Cevrim ici uygulama mağazalarında, benzer mekanizmalara sahip bircok copcatanlık uygulaması bulunuyor. Bu uygulamalar, icerisinde ufak tefek farklılıklar barındırsa da temelde hepsi aynı prensibe dayanıyor ve insanlarda bağımlılık yaratacak noktaya gelebiliyor. Copcatanlık uygulaması deyince şuphesiz ki akla ilk gelen uygulama olan Tinder’ın cıkışının ustunden tam 7 sene gecti. Uygulama, yayınlanmasının ilk iki senesinde gunluk 1 milyar kaydırma sayısına ulaştı. Bir diğer populer uygulama olan Bumble’ın kuresel marka yoneticisi de uygulamanın, 26 milyon kullanıcıya eriştiğini ve onaylanmış 20 bin evliliğe aracı olduğunu ifade etti. Tinder, ilk cıktığı gunlerden bu yana bircok eleştiri aldı ve bunların hepsinin olumlu olduğunu soylemek pek de mumkun değil. Bircokları romantizmin olduğunu iddia etti. Vanity Fair’de yayınlanan makalede Nancy Jo Sales, “buluşmaların kıyametini” başlattığını ifade etti. Uygulamaların etkileri
New Mexico Universitesi tarafından yapılan bir araştırmanın bulgularına gore cevrim ici araclar vasıtalarıyla buluşmalar, arkadaş vasıtasıyla buluşmalara yetişmiş durumda. Araştırmaya gore ABD’deki ciftlerin %39’u ilk bağlantılarını uygulama vasıtasıyla gercekleştirmiş. Tabii ki bu uygulamaların sadece pozitif etkileri bulunmuyor. Journal of Social and Personal Relationships’de yayınlanan bir araştırmaya gore, bu tarz uygulamaları kullanmak zorunda kalanlar ilk durumlarına gore daha yalnız hissediyorlar. Bu durum, ozellikle duşuk ozguvene sahip insanlar icin oldukca kotu bir hale geliyor. Londra merkezli bir eşleşme servisi olan Mutual Attraction’ın kurucusu olan Caroline Brealy, genc muşteri sayılarında oldukca buyuk bir artış olduğunu dile getiriyor. İnsanların, cevrim ici deneyimlerden sıkıldığını ifade eden Brealy, cevrim ici uygulamaların aksine eşleştirme yapan kişilerin size geri donuş sağladığını soyledi. Bağımlılık ve oyun etkisi
Sosyal medya bağımlılıkları uzerine bircok tartışma hali hazırda donuyor ancak Tinder, Bumble vb. uygulamaların kaydırma merkezli mekanizmaları da bu catı altında incelenebilir. Bu uygulamalara en sık gelen eleştiri, buluşmayı “oyunlaştırıyor” olması. Uygulamaların, kullanıcıların onune sayısız profil yığması ve bu yığınların “evet” veya “hayır” diyerek gecilmesi bir sure sonra acayip bir oyun hissine burunuyor ve artık bir partner ya da bir sevgili arayışından cıkıyor. Ayrıca bunu destekleyen araştırmalar da bulunuyor. Journal of Social and Personal Relationships’teki araştırmanın yazarı Katy Coduto, kaydırmayı sınırlandırmanın bağımlılık etkisini azaltabileceğini ifade ediyor. Aslında Tinder, kullanıcılarına 100 beğeni sınırı koysa da Tinder Gold gibi uyeliklerle bu sınır cok rahat bir şekilde aşılabiliyor. Tinder’ın bağımlılık etkisi yaratması pek de şaşırtıcı değil cunku kumar ve şans oyunlarıyla benzer bir mekanizmayı kullanıyor. 2018 yılında cekilen bir belgeselde konuşan Tinder’ın kurucusu Jonathan Badeen; algoritmasının, lisans oğrencisiyken oğrendiği davranışsal guclendirme psikolojisinden esinlendiğini itiraf etmişti. Hic beklemediğiniz bir anda gelen kazanım, arayış ihtiyacınızı guclendiriyor ve surekli olarak kaydırmaya devam ediyorsunuz. Sorun sadece algoritmada değil
İnsanların aradıklarını bulamamalarının tek sebebi uygulamaların ya da sitelerin boyle tasarlanmış olmasından da kaynaklanmıyor tabii ki. Match.com’un 2005’ten bu yana bilimsel danışman şefi olan biyolojikal antropolog Helen Fisher, aslında problemin ne yaptığımızı bilmememiz olduğunu ifade ediyor. “Bu yeni bir teknoloji ve hic kimse bize nasıl kullanacağımızı soylemedi” diyen Fisher, “Bunlar buluşma siteleri değil, tanıtma siteleri. Yapabilecekleri tek şey aradığınız ozellikteki kişileri size sunmak. Uygulamaların yapabileceği tek şey bu.” diyor. Yani eğer ki birileri sizi gormezden geliyorsa veya yalan soyluyorsa bu teknolojik bir problem değil bu insanların bir problemi. Fisher’ın onerisi ise dokuz kişiyle konuştuğunuzda hesabınızı kapatmanız. Bundan daha fazlası ve bilişsel olarak yapılan aşırı yuklemeler romantik tukenmişliğe sebep oluyor. Eğer ki bu da işe yaramadıysa uygulamaları tamamen kaldırın. İnsanlarla parkta, cafede tanışmaya calışın veya bir arkadaşınıza sizinle tanıştırabileceği biri olup olmadığını sorun. Webtekno
__________________