‘Guatr nedir? Belirtileri nelerdir? Tedavisi var mıdır?’ Merak mı ediyorsunuz? Guatr hakkında bilmek istedikleriniz bu yazıda.
Guatr tiroit bezinin anormal bir şekilde şişmesi sonucu boğazda bir kitlenin oluşması. Kulağa biraz karışık geliyor olabilir, isterseniz sırayla gidelim. Oncelikle tiroit bezinin ne işe yaradığına bakalım.
Tiroit bezi
Tiroit bezi boyunda bulunan, soluk borusunun hemen onunde kucuk kelebek şeklinde bir bez. Gorevi tiroit hormonu salgılamak. Tiroit hormonunun gorevi ise vucudun yiyeceği enerjiye donuşturme işlemini yani metabolizmayı dengede tutmak, kontrol etmek.
Tiroit bezi genelde fark edilmez ancak eğer şişerse boğazda guatr adı verilen bir kitle oluşturur.
Guatrın boyutu kişiden kişiye değişebilir. Coğu durumda şişkinlik kucuktur ve hic belirti vermez. Ancak daha ciddi durumlarda şişkinlik yutkunmayı hatta nefes almayı zorlaştıracak bir hal alabilir.
Guatr ne kadar yaygın?
Guatr insanların %4 – 7’sini etkileyen yaygın bir durum. Ancak coğu durumda şişkinlik gorulmeyecek kadar kucuk olur. Guatr kadınlarda erkeklerde olduğundan daha yaygın.
Guatrın bircok nedeni olabilir. Bu nedenleri sıralayalım:
• Tiroit bezinin cok fazla calışması (hipertiroidizm)
• Tiroit bezinin az calışması (hipotiroidizm)
• Hamilelik
• İyot eksikliği (iyot balık ve sutte bulunan bir mineral)
Guatrın tedavisi altında yatan nedene bağlı olarak değişir. Coğu durumda guatr kucukse cok sorun yaratmaz. Bekleyip gormek gerekebilir hatta uygulanacak yontemlerden biri beklemek.
Uygun olabilecek başka tedavi yontemleri tiroit hormon takviyesini kapsayabilir. Bunu aldığınız besinlerle sağlayabilirsiniz. Daha ileri ve ciddi boyuttaki guatrlar cerrahi işlemle alınabilir. Coğu guatr kanser değildir yani iyi huyludur ancak 20 vakadan 1’inin tiroit kanseri işareti olabileceği istatistiği de goz ardı edilmemeli.
Guatrın belirtileri
Bahsettiğimiz gibi guatrın en belirgin belirtisi tiroit bezlerindeki şişme. Bu şişkinlik sonucunda boğazda bir kitle oluşması. Yutkunduğunuzda bu kitle aşağı yukarı hareket edebilir.
• Oksurmek
• Boğazda sıkılma hissi
• Seste değişiklik
• Nadir olarak yutkunmada ya da nefes almada gucluk ya da nefes alırken ses cıkması
Guatr turleri
Yayılmış kucuk guatr: Tiroit bezinin tamamı şişerek buyur ve dokununca yumuşak bir his verir.
Nodul guatr: Tiroit bezindeki şişliğin tek parca halinde yani nodul olarak gorulmesi. Dokunulduğunda yumru yumru bir his verir.
Guatr teşhisi
Guatrınız varsa fiziksel muayene yoluyla teşhis etmek mumkun. Ayrıca tiroit bezinizin nasıl calıştığını anlamak icin bazı testlere de gerek duyulabilir.
Fiziksel muayene
Doktorunuz şişkinlik var mı yok mu anlamak icin boynunuzu muayene eder. Guatrınız daha once bahsettiğimiz iki şekilde de olabilir. Yutkunurken nodulun hareket edip etmediğini gormek icin yutkunmanızı isteyebilir. Guatrın altında yatan nedeni bulmak icin bir tiroit testine de ihtiyac duyulabilir.
Tiroit fonksiyon testi
Tiroit fonksiyon testi belirli hormonların seviyelerinin olculmesiyle yapılır. Tiroit bezleri iki tur hormon uretir. Biri tiroksin diğeri tiriiyoditironin. Her iki hormonun da aşırı miktarlarda olması tiroit bezlerinin fazla aktif olmasının altında yatan başka bir sorunun habercisi demektir.
Tiroit bezleriniz cok yavaşsa hipofiz bezleri tiroit gorevi goren bir tur hormon salgılar. Bu hormonun yuksek seviyelerde olması durumunda tiroit bezleri az calışıyormuş gibi gorunebilir.
Ultrasonla goruntuleme
Ultrasonla goruntuleme ses dalgalarıyla vucudun bir parcasının goruntulenmesi anlamına gelir. Ultrasonun kullanılabileceği işlemler şunlar:
• Tiroit bezlerinizin goruntulenmesinde
• Tiroit bezlerinin buyukluğunun belirlenmesinde
• Tiroit bezlerinde buyumuş nodulun varlığının tespitinde
İnce iğne aspirasyonu
İnce iğne aspirasyonu guatrdan kucuk bir parca alınması anlamına gelir. Biyopsi yardımıyla guatrdaki hucreler test edilebilir. Bu işlem sırasında, arkasında şırınga olan ince bir iğne boğazınızdaki guatra batırılır. Guatrın icindeki sıvıdan ya da dokudan kucuk bir ornek şırınga yardımıyla alınır. Daha sonra alınan ornek guatrın icindeki hucreleri analiz etmek icin laboratuvara test edilmeye goturulur.
Uzmanlarımız sorularınızı bekliyor.