Cocuğunuz istemsiz kasılıyor, surekli bir şeyleri tekrarlıyorsa doktora gitmelisiniz. Sorun Tourette Sendromu olabilir. Tik Tourette Sendromuna işaret mi?


Cevrenizde siz fark etmeseniz bile mutlaka tikli biri vardır. Kimi bazı hareketlere tepki verir, kimi soylenen sozlerden etkilenir. Hangi turu olursa olsun karşısındaki durumu fark etmişse, biraz da şaka yapmayı seven biriyse makara kısa zamanda işkenceye donuşur.


Literaturde belli kalıplara uygun bicimde tekrar eden, belli bir kas grubuyla ilişkili hareketlere ya da seslere tik deniyor. Bazı tikler kolayca farkedilir; bazıları da ayak parmağı cıtlatması, diş sıkması gibi dışarıdan fark edilmeyen hareketler olabilir. Tikler kendi icinde basit ve karmaşık olarak ikiye ayrılır.
Basit tikler başlıca iki parcadan oluşuyor:
• Basit hareket tikleri (Goz kırpma, omuz silkme, el cırpma vb.)
• Basit ses tikleri (boğaz temizleme, oksurme, homurdanma vb.)
Karmaşık tikler amaclı hareketler gibi goruluyor ve basit tiklere gore daha uzun suruyor. Bunlar da iki parca:
• Karmaşık hareket tikleri (elbise duzeltme, zıplama, koşma, nesnelere dokunma vb.)
• Karmaşık ses tikleri
Karmaşık ses tikleri kendi icinde turune gore farklılıklar gosteriyor. Orneğin başkasının soylediği sozu tekrar etme ekolali, kendi soylediği sozleri tekrar etme palilali, okuduktan sonra sozleri tekrar etme leksilali, kufurlu sozlerin tekrarınaysa koprolali deniyor.
Tourette sendromu
Tourette Sendromu da tiklerle ilişkili. Sinir sistemindeki bir sorunla ilişkili sendrom cocukluk cağında başlıyor. Alışılmadık, kontrolsuz hareketlerin veya sozlerin surekli tekrarlanmasına neden oluyor. Tourette Sendromu’nda kişi saldırganlaşabilir, yuksek sesle toplumda ayıp kabul edilen sozcukler soyleyebilir.
Tourette Sendromu genellikle ilk belirtilerini 7 yaşında vermeye başlıyor. Sorun 2 – 12 yaş aralığında herhangi bir donemde de ortaya cıkabilir. Oğlan cocukları kız cocuklarına oranla 3 – 4 kat daha fazla risk altında.
Tourette Sendromuna cozum yok. Ancak bu hayat boyu tikinizle dalga gecen insanlarla mucadele etmeniz gerektiği anlamına da gelmiyor. Coğu durumda neredeyse tamamen kendiliğinden geciyor. Bazı durumlardaysa tiki kontrol altına alma calışmalarına gerek duyuluyor.

Tourette Sendromu neden olur?
Tourette Sendromu’nun tam nedeni bilinmiyor. Boyle olunca onune gecilmesi de mumkun olmuyor. Sendromun hem cevresel hem de kalıtımsal bozukluklar karışımı olabileceği goruşu yaygın. Diğer acıklamalara bakalım:
Genetik: Tourette Sendromu kalıtsal bir bozukluk olabilir. Tourette Sendromu’na neden olan genlerin hepsi bilinmiyor. Şimdilik elimizde bir tane gen var. Bu gen anneden veya babadan gecebiliyor.
Beyin anormallikleri: Sinirleri uyaran kimyasallardaki (dopamin, serotonin vb.) dengesizlikler Tourette Sendromu’nu tetikleyebilir.
Tourette Sendromu belirtileri
Tourette Sendromu’nun belirtilerinin başında tikler geliyor. Tiklerin şiddeti ve turu değişken; ileri duzeyde okul, iş ve sosyal yaşamı olumsuz etkileyebilirler. Tourette Sendromu belirtisi olan kişilerde:
• Tiklerin turu, sıklığı ve şiddeti değişebilir.
• Hasta, yorgun ya da stresliyseniz şiddetlenebilir.
• Uyku sırasında oluşabilir.
• Zamanla farklı tikler oluşabilir.
• Yetişkinliğe gecerken artabilir.
Cocuğumda tik var. Doktora goturmeli miyim?
Cocuğunuzda istem dışı hareketler, kasılmalar ya da konuşma varsa ilk fırsatta doktora gitmelisiniz. Ancak korkmayın. Cunku tikler cocuklarda yaygın goruluyor. Coğu da kendiliğinden geciyor.
Cocuğunuzun birkac aydan fazla suredir tiki varsa Tourette Sendromu kategorisine girebilir. Bu durumda tedaviden cok kontrol uzerinde durulur.