ozenildiği kadar Turk devletlerine ozenilmemiş. Dikkat edin Arap devletleri bile daha iyi yansıtılmış. Yani Muslumanlığı gectik, sadece Turk devletlerine karşı bir ozensizlik soz konusu. Ortacağ, dinler adına verilen savaşları ile unludur. Cihatlar ve Haclı seferleri bu din savaşlarının en unluleridir. Cihat: İslam icin yapılan her turlu uğraştır, bu genel tanımı. Cenk ortamındaki ise; daha cok “savunma” amaclı olmakla beraber tehdit var ise İslam’ı korumak icin yapılan savaşlardır. Haclı seferleriyse Hristiyanların, siyasi, ekonomik ve dini amaclarla, papanın onderliğinde yapılan seferlerdir. Ortacağda en buyuk iki dinden Hristiyanlık, Katolik ve Ortodoks mezhebiyle, Muslumanlık ise başlı başına en yaygın dinlerdi. Yakın dunya tarihinin temelleri bu donemde atıldı. Bu temellere harc olan dinlerin, tarihi konu alan bir oyunda bulunmaması soz konusu bile olamaz. Medieval II: TotalWar’da Katolik, Heretik (Dinsiz-Ateist), İslamiyet, Ortodoksluk ve Pagan olmak uzere toplamda beş inanış var. Devlet dinleri ise İslamiyet, Katolik ve Ortodoksluk olarak oyuna eklenmiş. Diğer inanışlar ise şehirlerimizde yaşayan, halkımıza mensup kişilerin inanışları olarak yer almış, buna ek olarak sadece Aztekler pagan olarak oyunda bulunmakta. Turkler, Mısırlılar, Hilaliler, Altın Orda ve Timurlular İslamiyet’i benimsemiş ulkeler. İngilizler, Fransızlar, Portekizler, Sicilyalılar vb. gibi devletler Katolik iken sadece iki devlet, Ruslar ve Bizanslılar Ortodoks inancına sahipler. Eğer İslamiyet’i benimsemiş bir devleti sectiyseniz, zulum goren Musluman halkın bulunduğu bolgelere veya elden cıkan bir İslam toprağına cihat ilan edebiliyoruz. Hristiyan Katolik bir devleti sectiyseniz Musluman halk başta olmak uzere kutsal topraklara ve Ortodoks şehirlerine dahi Haclı seferi duzenleyebiliyoruz. Tabii Papa ile aranız iyi olmalı. Oyunda Papa’yı devlet adamı ve din adamı olmak uzere iki şekilde goruyoruz. Kilisenin gercekte olduğu gibi Katolikler uzerinde bulunan ağırlığı oyuna fazlasıyla yansıtılmış ve Papa ile aranız kotu olursa diğer Katolik devletleriyle de aranız kotu olacaktır. Bunlara rağmen oyunda Halifelik sistemi yok ve olmadığı da iyi olmuş cunku gercekte bu donemlerde iki halife vardı ve bu iki başlılık surekli İslam ulkeleri arasında anlaşmazlığın cıkmasına neden oluyordu. Yani Halifelik mertebesi “dort halife” doneminden sonra asıl amacını yitirmişti. Yetiştirdiğimiz ulemaların arasında en rutbeli olanın belirlediği, Musluman halkın eza ve cefa cektiği bolgelere cihat ilan edebiliyoruz. Gelişiguzel saldırı teması cihatta olmadığı gibi oyunda da boyle bir ozellik yok, yani doğru yapılmış. Savaşların yanı sıra ulkelerin refahı icin dinler ayrı onem arz eder. Bir imparatorluk haline geldiyseniz, her renkten insanı huzurlu bir şekilde yonetmeniz gerekiyor. Bunun tek yolu, ibadethaneler yaptırdıktan sonra din adamları yetiştirip şehir şehir dağıtıp toplumlar arası refahı sağlamaktır. Siz bunları yapadurun, duşmanlar da boş durmuyor. Din adamlarını topraklarınıza gonderiyorlar ve misyonerlik yaptırtıyorlar. Mensup olduğunuz din bir eyaletinizde yuzde olarak duşuşe gecerse isyanlar başlıyor demektir. Bu da yetmezmiş gibi Heretik yani cadılar ve kendini buyucu ilan edenler de ortaya cıkınca sabır taşı oluyorsunuz.