Orjinal Boyutunda Acmak İcin ( %1$sx%2$s ve %3$sKB ) Buraya Tıklayın Anime, Japon animasyonlarına verilen ozel bir ad. II. Dunya Savaşı’ndan sonra Osamu Tezuka’nın (Japonya’da “Manga Tanrısı” olarak bilinir) sinemasal anlatımı mangalara ve daha sonra da animelere uygulaması animelerin hem niceliksel hem de niteliksel olarak gelişimini sağlar. Animeler, genel olarak uc temel motif uzerine kurulur: kıyamet, değerlerin ters yuz edilmesi ve gecmişe ozlem. Dunyanın sonunun, fiziksel ve ruhsal cokuşun anlatıldığı kıyamet temalı animeler en cok bilinen anime ornekleridir. Animelerde kıyamet temasının cok kullanılmasını, Japon insanının II. Dunya Savaşı’nı ve sonrasını dunyanın sonu telakki edişinin kulturel yansıması olarak gormek gerekir. Akira ve bir siberpunk orneği Ghost in the Shell bu tarzın en cok bilinenleridir. İkinci olarak en cok karşımıza cıkan, gerceklik algısının bolunmesi, kimlik (ya da kimliksizlik) problemi, ahlaki ve toplumsal değerlerin gecici olarak ters yuz olması gibi temalardır. En onemli filmlerinden biri anime haftasında gosterilecek olan ve Japon populer kulturunun bir eleştirisi niteliğindeki Perfect Blue’dur. Yine programda gorebileceğimiz Grave of the Fireflies gibi ağıt niteliğindeki, genel olarak savaşı konu edinen filmler de tematik acıdan en cok karşımıza cıkan ucuncu tarz filmleri oluşturur. Osamu Tezuka Japonya'da modern animenin oncusu olarak kabul edilir. 8mm'lik kamerasıyla kucuk animasyonlar cekmeye başlamış ve bu animasyonlarında Walt Disney ve Max Fleischer'ın eserlerinden esinlenmiştir. Onun izinden yuruyen sanatcıların eserleriyle anime adı verilen yeni bir stil ortaya cıkmıştır. Anime'nin en unlu yonetmen, animator ve yazarları Hayao Miyazaki, Mamoru Oshii, Katsuhiro Otomo'dur. Bu sanatcıların unleri Amerikanın bir cok yonetmenine ilham kaynağı olmuştur. Orjinal Boyutunda Acmak İcin ( %1$sx%2$s ve %3$sKB ) Buraya Tıklayın Bir Osamu Tezuka calışması MANGA Orjinal Boyutunda Acmak İcin ( %1$sx%2$s ve %3$sKB ) Buraya Tıklayın Manga, Japonların cizgi roman cizgi roman icin kullandıkları sozcuktur. Manga kelimesinin bilinen ilk kullanımı 1770'li yıllara dayanmaktadır. 19. yuzyıl boyunca kelime ozel olarak, uzerinde karikaturler bulunan ağac bloklarını, ozellikle de Hokusai Katsushika'nın 1819'da yayınlanmış olan ve oğrencilerinin kullanması icin kendisinin cizdiği taslak, cizim ve karikaturlerini adlandırmakta kullanılmıştır. Hokusai cizdiği taslakları iki Cince karakterin ["man" (kaygısız, ilgisiz) ve "ga"(resim)] birleşiminden oluşan “manga” kelimesiyle tanımlamıştır. Tarihce Japonya din ve kultur anlamında buyuk olcude Cin’den etkilenmiştir. Ozellikle 6. ve 7. yuzyıllarda yeni ve guclu bir din olarak Budizm’in Japonya’da benimsenmesiyle birlikte, Budist tapınaklarının yapımını ve duvar resimlemelerini de beraberinde getirmiştir. Nara şehri bolgesinde bulunan Toshodoiji ve Horyuiji tapınaklarının duvarlarına ve tavanın arkasına İnsanları ve hayvanları konu alan cok ceşitli karikaturler yapılmıştır. Japonya’nın bilinen ve tarihi kayıtlara gecmiş ilk karikaturler, 12. yuzyılın başlarında, Toba adında bir Budist rahip tarafından cizilen Chojugiga (Hayvan Yazıları)dır. Oykusel ve resimli bu calışmalar Japonların kendi mizah anlayışlarını da ekledikleri Cin sanatından koklerini almıştır. Chojugiga gibi resimli yazıların, Japon oykusel cizgi roman sanatının hayatta kalan en eski ornekleri arasında olduğu kabul edilmektedir. Resimler ve yazılar gunumuz cizgi romanlarındaki gibi sayfaların ya da cizimlerin cercevelere bolunerek kullanılmasa da, bir surekliliği sağlayacak şekilde, uzun bantlar halinde resimlenmiştir. Butun kulturlerdeki ilk sanat turlerinde olduğu gibi, bircok erken donem Japon resimli oykusu de dini temalar icermektedir. Fakat konuların ciddiyeti sanatcıların mizahi yaklaşımını etkilememiştir. 