Akciğer nakli hasta ya da zayıf akciğerin yerine sağlıklısını nakletme işlemi. Coğunlukla olu donorden alınan akciğerle yapılıyor.
Duruma bağlı olarak akciğer nakli ya tek ciğerde ya da ikisinde birden yapılabilir. Bazen aynı anda hem akciğer hem de kalp nakli gerekiyor.
Yaşayan donorden akciğer nakli nadiren yapılıyor. Yetişkin donorden cocuğa yapılabilen bu işlemde akciğerin bir lobundan parca alınıyor. Donor yetişkin genellikle cocuğun ebeveynlerinden biri oluyor.
Bu tur nakil yetişkine uygulanacaksa iki donor gerekli.
[h=2]Akciğer nakli ne zaman yapılır?[/h]Sağlıksız ya da hasar gormuş akciğer solunumu kısıtlıyor. Beden yeterince oksijen alamayınca sorun sorun ustune:
• Kronik obstruktif akciğer hastalığı (anfizem dahil)
• Akciğer uzerinde yaralar (akciğer fibrozisi)
• Kistik fibrozis
• Fibrozisli sarkoidoz
• Pulmoner hipertansiyon
Akciğer hastalıklarına klasik tedavilerle cozum aranıyor. Bunların hicbiri işe yaramazsa, hayati tehlike gelişirse doktor nakil oneriyor.
Akciğer nakliyle ilgili zorluklar olumcul duzeyde riskler icerebilir. Organ reddi (rejeksiyon) ve enfeksiyon buna ornek.
Organ reddi: Bağışıklık sistemi vucuttaki yabancı maddeleri dikkatle izliyor. Varsa onlemini alıyor. Yeni organ da bunlardan.
Nakledilen organla aranızda mukemmel uyum olsa da farketmez. Bunye organı kabul etmeyebilir.
Nakilden sonra alınan ilaclar bunyenin organı daha kolay kabul edebilmesi icin. Bunları coğu zaman hayat boyu almak gerekiyor. Elbette yan etkileri var:
• Kilo artışı
• Yuvarlak yuz hatları
• Akne
• Yuzde tuylenme
• Mide sorunları
Bazı ilaclar da karaciğer sorunları, kanser, osteoporoz ve diyabet riskini arttırıyor.
Enfeksiyon: Organ reddini onlemek icin kullanılan ilaclar bağışıklık sistemini etkiliyor. Koruma mekanizması zayıflayınca bunye enfeksiyonlara acık hale geliyor.
Enfeksiyon riskini onlemek icin bazı oneriler:
• Ellerinizi sık yıkayın
• Diş ve diş etlerinize dikkat edin
• Cildinizi yaralardan koruyun
• Kalabalıktan ve hasta kişilerin yanından uzak durun
• Bağışıklık kazandıran ilaclar icin (Doktorunuzun onerdikleriyle yetinin. Başka ilac aramayın.)
[h=2]Akciğer nakline nasıl hazırlanırım?[/h]Organ nakli oncelikle donoru bulmaya bağlı. Uygun organ bulunursa bazı kriterlere bakılıyor. Bunlar: Kan grubu, organ boyutu ve benzerliği, donor ve hasta arasında coğrafi uzaklık, sorunun ciddiyeti ve kişinin genel sağlık parametreleri.
Donorun bulunması aylar hatta yıllar surebilir. Olsun. Hep hazır olmalısınız. İlaclarınızı duzenli almalısınız.
Hastaneye en fazla birkac saatte ulaşabilecek durumda olmanız onemli. Uygun organ her an cıkabilir.
Hastaneye varınca organın size uyup uymayacağına ilişkin bazı testler yapılacak. Uygun gorulmezse nakil yapılmayacak.
[h=2]Akciğer nakli sırasında neler olacak?[/h]Ameliyat genel anestezi altında yapılacak. Acı hissetmeyeceksiniz. Doktorlar ağzınızdan iceri tup yerleştirecek. Bu tup soluk borunuza yerleşip nefes almanızı sağlayacak. Burnunuzdan karnınıza inen başka bir tuple de oradaki maddeler tahliye edilecek. Bir sonda da idrar torbasını boş tutacak.
Sorunlu ciğeri cıkarmak icin goğus kafesinin acılması gerekiyor. Sonra nefes borusu, damarlar ve kalp yeni ciğere bağlanıyor. Kan basıncını duzenleyen bir makine de ameliyata eşlik ediyor. Tek lobun nakli 4 – 8 saat, tum ciğerin nakliyse 6 – 12 saat suruyor.
Nakilden sonra uzun sure hastanede kalmanız gerekecek. Birkac gun mekanik bir nefeslikle soluk alıp vereceksiniz. Damara takılan tupler hem organ reddini engelleyecek hem de acı cekmenizi. Kısa zaman icinde kendi başınıza nefes alabileceksiniz. Hastanede gecirilecek zaman yaklaşık 1 – 3 hafta.
Hastaneden sonraki uc aya dikkat. Surekli kontrol altında olacaksınız. Bu nedenle nakil merkezine yakın bir yerlerde oturmanız en iyisi. Testler, rontgenler, check-uplar sizi bekliyor.
Yeni ciğerinizle barışık yaşamanın yolu: Sağlıklı yaşam alışkanlıkları. Sigara kesinlikle yasak. Alkol belki azıcık, cok cok az olabilir. Şimdi size daha cok mineral, vitamin, protein filan lazım.
Rehabilitasyonun en onemli parcalarından biri duzenli egzersiz. Doktorunuz sizin icin uygun egzersizler onerecek. Unutmayın ilk bir yıl kritik onemde.