(Heretik: Kendi dininin inanclarına karşı gelen kimse) Ne kadar oyun da olsa biraz fanteziye kacan yanları da yok değil. Bir keresinde Turklerle oynarken Roma’ya tam 20 tane imam gondermiştim ve birkac yıl sonra Musluman nufus gaza gelerek isyan cıkardı ve Papa isyancılarla girdiği savaşta oldu. Katolik devletler bir sonraki yıl kardinallerini toplayıp, secim yaptılar ve yeni Papa’yı sectiler. Buna rağmen Roma’yı kaybetmişlerdi. Yeni Papa da Venedik’te ikamet etmeye başladı. Yani Papa Vatikan’ı kaybetse de oyundan hic cıkmayacak. Burada dikkat ceken konu Papa secimleri! Her Katolik devletin mertebe olarak en yuksek din adamı kardinallerdir. Şehir şehir gezen papazlar din adına ne kadar cok misyonerlik yaparlarsa o kadar cabuk kademe atlarlar, fakat Vatikan ile aranız da iyi olmalı ki papazların kardinalliğe gecişine izin verilsin. İzni aldıktan sonra bir mektup ile bize “x papazınız kardinalliğe yukselmiştir” diye belirtiliyor. Papa oldukten sonra kardinale sahip her ulke secimlere katılıyor ve bir oylama yapılıyor. Oylamadan sizin kardinaliniz Papa olarak cıksın istiyorsanız; Papa olmeden once diğer Katolik devletler ile aranızı iyi tutmalısınız ya da kardinallere secimden once ruşvet teklif etmelisiniz. Ayrıca ne kadar cok kardinal o kadar cok oy hakkı demektir ki secilme yuzdeniz artsın. Papa secimlerinden başarılı cıkarsak maddi ve manevi yonden kazanclıyız demektir. İstediğimiz yere haclı seferi duzenlemek bir yana devletimize huzur geliyor. Halk cok mutlu oluyor, ticaretiniz de sizin ırkınızdan secilen papa ile artan saygınlıktan dolayı hız kazanıyor. İslam mensubu devletlerde sadece dini birlik olarak cihat var. Cihat ilan ettiğiniz zaman her Musluman devlet sefere katılıyor. Ama bir zorunluluk yok; bazen hicbir devlet yardım etmiyor bazen de tek başınıza kılıc sallıyorsunuz. Haclı seferlerine zorla katılmamız icin Papa tarafından mesaj gonderiliyor. Katılmayan ya dinden cıkıyor ya da Katolikler ile arası acılıyor. Katoliklerin bir diğer sorunu Katolik yargıclar. Papa ile aranızı acacak en kucuk harekette topraklarınızda Katolik yargıclar adeta mantar gibi turuyor. Hanedan uyelerinden din adamlarına kadar herkesi sorguluyorlar. Sorgulamada dini yonden zayıf gorulen herkesi diri diri yakıyorlar. Acı verici bir durum. Ortodokslar ise cok pasifler, Bizans ve Rusya tamamen Katolikler ile Muslumanlar arasında eziliyor. Devlet sadece savaşlarla yonetilmez. Diplomasi bazen kılıctan daha keskin olur. Acılmayan kapılar bir imza ile acılabilir. Medieval II: Total War’ın en zevkli yanlarından biri de diplomasidir. Kurnazca davrandığınız zaman savaşmadan dunyayı yonetebilirsiniz. Şehirlerinizde yetiştirdiğiniz diplomatları doğru ulkelere gonderin. Once ticaret anlaşması yapın ki sempati kazanasınız. Sonrasında muttefik olun, eğer bir geciş sureci yaşamadan muttefik olursanız kesinlikle sırtınızdan vurulursunuz. Gercek hayatta da biri bana surekli aynı soruları sorsa, kesinlikle sinirlenirim ve ağır tepki veririm. Oyuna yansıtılan bu gercekcilik tek kelime ile harika. Turkler ile oynarken Timurlular Bağdat uzerinden akına başladılar. En az 3 - 4 kez muttefiklik teklif ettim, bana gelen cevap “Sen kimsin? Senin devletinle muttefik olmaya ihtiyacım yok” oldu. Tabii yapay zek olsa bile boyle laflar adama dokunuyor. Sadece ticaret ve muttefik anlaşmaları ile kısıtlı kalmayan bir suru diplomasi seceneğimiz var. Ezdiğiniz herhangi bir devleti biraz para ile boyunduruğunuz altına alabiliyorsunuz. İsterseniz vergiye bağlıyor ya da harac alıyorsunuz. Musluman devletlerde olmasa da Ortodoks ve Katolik devletlerde prensesler de diplomasi icin kullanılabiliyor. Tahrik edici gucleri ile kabul edilmeyecek teklifleri kabul ettiriyorlar. Prensesleri diğer ulke komutan ve hanedan uyeleri ile evlendirebiliyorsunuz. Kan