1192-1333 yılları arasında suren Kamakura donemi sırasında yaşanan savaşın tum ulkede en yoğun olduğu zamanlarda resimler, Budist inancın altı dunyası olan cennet, insanlar, dev tanrılar, hayvanlar, ac hayaletler ve cehennemi betimlemek icin yapılmıştır. Goruntuleri deforme edilen şeytanların insanları korkutması, karnı ac yaratıkların cesetleri ve pislikleri yemesi, hastalıkların ve deliliğin olumlulerin evlerine girmesi, garip ve sakat insanlarla cok korkunc bir dunya tasvir edilmiş ama sanatcılar bunları mizahi karikaturler gibi cizmişlerdir. Edo donemindeki tahta blok basımıyla, dunyanın bilinen ilk “cizgi roman kitapları” basılmıştır. İlk donem dini resimlerde olduğu gibi ardışık panelleri ve sozcuk balonlarını icermeyen, fakat yirmi sayfalık ipli cilt veya akordeon katlama tarzıyla bağlanmış bu kitapların yapımı ve coğaltılması ilerleyen yıllar boyunca geliştirilmiş ve halk tarafından cok sevilmiştir. Bu orneklerden en unluleri 1702 yılında “Hayvan Yazıları”nın devamı niteliğinde bir eser ortaya koyan Shumboku Ooka’nın Toba Resimleridir (Toba-e). Tek renk basılan ve kitapcık haline getirilen Toba-e’lerden binlerce basılmıştır. İcindeki tek renk cizimleri renklendiren okuyucular tarafından cok tutulmuştur. Orjinal Boyutunda Acmak İcin ( %1$sx%2$s ve %3$sKB ) Buraya Tıklayın Toba-e 1853 yılında Amiral Perry tarafından yonetilen Amerika Birleşik Devletleri Donanması kendi kabuğuna cekilmiş olan Japonya’yı Batı ile ekonomik ilişkiler kurması icin zorlamıştır. Elli yıl icerisinde feodal bir krallıktan cağdaş ve batılı bir topluma donuşmeye başlayan Japonya’da sanat da dahil olmak uzere yaşamın butun dallarında bir devrim yaşanır. Frederic Schodt bu durumu şoyle ifade etmektedir: “Japonyadaki toplumsal duzen ve teknoloji, karışıklıklarla ve celişkilerle beraber geldi. İki kılıclı eski Samuraylar palto ve melon şapka giymiş bir şekilde caddelerde dolaşmaya, eskinin vejetaryenleri de biftek yemenin yuceliklerini ovmeye başlamıştı. Japonya’da binalara girerken ayakkabıları cıkarma geleneğine sadık kalan Japonlar bu kez ilk trenlerine binerken de garda ayakkabılarını cıkarmışlar ve gidecekleri yere vardıklarında ayakkabıları olmadığını gorunce şoke olmuşlardı.” Japonya’da, Avrupa tarzı cizgi romanlar İngiliz Charles Wirgman (1835-1891) ve Fransız George Bigot (1860-1927) tarafından tanıtılmıştır. Japonya’da “Wakuman” olarak anılan Wirgman, “Resimli Londra Gazetesi” icin 1857 yılında Japonya’ya muhabir olarak gonderilmiştir. Bu ulkede bir evlilik yapan ve yaşamı boyunca Japonya’da kalan Wirgman kendini yetiştirmiş yetenekli bir sanatcı olarak tanınmıştır. Cağdaşlık bağlamında onemli değişimlerin yaşandığı Japonya’da karikatur ve cizgi roman sanatının en onemli donum noktalarından biri olarak nitelendirilen bir ilk gercekleştirilmiş, İngiltere’de “British Punch” olarak bilinen derginin “Japan Punch” uyarlaması Charles Wirgman tarafından yayınlanmıştır. Gulmece icerikli “Japan Punch” dergisi Yokohama’da yaşayan yabancı topluluk icin hazırlanmış, fakat daha sonra Japonlar icin yeni bir mizah ve tarz sahibi olan bu dergi Japonca’ya cevrilerek basılmaya başlanmıştır. Japan Punch, icerik olarak yabancı topluluğun dışındaki yaşantıyla fazla ilgilenmemiş, tipik İngiliz davranış bicimlerini resimlemiştir. Zamanla Japon toplumunun yaşantısıyla ilgilenmeye başlayan Wirgman, Japon toplumunun modern hayata uyum sağlama surecini eğlenceli fakat kucuk duşurmeyen bir yaklaşımla cizmiştir. Japonlar icin cizgi roman konusunda onem taşıyan ikinci isim Fransız George Bigot’dur. Bigot’nun Japon geleneksel hayatına bağlı olarak yaşadığı, orneğin kimono ve sandalet giydiği ve bir geyşayla evli olduğu bilinmektedir. 1887’de Japon toplumunu eleştiren karikaturler cizdiği dergisini yayın hayatına gecirmiştir. 