Google, Facebook, Twitter… Hepsi birer sosyal medya mecrası olarak başladıkları bu yolculuğa teknoloji devi olarak devam ettiler. En buyuk gelirleri, ucretsiz olarak hizmet verdikleri kullanıcılarının verilerine dayanan reklamcılık sistemleri oldu. İnsanlar, kendi bilgileri konusunda endişeli olmaya başlayınca para kazanmak icin yeni bir yol arandı. Bugun, Facebook’un yeni nesil bankacılık sistemlerini ele alıyoruz. Bankadan para transferi yaparken ucret kesintisi olması tuhafınıza gitmiyor mu? Cebimize giren paranın bile bir aracısı var. Dunyada cark boyle donuyor, geleneksel sistemlerle belki %10 - %15’e varan komisyon ucretleri odeniyor. Herkes elde ettiği kazanca bakıyor. Global olarak dolaşımda olan paranın %90’ına yakını dijital veriden ibaret. Bankaların para transfer ederken birkac tıktan oteye işgucune gereksinimi kalmadı, yani masrafları azaldı. Her şeye rağmen, buradan ABD’ye 100 bin dolar gondermek isterseniz 5 ila 10 bin dolara yakın işlem ucreti oduyorsunuz. Bu durum gunumuz teknoloji devlerine ise bambaşka bir fırsat veriyor. Facebook, Google, Apple gibi şirketler, bir suredir kendi yazılımlarına para gonderme ve alma servisleri uzerinde calışıyorlar. Bu konuda en net adımlar ise WhatsApp’a sahibi Facebook tarafından atılıyor. 1. Facebook’un bankacılık sistemleri geleneksel parayla calışmayacak İşlem yuku azaldığı icin dunyanın en karlı işlerinden birisi haline gelen para transferi mevzusu, Facebook’u bir suredir araştırma yapmaya itiyordu. 2018’de ilk somut adımı gizli saklı atan firma, daha once Messenger uygulamasını yoneten David Marcus’u blok zinciri operasyonlarının başına getirdi. Marcus, Messenger’ı yonettiği sıralarda ABD merkezli kripto para borsası Coinbase’in yonetim kurulunda gorev yapıyordu. Aldığı terfinin ardından buradaki gorevini bıraktı. Facebook, geleneksel ve hala buyuk oranda gecerli olan finansal sistemleri karşısına almadan onlara rakip olmaya calışıyordu. Kripto para sistemlerinin temelinde yatan blok zinciri teknolojisi, guvenli maddi işlemler yapmayı sağladığı icin oldukca iyi bir alternatifti. Nitekim Facebook, bir borsa acmak ve yasal sorunlarla uğraşmak yerine başka bir tercih yaptı. 2. Kripto para ama borsa değil, faizle verilen kredi değil sadece para transferi (şimdilik) kripto para borsalarının hala guvenlikle ilgili ciddi sorunları var. Dunyada bir elin parmak sayısını gecmeyecek kadar guvenli kripto para borsası varken, geleneksel bankaların sayısı yuz bine yakın. Bu nedenle doğrudan bir rekabetten, eski ile yeninin catışmasından değil, kokunden değişmeye başlayan ekonomik sistemden soz ediyoruz. Facebook, artık her insanın cebinde bir banka şubesi taşıdığını biliyor. Peki ya neden WhatsApp’dan para gonderip almak mumkun olmasın? Apple Pay gibi teknolojileri -Turkiye dışında- şakır şakır işlerken, Facebook bu işe kripto paraları dahil etmek istiyor. Nitekim şirket o kripto para ile borsada değer kazanmayı değil, kullanıcıların para gonderip almasını sağlayacak. 