bağı ile muttefik oluyorsunuz. Fakat fazla abartmayın hanedan ağacınız bozulabiliyor ve ulkenizi yonetenler sizin ırkınızdan olmuyorlar. Sizler de takdir edersiniz ki oyunların en buyuk sorunu yapay zekÂdır. Arada sırada sacmalayan yapay zek kendini cok gulunc durumlara duşuruyor. Bir keresinde somurge haline getireceğim bir devlet bana diplomatını yolladı. Diplomatın teklifi “bizden aldığın şehirleri geri ver ve 65000 dinar harac ode” oldu. Gulmekten karnıma ağrılar girmişti. Oyun tarihin kanlı yuzunu yansıtmanın yanında gulmemizi de sağlamıyor değil. Diplomasi konusunda son olarak ruşvete değinmek istiyorum. Ruşvet size gercek hayatta olduğundan daha cok pahalıya patlayacaktır (sanki gercek hayatta ruşvet veren kişileriz!). Ruşveti, kalelerinizi kuşatan duşman askerler, ticaret yolları kesen isyancılar ve başıboş gezen komutanlar uzerinde kullanın. İlk olarak cuzi bir fiyat onerin, daha fazla isteyince kabul etmeyin, tekrar teklif edin fakat duşuk fiyat olsun. Orta yolu bulacaksınız, eminim. Gorulduğu gibi yazının sadece diplomasi bolumunu okuyan biri gercekten politika yapıyoruz zanneder oysaki bu bir oyun. Bunu Medieval II’nin gercekciliğinin bir kanıtı olarak gorebiliriz! Loncalar, ortacağın arka yuzu. Kurulan gruplar devlet yonetimindekilere etki ederek gerek diplomasi gerek savaş yapmamız icin bizi yonlendiriyorlar. Loncaların toplandığı binaların yapılması icin size bir teklif geliyor, kabul ettiğiniz zaman gizli calışmalar başlıyor. Mesela soylu loncaları, diğer devletler ile muttefiklik ve ticaret anlaşmaları isteklerinde bulunuyor. Hatta muttefik olduğumuz bir ulkenin limanlarını işgal etmenizi de isteyebiliyor. İstekleri yapılmadığı takdirde halk bazı yerlerde mutsuz oluyor cunku soylular halka etki edebiliyor. Yani bunlar yararlı ve zararlı istekler olarak iki başlık altında toplanabilir. Ayrıca diğer devletlerin kanadı altında olan loncalar da bizlerden isteklerde bulunabiliyorlar: Kralımızı oldur gibi! Ben bu oyuna aşığım! Hicbir ozelliği olmasın, sadece savaş haritasında ki savaşlardan ibaret olsun yine oynarım, yine oynarım. İki ceşit yapımız var, kaleler ve şehirler. Kalelerde ağır zırhlı savaşa deneyimli birimler uretilirken şehirlerde, kalelerde uretilen birimlere nazaran daha hafif zırhla kuşanmış, milis birimler uretebiliyoruz. Askerlerden ayrı din adamı, tuccar, elci, ajan ve suikastcı gibi devlet icin calışan gorevliler de yetiştirebiliyoruz. Savaşlar kale veya şehirden urettiğimiz askerlerimizle oluşturduğumuz orduların arasında gercekleşiyor. Savaş ceşitleri: Meydan muharebeleri kale kuşatmaları ve kopru savaşları başta olmak uzere bircok alanda kan dokuyoruz. Savaşların kazanılması ordu komutanının ozelliklerine, askerlerin moraline ve yer şekillerine bağlıdır. Komutanların komuta, moral, sadakat, din ve korku ozellikleri emri altındaki askerlere cok tesir ediyor. Genelde tecrubesiz bir ordunun yenilme olasılığı yuksek oluyor fakat tecrubeli bir komutanla kaybedeceğiniz savaşları kazanabiliyorsunuz. Askerlerin morali komutanlarına, yan yana savaştığı arkadaşları ve duşman ordusuna bağlıdır. Duşunsenize siz savaşırken komutanınız veya yanınızda savaşan birlik beyaz bayrağı cekmiş kacıyor. Biz de kacalım durumu cereyan ediyor ve savaşı kaybettiniz. Daha bitmedi! Doğal şartlar bizi her şeyden daha fazla zorlayacaktır. Okcuların ağırlıkta oldukları bir ordu yağmurlu havada kesinlikle kaybeder ya da atlı bir birlik tepeden aşağı hucum yaparken daha etkilidir. Kısacası icinde olduğu durumu en guzel kullanan taraf savaşı lehine cevirir. Hic unutamadığım, savaş hakkında anlattıklarıma ornek teşkil eden bir cengim vardı. 