Aslında idrar cok da konuşulan bir konu değil. Ama ondaki değişimleri gozlemlemek onemli. Cunku vucudunuz hakkında bir suru ipucuyla dolu. Ne yediğinizi, ne kadar sıvı tukettiğinizi hatta hangi hastalıklara sahip olduğunuzu ondan oğrenebilirsiniz.
İdrar ve idrar tahlili doktorların yuzyıllardır hastalıkları belirlemede kullandığı bir yontem. Cunku vucudunuzdaki bakteriler, protein, şeker hepsi idrarın da icinde.
Boşaltım sisteminde yeri buyuk. Onun gorevi fazla suyu ve bobreklerin atıklarını vucuttan dışarı atmak. Yani vucudumuzdaki toksinlerden onunla kurtuluyoruz denilebilir.
Diyelim ki birden bire idrarınızın rengi ya da kokusu değişti. Bu yediğiniz bir şeyle bağlantılı olabileceği gibi bir enfeksiyonla da bağlantılı olabilir. Hatta kanserle bile ilgili olabilir.
Renk değişimi
İdrar sarı rengini urokrom ya da urobilin denilen bir maddeden alıyor. Bu sarının tonları idrarın yoğunluğuna gore değişiyor. Soluk sarıdan koyu ambere kadar gidiyor. Ne kadar koyuysa o kadar az sıvı tukettiğinize işaret ediyor.
Bunun tam tersi de doğru. İdrarınızın rengi ne kadar acıksa o kadar fazla sıvı tuketmişsinizdir. Ya da idrar sokturucu bir ilac kullanıyorsunuzdur.
İdrarın rengi surekli değişebilir. Bu yuzden her beklenmedik rengi yanlış anlayıp hastalık alarmı sanmayın. Mesela bazı ilaclar onu acık yeşil hatta maviye donuştururken havuc da turuncumsu bir renk verir. Vitaminler canlı sarı yapar, porfiri adındaki bir sorun ise porto şarabı renginde idrara sahip olmanıza neden olur.
İdrar kırmızıysa bunun en yaygın nedeni idrarda kan olmasıdır. Ama hemen telaşa kapılmayın. Minicik bir damla kan bile idrar renginde buyuk değişim yaratabiliyor.
Tabii ki şunu da unutmayın. Boyle bir durumda hemen doktora gorunmelisiniz. Cunku bircok farklı hastalığın habercisi olabilir. Hatta enfeksiyon kapmış olmak en iyi ihtimal.
Koku değişimi
İdrarın normalde cok fazla kokusu olmaz. İdrarınızda keskin bir koku oluştuysa ya bobreklerde iltihaplanma olmuş olabilir ya da borek taşınız vardır.
Diyabeti olanlar şekerli bir koku hissedebilirler cunku fazla şeker idrarla atılır. Hatta eskiden doktorlar diyabet teşhisi icin idrarın tadına bakabiliyormuş.
Bazen de sadece yiyecekler yuzunden koku değişimi olur. Orneğin kuşkonmazın bu konuda adı cıkmış. İcindeki metil merkaptan idrarı cok daha keskin kokutuyor. Ama kuşkonmaz yiyince idrarınızın kokması kuşkonmaza değil size bağlı. Nasıl mı? Genlerinizde merkaptanı kıran enzimler varsakokmazsınız yoksa kokarsınız.
Ne kadar sıklıkla idrara cıkıyorsunuz?
İdrara cıkma sıklığınız da en az onun kokusu ve rengi kadar onemli. Coğunlukla gunde 6 ile 8 defa arası idrara cıkarız. Ama bu gun icerisinde ictiklerimize bağlı olarak değişir. Cok fazla sıvı tuketmemenize rağmen tuvaletiniz geliyorsa bu neden olabilir bakalım:
• Aşırı aktif mesane. Mesane kaslarının istemsizce kasılması.
• İdrar yolu enfeksiyonları.
• İnterstisyel sistit. Mesane duvarının iltihaplanmasına neden olur.
• İyi huylu prostat buyumesi. Uretranın uzerindeki baskıyı arttırır.
• Norolojik sorunlar. Parkinson gibi.
• Diyabet.
Bu problemin tam tersi de olabilir. Yani idrara cıkamama. Bu sorun da duzenli olarak tuvalete cıkamama ya da uzun sure tuvaletini tutma gibi durumların sonucunda ortaya cıkıyor.
Sağlıklı tuvalet alışkanlığı geliştirmek
Mesanenize iyi bakın. O da sorunsuzca idrara cıkmanıza yardım etsin. Peki nasıl olacak?
Temel kural yeterli miktarda su icmek. Fazlası da zarar azı da. Susadığınız zaman su icmeyi ihmal etmeyin. Onerilen miktar gunde 8 bardak.
Gece tuvalet icin uyanmaktan bıktıysanız uyumadan 3 – 4 saat oncesinde sıvı almayı bırakın. Mesanenizi rahatsız eden kafein ve alkolden de uzak durun.
Son kural basit: idrarınızı tutmayın.