3. Hindistan’da her şey coktan başladı Hindistan başbakanı Narendra Modi ve Facebook CEO'su Mark Zuckerberg / Fotoğraf: CNBC, 2018 Hindistan nufusu ve kullanıcı alışkanlıkları dolayısıyla coğu teknoloji şirketi icin pilot ulke konumunda yer alıyor. Ulkede 200 milyonu aşkın WhatsApp kullanıcısı var. Son verilere gore ulkedeki paranın ortalama %2.8 para transfer sistemlerinde dolaşıyor. Oran olarak kucuk gorunebilir, ancak milyonlarca dolar hergun defalarca kez el değiştiriyor. Geleneksel bankalar yuklu miktarda komisyon alırlarken Facebook kripto para donuşumu sayesinde işlemler hızlandırmak ve kucuk kucuk komisyonlarla daha cok kazanmak istiyor. Zekice. 4. “Bana muşterilerinin finansal veril bilgilerini ver, ben de sana kullanıcılarımın verilerini sunayım” Bu cumle 6 Ağustos 2018 tarihli bir Wall Street Journal makalesine ait. Facebook’un ABD’deki bankalarla muşterilerin finansal bilgileri icin masaya oturup pazarlık yapmaya başladığı ortaya cıkmıştı. Muşterilerin kart işlemleri, hesap bilgileri dahil ayrıntılı finansal profillerini isteyen bir “sosyal medya devi” neyi amaclayabilirdi? Wall Street Journal’a gore Facebook, yeni nesil bir e-ticaret servisi kurma girişiminde bulunacaktı. Bunun icin de bankalarla anlaşma yapması şarttı. En azından WhatsApp merkezli para transfer sistemini yaygınlaştırmadan once, temel atması gerekiyordu. Nitekim ABD pazarı Hindistan gibi deneme tahtası değil, son kullanıcının ağır bastığı bir pazardı. Reklamcılık konusunda ABD’de yaptığı hataları Hindistan’da ya da farklı bir “pilot” coğrafyada yapsaydı, bugun Facebook’un itibarı bu kadar sarsılmamış olurdu. Bilincli tuketicilerin olduğu pazarlardaki hataların geri donuşu yoktu, bu nedenle Hindistanda para transferi konusunda gerekli testler yapılıp nihai hizmet ortaya cıkarılacaktı. Sonra sıra bu sistemle ABD’deki e-ticaret sistemini bir araya getirmek olacaktı. 5. ABD ve Cin’in finansal teknoloji rekabetindeki Facebook piyonu Cin’in arama motoru devi Baidu, e-ticaret devi Alibaba ve pek cok sektore el atıp Facebook’tan daha değerli olan Tencent Holdings, para transfer sistemlerini deneysellikten oteye taşıdılar. Cin’de Alipay’in yaygın olarak kullanıldığı ortada. Ayrıca ulkede kripto paralara karşı buyuk bir bilinc var. Cinli gencler bile ellerindeki telefonla QR kod okutup kripto para transferi konusunda uzman oldular. Banka yok, şube yok, beklemek yok, yuklu komisyon yok… Peki ya Cin’in devleri bu tuketici deneyimini dunyaya yayan ilk şirketler olurlarsa? İşte buna engel olmak isteyen ABD’den de bir adım gormemiz cok beklendik bir olay. Facebook’un da bu savaştaki konumu Baidu ve Tencent’ten farksız değil. Sonuc: Yıllardır konuşulan şey, bir cırpıda olmasa da yavaş yavaş gercekleşiyor 1900’lu yılların başından bu yana sayısız kez kriz geciren geleneksel ekonomik sistemler, teknolojik gelişmelerin esiri oldular. Şimdi blok zinciri gibi teknolojilerle aracıların ortadan kalkacağı yeni sistemler konuşuluyor. Her ne kadar gunumuzun devleri olsalar da Facebook (ABD) ve Tencent (Cin) gibi devlerin rekabet anlayışı geleneksele dayanıyor. İş para olunca, değişimler sabah kalkınca gercekleşmiş olmuyor. Hala kripto para teknolojilerine guvenmeyen, blok zinciri teknolojisinin temellerini tam olarak kavrayamayan milyarlarca insan var. Bir sistemin tam anlamıyla oturması icin onun en onemli unsuru olan insanın tam anlamıyla konuya alışması gerek. Kendi finansal uzmanımız olacağımız gunler kapıdayken, duşunmek gerek. Parayı verip duduğu mu calacağız, yoksa o duduğu bir parca ağactan kendimiz mi ureteceğiz? İnternethaber __________________