Coğumuz ilacların yan etkilerini iyi kotu biliyoruz. Kimi ağız kurutur. Kimi uyku kacırır. Bunlar gorece hafif yan etkiler. Bazı ilaclar gozlerin kurumasına, ışığa duyarlığın artmasına neden olabilir. Bundan daha fazlasını yapan, ileri duzeyde gorme sorunları başlatan, hatta gorme yitimine yol acanlar ilaclar da var.
Kullandığınız ilacların iceriğini bilmek onemli.İnsanların hangi hastalığa sahip olduklarını, ne tur ilaclar aldıklarını, bunların goz sorunlarıyla karşılaşma riskini nasıl arttıracağını bilmeleri onemli. İlaclar satışa sunulmadan once guvenli olup olmadıklarına ilişkin kapsamlı testlerden gecirilse de kucucuk bir olasılık gozlerdeki ışığı perdelemeye yeter de artar.
[h=2]Cocuklarda gorme sorunu nasıl anlaşılır?[/h]Cocukların gorme sorunlarına ilişkin yaygın duşunce kalıbı: Cocuk gozlerini kısarak bakıyorsa, televizyona cok yakın oturuyorsa, ustune bir de gozlerini ovuşturuyorsa gorme sorunundan kuşkulanabiliriz. Bunlar gercekten de gorme sorunlarına işaret edebilir.
Bazen ortada hicbir işaret olmayabilir. Gozdeki ciddi sağlık sorunları her zaman basit, kolay anlaşılır belirtiler vermiyor.
Başkaca sağlık sorunları nedeniyle ilac kullanmanız onerilirse (olası yan etkilerden korunmak icin) goz sağlığınıza ilişkin bilgileri doktorunuzla paylaşmanız şart. Sorunu erken farketmek coğu zaman en iyi cozum.
Aşağıda gormeyle ilgili olumsuz yan etkilere neden olan 10 ilacı sıraladık. Elbette liste gorme kusurlarına yol acabilecek butun ilacları icermiyor. Kullanmanız gereken ilacla ilgili herhangi bir sorunla karşılaşırsanız hemen doktorunuza danışmanız gerektiğini unutmayın.
[h=3]Akne ilaclarının yan etkisi [/h]İsotretinoin ileri duzeyde akne sorunlarında kullanılıyor. İsotretinoin gozlerin kurumasına, gece goruşunde ani azalmaya yol acabilir. Bu ilacı kullanırken, ozellikle geceleyin trafikte cok dikkatli olmanızı oneriyoruz. İlacın başka yan etkileri de cıkabilir. Kullanım suresince doktor gozetimi şart.
[h=4]Antihistaminlerin yan etkisi[/h]Antihistaminler saman nezlesi ve diğer alerjik hastalıklarda semptomları gideriyor. Bu ilaclar burun akıntısına, goz sulanmasına, hapşırığa ve kaşınmaya neden olan histaminlerin uretimini engelliyor.
Antihistaminler acilen tedavi edilmesi gereken kapalı acılı glokoma (goz icinde sıvı basıncının artmasına) neden olabilir. Baş ağrısı, şiddetli goz ağrısı, bulantı, kusma, goruşte bulanma, ışıklara bakınca haleler gorme gibi belirtiler cıkabilir.
Ozellikle 40 yaş ustunde yaygın glokom (acık ve kapalı acılı olmak uzere) iki kategoriye ayrılıyor. Glokom vakalarının coğu acık acılı. Kapalı acılı glokoma daha seyrek rastlanıyor.
Kapalı acılı glokom hastaları (antihistaminler gibi) goz bebekleri genişletebilecek ilaclardan uzak durmalı. Antikolinerjik ve antispasmodik ilaclardan da kacınmalı. Deniz tutmasını engelleyen scopolamine bantları, sindirim yolu sorunlarında (orneğin ishalde) kullanılan semptom gidericiler buna ornek.
Şiddetli goz ağrısı, gormede ani bulanıklık veya başka kapalı acılı glokom belirtileri taşıdığınızı fark ederseniz acilen tıbbi yardım almalısınız. Glokom coğu zaman kendini belli etmez. Hasta olduğunuzu bilmiyor olabilirsiniz. Rutin goz muayeneleriyle sorun erken anlaşılabilir. Olası gorme kayıpları baştan engellenebilir.
[h=5]Sıtma ilaclarının yan etkisi[/h]Jenerik maddeler ve markalar: Hydroxychloroquine. Chloroquine.
Marka: Plaquenil. Quineprox. Aralen.
Romataid artrit ve lupus tedavisinde yaygın kullanılan bu tur ilaclar sıtma tedavisinde de etkili.
Nadiren de olsa ilacı kullanan kimi hastalarda kalıcı gorme kaybına neden olan retinal toksisite oluşuyor. Plaquenil toksisitesi genellikle doza bağımlı. Uzun sureli yuksek dozlarda risk yukseliyor.
Bu ilacları kullanmadan goz doktoruna muayene olmak oneriliyor. Sıtma ilaclarını gunluk kullanan hastaların – tedavi başladıktan sonra – yılda bir kez kontrol edilmeleri şart.
[h=6]Kortikosteroidlerin yan etkisi[/h]Jenerik madde: Prednisone
Markalar: Deltasone. Meticorten. Orasone. Prednicot. Sterapred.