360 tane akıncı ile yaklaşık 1200 askere sahip Bizans ordusunu yenmiştim. Savaş konusuna son vermeden kombo denen sistemi de anlatmak isterim. Şimdiye kadar cıkmış taktik oyunlarında olmayan bu ozellikle oyunda yapılan savaşlarda askerlerin birbirinden ozgur hareket etmeleri sağlanmaktadır. Mesela bir asker duşmanına kalkanı ile vuruyor, bir başkası duşmanına kılıc saplıyor ve bu durumda caresiz başka bir asker geri cekiliyor. Birbirinden bağımsız hareket eden on binlerce savaşcı. Sonuc olarak bilgisayarınızda Hollywood’da cekilmiş ve uc boyutlu ortama aktarılmış filmler izliyorsunuz. Atmosferin buyusune kapılıp bir anda kontrolu bırakıyor ve savaşı izliyorsunuz. Eğer ipin ucu kacarsa savaşı kaybedebilirsiniz. Sırf bu yuzden yuzlerce savaş kaybettim. Sabrınız yoksa ve savaşta kaybetmeyi hazmedemiyorsanız kesinlikle kendinizi kaptırmayın, yoksa en son kaydettiğiniz yerden tekrar başlamak zorunda kalırsınız! [IMG]http://tbn1.google.com/images?q=tbn:cAMVPMm-Uub_ZM:http://img119.**************/img119/3372/medieval2tw0450so.jpg[/IMG] Nerdeyse devlet yonetme simulatoru olan M2 icinde kendi devletiniz ve diğer devletler hakkında bilgiye ulaşabileceğiniz paneller mevcut. Asker sayısı, maddi durum, ticaret potansiyeli ve nufus istatistikleri bizi cok ilgilendiriyor. Bir cizelgede gorduğumuz bu istatistikler devletimizin yonunu belirliyor. Kime savaş acıp acmayacağımızı ve kime ticaret teklif edersek karlı cıkacağımızı bize gosteriyor. Gercek zamanlı tarih ile paralel olmasa da bizden birkac eyaleti ele gecirmemiz isteniyor. Orneğin Turklerin İstanbul’u ve Fransızların Kudus’u kesinlikle almaları gerek. Oyunda ne yazık ki hala deniz savaşları yok, onceden cok kızardım fakat hak vermeye başladım. Elindeki teknolojiyi birden harcarsan kendini de harcamış olursun. Umidimiz gelecek oyunlarda deniz savaşlarını gormek. Bir gun CA ve TotalWar firmalarına e-posta gelir. E-postada şunlar yazmaktadır: “Siz oyun yapımcılarına cok teşekkur ediyorum. Oğlum Roma ve ortacağ tarihinden tam not aldı.” Bu oyun diğerleri gibi zararlı değil aksine yararlı, tarihi oğretiyor. Tarih oyunla oğrenilemez, yeterli değil ama Total War oyunları tarihi oğrenmeye teşvik ediyor demek daha uygun sanırım. Katolik ve Ortodoks devletlerin prensesleri izinsiz ve habersiz diğer devlet prenslerine kacabiliyor. O devleti tarih sahnesinden silmeniz onerimdir. Oyuna İngilizlerle başlayın. İngilizlerle oyunu bitirdikten sonra Turkleri secin. Aradaki guc dengesizliğini istemeseniz de goreceksiniz. M2TW, en zengin oyun ancak para yonunden değil, 23 devlet ve 250′den fazla birim ceşidiyle… Cadı ve buyuculere (Heretic) dikkat! Asker boluklerinizin, din adamlarınızın ve komutanlarınızın aklını celip size isyan ettirebiliyorlar. Ne de olsa buyuculer. Can alıcı bir tını daha; İlhanlı Turkleri, Abbasileri ve Rusları tarih sahnesinden silerse ya da Timurlular Paris kapılarına dayanırsa hic şaşırmayın! Abartılı ovgulerin hepsi Medieval II’ye cunku bu abartıları hak eden bir oyun. En azından oyunlara harcanan emeğe saygınız varsa alın rafta dursun, oynamasanız da olur. Canınız savaş filmi izlemek istiyor ama guncel bir film yoksa al Medieval II’yi gir secmeli savaş bolumune sec devleti ve asker birimlerini iki tarafı da otomatiğe aktar al sana film. Kısacası oyunu şiddetle oneriyorum para harcadığınıza değecektir. “Medieval II: Total War oynamadan olurseniz aslında hic yaşamamışsınız demektir.” __________________