Sosyal medyayı kullanıyorsanız, Facebook, Instagram veya Twitter'da '10 Year Challenge' isimli etikete denk gelmişsinizdir. İnsanlar 10 sene onceki ve sonraki fotoğraflarını, bu etiketle paylaşıyor. Tam bir cılgınlık yaşanıyor. Ancak Wired sitesinin editorlerinden Kate O'Neill bomba bir iddiada bulundu. Son gunlerin modası olan 10 yıl oncesi ve sonrası fotoğraflarının arkasında başka bir amac olabileceğini ileri surdu. Son gunlerde '10 Year Challenge' etiketiyle yayınlanan fotoğraflar dikkatinizi cekmiştir. Belki siz de 10 yıl onceki ve şimdiki fotoğrafınızı paylaşmış olabilirsiniz. Ancak Kate O'Neill bu duruma farklı bir acıdan yaklaştı ve ortada geniş olcude yuz tanımlama ve kişisel veri senaryosu olduğunu vurguladı. İşte Kate O'Neill'ın dikkat cekici yazısı: "İnsanlar eski ve yeni fotoğraflarını paylaşıyor. Bu konuda Tweet mesajı attım ve bu tweet etkileşim aldı. Ancak yuz tanıma senaryosunun geniş olcude mantıklı olduğunu ve insanların bilmesi gereken bir eğilim oluştuğunu da biliyordum. Paylaşılan kişisel verilerin derinliğini ve genişliğini dikkate almaya değer bir durum. Teorimi eleştirenlerin coğu, fotoğrafların zaten mevcut olduğunu savunuyor. Tezimi curutmek icin "Bu veriler zaten mevcut. Facebook tum profil fotoğraflarını almış" durumda deniliyor. Sosyal medyayı kasıp kavuran '10 Year Challenge'ta ilk profil fotoğrafı veya resmi yanında, 10 yıl sonraki halinin de konulması gerektiği soyleniyor. Evet, bu profil resimleri var. Coğu kişinin resmi de acık durumda, ancak işin farklı bir yonu daha var. Bunu biraz daha acmak istiyorum. Yaşa bağlı ozelliklere, yaş ilerlemesine veya başka nedenlere gore (Mesela insanların yaşlandıkca nasıl goruneceği olasılıklarını iceren) bir yuz tanıma algoritması geliştirmek istediğinizi duşunun. İdeal olarak bircok insanın fotoğrafının bulunduğu, geniş, duzgun, kronolojik bir veri istersiniz. Belirli bir sureyi bilseydiniz bu konuda size oldukca yardımcı olurdu. Elbette, profil fotoğrafları icin Facebook'un her yerine bakılıp, cıkarılabilir. Kayıt tarihlerine veya EXIF verilerine de bakabilirsiniz. Ancak bu profil fotoğrafları cok işinize yaramayabilir. Cunku insanlar kronolojik sıraya gore guvenilir şekilde fotoğraf yuklemezler ve kullanıcılar kendinden başka şeylerinde fotoğraflarını yukleyebilirler. Ornek vermek gerekirse, biri olmuş kopeğinin fotoğrafını profil resmi yapmış olabilir. Bir başkası cizgi film karakterinin resmini kullanırken, diğerlerinde ise soyut desenler veya başka şeyler olabilir. Yani maden buyuk, ama duzgun ve yalın değil. Hatta karmaşık. İşte bu yuzden temiz, basit, sıralı ve faydalı şekilde etiketlenmiş olan bir dizi fotoğraf işe yarayacaktır. Dahası da var, Facebook'taki profil fotoğraflarında, fotoğrafın yayınlama tarihi ile cekildiği tarih birbirine uymayabiliyor. Fotoğraftaki EXIF verileri bile tarihi değerlendirmek icin her zaman guvenilir olmaz. Cunku insanlar cevrimdışı fotoğrafları tarayıp koyabilir, yıllar icinde birden fazla fotoğraf yuklemiş olabilir. Bazı insanlar başka yerde bulunan fotoğrafların ekran goruntulerini alıp, yukleyebiliyor. Bazı platformlar