Dijital dunyada bir şey ucretsizse, urun sizsiniz. Facebook, 2018 yılı boyunca bu cumleyi doğrulayan skandallara imza attı. Soz konusu skandallar onceki yıllarda şirketin hangi naneleri yediğini ortaya cıkarttı. Siyasetten reklamcılığa, toplum yonetiminden algı yonetimine kadar hemen hemen her konuda kullanıcılarından habersiz şeyler karıştırdı. Bunun en belirgin olanı 987 milyon insanın bilgisinin calındığı Cambridge Analytica olayıydı. Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, bu olay uzerine 2 gun boyunca ifade verdi, defalarca ozur dilendi. Ardından 2.2 milyar uyenin hepsinin bilgilerinin calınabileceğini dile getirdi. İhale “Facebook ile giriş yap” seceneği bulunan dış kaynaklı oyun ve uygulamalara kaldı. Dunya basını elbette bu tiyatroyu yemedi, Facebook sonunda 61 şirketle kullanıcı verilerini paylaştığını acıkca itiraf etti. Gectiğimiz hafta cuma gunu ABD’de Facebook’un davasına bakan kongreye 747 sayfalık belge teslim eden dev şirket, Mark Zuckerberg’in Nisan ayında Kongre’de verdiği ifadeler sırasında aldığı pek cok sorunun toplu bir cevabı gibiydi. Facebook, zamanında bir arama motoru olarak devleşen AOL şirketinin kargo bolumune, arkadaşlık uygulaması olan Hinge’e kadar pek cok populer hizmet ve uygulamaya, veri sağladığını soyledi. Soz konusu 61 şirket, Mayıs 2015’ten sonra bilgi paylaşımı yapmayı bırakması beklenen Facebook’tan Mayıs 2015 sonrasında da veri aldılar. Bu şirketler, tek seferliğe mahsus 6 aylık bir uzatmayla, veri almaya devam ettiler. Facebook, sadece elinde bulundurduğu kullanıcı verilerinin buyukluğuyle de bir tehdit oluşturmuyor. Aynı zamanda şirketin 2016 yılındaki ABD Başkanlık Secimleri sırasında yayınladığı Rus kontrollu reklamlar, Facebook'un algı yonetimlerine alet olduğunun bir işareti olarak yorumlandı. Eylul 2017’de Rus kontrollu reklamları yayınladığını kabul eden Facebook, o donemde yine baskıya dayanamamış, reklamların neler olduğunu bile acıklamıştı. Reklamlarda halkı kutuplaştıran soylemler, Trump’ın soylemlerini Trump gorunmeden destekleyen mesajlar, rakip adayları kucumseyici metinler vardı. Facebook’un bu yaptıkları belki gorunurde Turkiye ya da başka bir yerle doğrudan ilgili olmayabilir, ancak dunyanın en cok Facebook ve yan hizmetlerini kullanan ulkelerinden birisiyiz. Aynı ihtimaller bizim icin de gecerli. Gectiğimiz ay New York Times, Facebook’un Apple, Microsoft, Samsung ve Blackberry dahil 60 farklı şirkete veri sağladığını da yazmıştı. Times editorleri, bulgularını kanıtlamak amacıyla 2013 model bir Black Berry cihazını kullanarak Facebook’a giriş yaptılar. Cihaz icinde bulunan uretici tarafından yuklenmiş Hub isimli bir uygulama, giriş yapılan 550 arkadaşlı profilin bilgilerini ele gecirdi. Ustelik bu bilgilerin sınırı 550 kişi değildi, zincirleme bir etkiyle, tek bir girişte 295.000 kişinin verisi Hub tarafından ele gecirilmişti. Bu uygulama da bu bilgileri Black Berry merkezine aktarıyordu. __________________