Prednisone kortikosteroid artrit, lupus, psoriasis, şiddetli alerji, ulseratif kolit ve solunum sorunları tedavisinde yaygın. Prednisone katarakt ve glokom riskini arttırıyor. Prednisone kullanan hastaların kucuk bir kısmı steroide duyarlı. İlac glokom icin onemli risk faktoru olan goz tansiyonunda artışa neden oluyor.
Gozlerinizde ağrı hissederseniz, goruşunuz bulanırsa, ışıklara bakınca haleler gorurseniz derhal doktorunuzu bilgilendirmelisiniz. Sıkca kortikosteroid kullanıyorsanız yılda bir glokom veya katarakt kontrolu amacıyla ayrıntılı goz muayenesinden gecmeniz gerekiyor.
[h=2]Ereksiyon ilaclarının yan etkisi[/h]Jenerik maddeler: Sildenafil. Tadalafil. Vardenafil.
Ereksiyon sorunlarında bu ilacları kullanan erkeklerde bulanık gorme, ışığa duyarlılık, gecici olarak mavi tonlarında gorme gibi yan etkiler rapor ediliyor.
Bu ilacların tanıtımlarında, ilac kullanımı ile doğrudan bağlantı kesin olarak bilinmese de ani gorme kaybına yonelik uyarılar yer alıyor.
Uzmanlar bu ilaclarla arterik olmayan anterior iskemik optik noropati arasında bir ilişkiden kuşkulansa da konuya ilişkin olarak yeterince bilgi yok. İskemik optik noropatiye genellikle dolaşım sistemi bozuklukları olan yaşlı bireylerde rastlanıyor.
Bu tur ilacları kullanırken goruşunuzde değişiklik olursa derhal doktorunuza bilgi vermelisiniz.
[h=3]Etambutol yan etkisi[/h]Ethambutol tuberkuloz tedavisinde kullanılan antibiyotiklerden. Uzmanlara gore bu ilac optik sinir sorunlarıyla ilişkilendirilebilir. Etambutanol gorme kaybına neden olabilir. Bazı renklerin algılanmasını gucleştirebilir. Yine tuberkuloz tedavisinde kullanılan bir başka ilac olan İzoniazid (Tubizid) de goruşle ilgili benzer sorunlara yol acıyor.
Bu ilacları kullanırken ozellikle bazı renkleri gormede zorlanıyorsanız hemen doktorunuza başvurmalısınız.
[h=4]Flomax yan etkisi[/h]Flomax prostat buyumesinden yakınan, idrar akışı sorunlu erkeklerin tedavisinde kullanılıyor. Alfa bloke ediciler sınıfında tanımlı bu ilac bazı kasların gevşemesini sağlıyor. İdrara cıkmayı kolaylaştırıyor. İlacın gozun iris bolgesinde birikme eğilimi sakıncası.
Tamulosin goz bebeğinin genişlemesini engelleyebilir. Bu da intra operatif gevşek iris sendromuna neden olabilir. Bu ilacı kullanan bir hastanın katarakt ameliyatında buyuk sorunlar cıkabilir.
Prostat tedavisine yonelik ilaclardan birini kullanıyorsanız, gundeminizde katarakt ameliyatı varsa goz doktorunuza kullandığınız ilaclara ilişkin ayrıntılı bilgi vermelisiniz. Boylece operasyon oncesi veya sonrası alınacak onlemleri kararlaştırmak kolaylaşır.
[h=5]Fenotiazinlerin yan etkisi[/h]Şizofreni gibi ruhsal hastalıkların tedavisinde kullanılan antipsikotiklerde yan etki olarak ışığa duyarlılık, renkleri gormede değişiklik, bulanık gorme, gece goruşunde sıkıntı gelişebilir. Bu ilaclar goz merceğinde pigment değişimlerine neden olabilir ama bunlar cok onemli değil.
Pigment değişimleri retinada gercekleşirse iş değişiyor: Gorme sorunları cıkıyor.
Bu tur ilaclarla gelişen gorme sorunları ilacın kullanım suresine, secilen doza bağlı. Goruşunuz değişirse hemen doktorunuza danışmalısınız.
[h=6]Tamoksifen yan etkisi [/h]Tamoksifen meme kanseri tedavisinde kullanılan anti – ostrojen etkili ilaclardan. Bu ilac kristalin retinopatiye (retinada kristal gorunumlu kucuk partikullerin birikmesiyle oluşan bir soruna) yol acabilir. Uzmanlar retinada tamoksifenle ilişkili işlevsel ve anatomik değişimler gelişebileceği goruşunde. İlacın yan etkileri arasında bulanık gorme, korneada değişiklikler ve katarakt riskinin artması sayılabilir.
Tamoxifen alıyorsanız (yılda bir kez) goz doktorunuza gorunmek iyidir. Gozunuzle ilgili başkaca semptomlar farkederseniz doktorunuza bilgi vermekte gecikmeyin.
[h=2]Topiramat yan etkisi[/h]Topamax epilepsi gibi nobetli hastalıkları onlemede, migren ağrılarını dindirmede kullanılan antikonvulsan (kasılma onleyici) ilaclardan. Uzmanlar bu ilacın kapalı acılı glokomla ilişkilendirilebileceği goruşunde. Topamax kullanan hastaların konuya ilişkin bilgilenmeleri gerekli.
Gormede ani değişim, bulanık goruş, cift gorme, baş ağrısı, goz cevresinde acı gibi belirtilerde derhal tıbbi yardım alınmalı. Kapalı acılı glokom acilen mudahale etmeyi gerektiren sorunlardan.