gizlilik icin EXIF verilerini de cıkarıyor. Sosyal medyada fırtına estiren '10 Year Challenge' bu bağlamda duzgun, kronolojik bir veri oluşturuyor. İnsanlar 10 yıl oncesi ve sonrası fotoğraflarına da bilgi ekliyor. Mesela '2008'de şu universitede cekilmiştim, 2018'de ise yurtdışı tatilinde buraya geldim' gibi bir şeyler ortaya cıkıyor. İşin ucunda cok buyuk ve sıralı bir veri kumesi var. Bazı insanlar bu kadar fazla verinin veya bilginin kullanılmayacak cok olduğunu soyluyor. Ancak veri araştırmacıları ve bilim insanları bu verilerin nasıl hesaplanacağını, kullanılacağını biliyor. Sahte fotoğraflara gelecek olursak, goruntu tanıma algoritmaları insan yuzunu tanıyacak kadar karmaşık yapıda. Facebook '10 Year Challenge' olayında herhangi etkileri olmadığını soyluyor. Bir sozcu yaptığı acıklamada, '10 Year Challenge kendi başına viral olan ve bir kullanıcı tarafından oluşturulmuş bir şey. Bir internet memesi. Facebook olarak başlatmadık, bundan bir şey kazanmıyoruz' dedi. Bu konu icin sosyal muhendislik durumu yok diyelim, ancak son birkac senedir veri toplamak icin tasarlanan bircok sosyal oyun ornekleri var. Mesela herkesin bildiği Cambridge Analytica skandalı. Yuz tanıma algoritması geliştirmek icin birinin Facebook fotoğraflarını kullanması kotu bir şey mi? Bu yuzden tuz tanıma icin farklı senaryolar var. İyi senaryoyu ele alırsak, yuz tanıma teknolojisi kayıp insanları, cocukları bulmada yardımcı olabilir. Gectiğimiz sene New Delhi polisi yuz tanıma teknolojisini kullanarak, dort gunde 3000 kayıp cocuğun izini buldu. Eğer cocuklar uzun sureden beridir kayıp olsaydı, biraz daha farklşı gorunebilirlerdi. Yaş ilerleme algoritması burada oldukca faydalı olabilir. Diğer bir senaryoya gecelim. Yaş tanımlama, yaş ilerleme algoritması reklamcılık icin faydalı olabilir. Yaş gruplarına uyarlanabilen, ozellikleri ve ayırt edilebilir reklam gosterimleri yapılabilir. Diğer yandan bu veriler konum izleme, yanıt verme veya satın alma davranışları gibi diğer verilerle birlikte birleştirince urkutucu bir etkileşime sebep olabilir. Ortaya cıkan coğu teknoloji gibi kotu niyetli kişilerin elinde dolandırıcılık icin kullanılması durumu da var. Amazon, 2016 sonunda gercek zamanlı yuz tanıma hizmetini kullanıma sundu. Daha sonra bu hizmeti Orlando, Oregon'daki polis departmanları gibi kanun guclerine ve devlet kurumlarına satmaya başladı. Polis suclular ve şupheliler icin bu teknolojiden yararlandı. Ancak bu teknoloji buyuk gizlilik endişelerini de dile getirdi. Amerikan Sivil Ozgurlukler Birliği, Amazon'dan bu hizmeti satmasını bırakmasını istedi. Teknolojinin insanlığı nasıl etkilediğini tam olarak vurgulamak zor. İnsanlığı daha iyi hale getirmemiz icin bir fırsat var, ancak bunu yapmak icin kotuye gidebileceği yolları da tanımak ve bilmek zorundayız. İnsanlar fiziksel ve dijital dunya arasındaki bağlantı noktası. Nesnelerin İnterneti'ni ilginc kılan şeylerin coğunluğu. Verilerimiz, işletmeleri daha akıllı ve karlı yapan bir yakıt. İşletmelerin verilerimize saygılı davranmasını talep etmeliyiz, aynı zamanda kendi verilerimize de saygı gostermeliyiz. "