1900’lerin başında Amerikan gazetelerinde yaygınlaşmaya başlayan cizgi bantların ve cizgi roman parcalarının etkisinde kalan japon cizerlerden biri olan Kitazawa, ilk surekli karakterli Japon cizgi roman dizisini yaratmıştır. ”Togosaku to Mokube no Tokyo Kembutsi” adındaki cizgi roman parcaları Birleşik Devletler’deki benzerlerini ornek alan renkli pazar eki “Jiji Manga” dergisinde yayınlanmıştır. 1920’lerde Japonya’da siyasi ve toplumsal duşunce tarzlarında ozgurleşmenin gunluk yaşama taşındığı gorulur. Amerikan etkisi, muzikten modaya ve dekorasyona kadar guncel olan her şeyde kendisini gostermeye başlamıştır. Bu donemde cizgi roman sanatcıları, yozlaşma eğiliminde olan toplumu resmetmişlerdir. Japonya’nın modern yaşama gecme cabası beraberinde ekonomik ve toplumsal bunalımları getirmiştir. Bu donemde bircok entellektuel sanatcı, işci sınıfı icin propaganda amaclı karikatur ve cizgi roman uretiminde bulunmaları icin secilmişlerdir. 1917’deki Rus Devrimi’nin başarısı Japonya’da benimsenmeye başlandığında, 1920 ve 30’lu yıllarda Japonya’da kurum karşıtı bir sanatcı olmak Marksist olmak anlamına gelmiş ve yetişkinler icin hazırlanan kısa politik cizgi bantlar oldukca guncel olmuştur. Yeni bir guncel kultur ve calışanlar sınıfı oluşmuş, feminist hareketler başlamış ve ekonomik eşitsizlik, politik adaletsizlik gibi sorunlar eleştirilerin hedef noktası olmuştur. Sol goruşlu sanatcılar tarafından Japon Manga Sanatcıları Federasyonu (Nihon Mangaka Renmei) gibi bazı bağımsız manga federasyonları kurulmuştur. “Musansha Shimbun” (Proleter Haberleri) ve “Senki” gibi dergiler duzenli olarak “Japonya Proleter Sanat Takımı” gibi sol gruptaki sanatcıların radikal goruşlu eserlerine yer vermiştir. Son yıllarda gorsel pop kulturun geleceğiyle ilgilenen herkesin dikkatini ceken japon cizgi romanları, Japon kulturuyle ve Japonya'nın 2. Dunya Savaşı’ndan sonra yaşadığı zor koşullu donemle ic ice gecmiş durumdadır. Bu donemde Japon cizgi romanı bir tur evrim gecirmiş ve cok farklı turler ortaya cıkmıştır. Japonya'da savaş sonrası tum ulkeye egemen olan ağır hayat şartları, ekonomik guclukler ve kağıt sıkıntısı nedeniyle yayınevlerinin okuyucularına ulaşabilmek icin kiralık manga uygulamasını başlamasına sebep olmuştur. "1950'lerin ortasında manga kiralayan dukkanların (kashihonya) sayısı hızlı bir artış gosterdi ve 30.000 dukkana ulaştı. İsteyenler 10 Yen karşılığında istedikleri bir kitap veya dergiyi 2 gunluğune kiralayabilmekteydiler. Shadow (Kage) (Golge) ve Street (Machi) (Sokak) zamanın en buyuk iki kiralık ‘manga’ dergisi oldular. 1956-59 yılları arasındaki kiralık ‘manga’ların her biri ayda yaklaşık 160.000 genc erkek tarafından okunmaktaydı." Orjinal Boyutunda Acmak İcin ( %1$sx%2$s ve %3$sKB ) Buraya Tıklayın Shadow (Kage) (Golge) Anime ve Manga Turleri Anime ve Manga turleri; Komedi, aşk, macera gibi turlerin yanı sıra terimlerle hitap edilen turleri de vardır, bunlar: Shônen: Erkekler icin yapılmıştır, genelde iyiyle kotu arasındaki kanlı savaşı anlatır, ama son yıllarda aşk ve macera uzerine eğilmeler olmuştur. "Shonen" ve "Shounen" olarak da karşımıza cıkıyor. Coğu ulkede shounen turu tv'lerde cocukların psikolojisini bozduğu ve şiddete ozendirdiği icin yasaklanmıştır. (Orn: I"s, Video Girl Ai, DragonBall, Naruto, Zombie Powder) Shôjo: Kızlar icin, genelde konu aşka dayanır, mangalarında cizimleri farklıdır ve gozler normalden de buyuk olur, genelde sevimli karakterler kullanılır. Ergenlik cağındaki kızları hedef alır. "Shoujo" da denir. (Orn: Sailor Moon, Card Capture Sakura, Darling wa Namamono ni Tsuki) Chibi (Super Deformed): Bunlar ya kucuk cocuklar icin yapılmıştır ya da komedi unsurudur. Diğer turlere gore bu turde yapılmış pek anime veya manga yoktur. Genelde tv serilerinde bolumun sonunda cıkarlar. (Orn: Record of Lodoss War) