Karaciğer duşmanı hepatitin bulaşma yollarından biri seks. Hepatit hakkında neleri bilmeliyim ve korunma yolları hakkında neler biliyorum?
Hepatitin ortak kullanılan catal kaşıklardan, steril olmayan iğnelerden bulaştığını herkes biliyor. Ancak bilmediğimiz şeyler de var. Mesela karaciğeri olduren bu hastalık cinsel yolla da bulaşabiliyor. Nasıl bulaştığını, nelere dikkat etmemiz gerektiğini pek fazla bilmiyoruz. İşte hepatit hakkında sık sorulan sorular.
Kac tip hepatit var?
Karaciğerde soruna yol acan beşten fazla hepatit turu var.
Tum hepatit tipleri cinsel yolla bulaşır mı?
Hepatit A ağız yoluyla veya dışkıdan bulaşıyor. Elinize değen kucucuk bir virus ağzınızla temas ederse hepatit A olabilirsiniz.
Hepatit B, HBV olarak biliniyor. AIDS’ten 50 – 100 kat daha kolay bulaşıyor. Vajinal salgıda, tukurukte ve menide bulunuyor. Ozellikle oral ve anal seks hepatit B’nin bulaşması icin uygun ortamlar. El ele tutuşmaktan, sarılmaktan ya da kucuk bir opucukten bulaşmaz. Ama derin bir opuşmede bulaşıp bulaşmayacağı garanti değil. Cunku HBV virusu tukurukte de var. Ozellikle ağzınızda yara ya da tahriş varsa bulaşma olasılığı artıyor. Cok fazla kişiyle cinsel ilişkiye girmekse risk faktoru.
Hepatit C, virusu kapmış birinin kanıyla temas halinde bulaşıyor. Genital yaralar, kesikler, adet kanaması bunlar arasında. Birden fazla kişiyle cinsel ilişkide bulunanlarda, daha once cinsel yolla bulaşan hastalık gecirenlerde, guvenilir olmayan kişilerle cinsel ilişkiye girenlerde risk yuksek. Tek eşli olanlardaysa risk neredeyse yok.
Kadınlarla erkeklerde hepatite yakalanma riski aynı mı?
Risk cinsiyete gore değil, davranışa gore değişiyor. Araştırmalara gore erkeklerin hepatite yakalanma oranı daha yuksek. Ozellikle erkeklerle seks yapan erkeklerde hepatit B olasılığı diğer kişilere oranla 10 – 15 kat artıyor.
Eşimle seks yapmadan once ona nasıl guveneceğim?
Birinin hepatit olduğu coğunlukla oyle gozunden anlaşılmıyor. Belirtiler net değil. Bazı kişiler hepatitin ileri bir aşamasında olsa bile tamamen sağlıklı gorunebilir. Uzmanlara gore cinsel ilişkiye gireceğiniz kişiyle bu konuda acıkca konuşmalısınız.
Tabii ki belirti gosterenler de var. Goz bebeklerinin veya cildin sarı olması, yani bildiğimiz sarılık hepatit alarmı. Ateş, yorgunluk, iştah kaybı, mide bulantısı, kusma, eklem ağrısı, camur renkli dışkı diğer belirtilerden. Birinin hepatit olup olmadığını anlamanın en basit yoluysa kan testi.
Seks sırasındaki hangi hareketler hepatite davetiye?
Aşınma, kesik, kanama yaratacak herhangi bir cinsel aktivitede hepatit riski var.
Hepatit konusunda anal seks vajinal seksten daha riskli goruluyor. En risksiz yol ise oral seks. Ama oral – anal olmadığı surece. Uzmanlara gore birden fazla kişiyle cinsel ilişkiye girenler kesinlikle dikkatli olmalı. Onlem almanın basit yolları var. En bilineni kondom. Bunun dışında hepatit A ve B’ye ozel aşılardan da yaptırabilirsiniz.
Opuşmeyle hepatit bulaşır mı?
Opuşme sırasında kişilerin tukuruk salgıları birbirine karışıyor. Hepatit B virusu tukurukte de bulunduğu icin opuşmeyle gecmesi olanaklı. Hele de ağızda yara bere varsa cok dikkatli olunmalı.
Vibratorler ya da diğer seks oyuncakları riskli mi?
Evet riskli. Cunku hepatit dayanıklı bir virus. Vucut dışındaki ortamlarda bile birkac hafta canlı kalabiliyor. Vibratoru sıcak suyla yıkamak mikropların olmesi icin mantıklı bir cozum. Ama en guvenilir yol eşiniz hepatit aşısı olmadan once bu oyuncaklara biraz ara vermek.
Kondom, cinsel yolla bulaşan hepatiti onlemede ne kadar etkili?
Kondomlar %99 guvenilir. Uzunca bir suredir tek eşli değilseniz sizin icin en sağlıklı yol istisnasız her ilişkide kondom kullanmak. Bazı uzmanlara goreyse sadece normal kondomlar kullanılmalı. Cunku aromalı ya da parfumlu olanlar da riske davetiye cıkarabilir.