Cabuk yoruluyorsunuz, elleriniz ayaklarınız anında buz gibi oluyor. Dikkat edin demir eksikliğiniz olmasın. Peki demir eksikliği neden olur?
Son zamanlarda cok yorgun mu hissediyorsunuz? Formda olsanız da merdivenlerin orta yerinde bayılacak gibi mi oluyorsunuz? Durum boyleyse ve ozellikle kadınsanız hazır olun demir eksikliğiniz olabilir.
Coğu kişi demiri besin olarak gormese de duşuk demirin en yaygın beslenme sorunlarından olduğunu bilmelisiniz. Amerika’daki kadınların %10’u demir eksikliğinden şikayetci.
Bakalım demir vucudunuz icin neden bu kadar onemliymiş, yeteri kadar almazsanız neler olabilirmiş ve ne zaman demir desteği almanız gerekliymiş.
Neden demire ihtiyacımız var?
Demir cok ozel bir mineral. Vucudumuzun demire ihtiyacı olmasının başlıca nedeni demirin kanda oksijen taşınmasına yardım etmesi. Demir hemoglobinin onemli bir bileşeni. Akciğerlerinizden butun vucudunuza kan taşıyan alyuvar hucreleriniz icin de demir epey onemli. Vucuttaki demirin 3’te 2’si hemoglobinde bulunuyor. Yeterli miktarda demiriniz olmazsa vucudunuz oksijen taşıyacak alyuvarları uretemez. Alyuvarların az olması da demir eksikliği anemisi olarak adlandırılan hastalığa neden olur.
Sağlıklı alyuvar hucreleri olmadan vucudunuz yeterli miktarda oksijene ulaşamaz demiştik. Yeterli miktarda oksijene ulaşamamak da cabucak halsiz duşmenize neden olur. Bu yorgunluk beyin fonksiyonlarından, bağışıklık sisteminizin mikroplarla savaşma gucune kadar vucudunuzdaki her şeyi etkiler. Demir eksikliğiniz varsa ve hamileyseniz, ciddi boyutlardaki demir eksikliği bebeğinizin erken doğumuna ya da normalden kucuk olmasına neden olabilir.
Demirin başka bir işlevi daha var. Hucrelerin, cildin, sacların ve tırnakların sağlıklı olmasını sağlıyor.
Ne kadar demire ihtiyacınız var?
Gunde almanız gereken demir miktarı yaşınıza, cinsiyetinize ve genel sağlık durumunuza bağlı.
Bebekler ve cocuklar yetişkinlerden daha fazla demire ihtiyac duyarlar. Cunku vucutları cok hızlı buyur. Cocuklukta erkek ve kız cocukları eşit miktarda demir alırlar. 4 – 8 yaşları arasında 10 mg, 9 – 13 yaşları arasında 8 mg demir alınması gereken miktar.
Ergenliğe gecişte bir kadının gunluk alması gereken demir miktarı artar. Kadınların daha fazla demire ihtiyac duymalarının nedeni regl doneminde kan kaybediyor olmaları. Bu yuzden 19 – 50 yaşları arasında kadınların 18 mg demir almaları gerekirken aynı yaştaki erkeklere 8 mg yeterli.
Menopozdan sonra ise kadınların demir ihtiyacı azalır. Bir kadın menopoza girdikten sonra erkekler gibi gunde 8 mg demir yeterli gelmeye başlar.
Gunluk demir ihtiyacınızı arttırabilecek bazı ozel durumlar olabilir. Bu durumları şoyle sıralayabiliriz:
• Hamileyseniz ya da bebek emziriyorsanız
• Bobrek yetmezliğiniz varsa (ozellikle diyalize giriyorsanız, vucudunuzdaki demir de gidiyor demektir)
• Ulseriniz varsa (kan kaybına neden olabilir)
• Demir emilimini engelleyen bir sindirim hastalığınız varsa (Crohn hastalığı gibi)
• Anticidleri cok fazla kullanıyorsanız (aşırı kullanım demir emilimini engeller)
• Kilo kaybettiyseniz
• Cok egzersiz yapıyorsanız
• Vejetaryen ya da vegansanız demir takviyesi almanız gerekebilir. Cunku vucut bitkilerden aldığı demiri etten aldığı gibi ememez.
Demir eksikliği nasıl anlaşılır?
İnsanlar genellikle belirtileri ve işaretleri yaşayana kadar kendilerinde demir eksikliği olduğunu bilmez. Soluk gorunurler, halsiz olurlar ve egzersiz yaparken zorlanırlar. Demir eksikliğiniz varsa yaşayacağınız başka belirtiler şunlar olabilir:
• Nefes darlığı
• Hızlı kalp atışı
• Ellerin ve ayakların uşumesi
• Kırılgan ve yamulan tırnaklar
• Sac dokulmesi
• Ağzın kenarında yaralar
• Ağız kuruluğu
• Demir eksikliğinin ciddi boyutlarda olduğu durumlarda yutkunmada gucluk de cekilebilir.
Yorgun ve bitkin hissediyorsanız doktorunuzla goruşmenin zamanı gelmiş demektir. Basit bir kan testi yardımıyla demir eksikliğini ve hangi boyutta olduğunu tespit etmek cok kolay. Hamile olan kadınlar ve sindirim problemleri yaşayanlar duzenli olarak demir miktarlarına baktırmalılar.
Demir takviyesi alınmalı mı?
Demir eksikliğiniz varsa demir bakımından zengin yiyeceklerle beslenmeniz ihtiyacınız olanı karşılamaya yeterli olabilir. Ancak doktorunuz dışardan hap olarak demir takviyesi almanızı da onerebilir.
Demir eksikliği hakkında sormak istediğiniz soruları doktorlarımıza iletebilirsiniz.