Kemik yoğunluğu testi (kemik mineral testi) kemiğin icyapısına bakarak sağlamlığını belirlemeye yarıyor. Kemik yoğunluğunun bilinmesi onemli. Osteoporoz şuphesi bulunan hemen herkes kemik yoğunluğu testinden geciriliyor. Sonuclara bağlı olarak osteoporozun seviyesi ve osteoporoza bağlı kemik kırılmalarına karşı nasıl onlemler alınması gerektiği belirleniyor.


Kimler kemik yoğunluğu testi yaptırmalı?


Amerika’daki Ulusal Osteoporoz Vakfı kimlerin kemik yoğunluğu testi yaptırması gerektiğine dair bazı maddeler yayınlamış. Bunlar:
• 65 yaş uzeri menopoz donemine girmiş tum kadınlar
• 60 – 65 yaş arası menopoz donemine henuz girmemiş kadınlar
• Menopoz sonrası kemik kırılması yaşamış kadınlar
• Osteoporoz şuphesi duyanlar
• Kemik erimesini tetikleyen ilac kullananlar
• Kemik erimesi riskini arttıran hastalıkları olanlar
Kemik yoğunluğu testi turleri neler?
Kemik yoğunluğunu olcmek icin kullanılan ceşitli makineler var. Her makine farklı bolgelerdeki kemik yoğunluğunu olcmede etkili. Olcum orta ve periferik olmak uzere ikiye ayrılıyor. Orta olcumde kalca ve omurgada, preferik olcumde parmak, bilek, diz kapağı, kaval kemiği, topuk vb. bolgelerde kemik yoğunluğu olculuyor. Kullanılan araclara bakalım:
Cift ışınlı absorbsiyometri: Omurga, kalca ve vucut genelinde kullanılır. Bu yontemle gelecekte kırılma olasılığı yuksek olan kemikleri belirlemek mumkun. Cift ışınlı absorbsiyometri duşuk radyasyon dozu sağlayan yuksek frekans teknolojisiyle kısa surede kemik yoğunluğuna ilişkin bilgi sağlar.
X-ray absorbsiyometri: Bilek, topuk ve parmak kemiklerinin mineral yoğunluğunu olcerken kullanılır. X ışınlarından faydalanılır.
Tek foton absorbsiyometri (SPA): Bu yontemde kemiğe radyasyon yollanıyor. Soğurulma oranına bakılarak kemiğin yoğunluğu belirleniyor. Yumuşak dokunun emdiği radyasyon hesaba katılmadığından sonuclar yanıltıcı olabilir. Yontem nadiren kullanılıyor. Ozellikle bilek kemiğinin yoğunluğu olculecekse tercih ediliyor.
Single enerji X ışını absorbsiyometri (SXA): Kemik yoğunluğunu ve mineral seviyesini olcerken X ışını kaynağı kullanılır. Tek foton absorbsiyometrisinden farkı radyasyon kaynağı olarak radyoaktif iyot yerine rontgen tupu kullanılması. Ancak tek foton absorbsiyometri cihazları gibi single enerji X ışını absorbsiyometri de yumuşak dokuların yanıltıcı etkisini hesaba katmıyor. Bu nedenle bilek ve topuk gibi yumuşak dokunun gorece az olduğu bolgelerde kullanılıyor.
Kantitatif ultrason (QUS): Topuk, kaval kemiği, diz kapağı kemik yoğunluğunu ve mineral seviyesini olcerken ses dalgaları kullanılıyor.
Kantitatif bilgisayarlı tomografi (QCT): Ozellikle omurga kemik yoğunluğu ve mineral seviyesi olcumunde kullanılıyor.
Periferik kantitatif bilgisayarlı tomografi (Pqct): Ozellikle bilek kemiği yoğunluğu ve mineral seviyesi olcumunde kullanılıyor.
Radyografik absorbsiyometri (RA): X ışınları ve kucuk bir kama yardımıyla kemik yoğunluğu ve mineral seviyesi olculuyor. Bedenin her bolgesinde kullanılabilir.
Dual foton absorbsiyometri (DPA): Omurga ve kalca kemiklerinin yoğunlukları ve mineral seviyelerini belirlemede kullanılıyor.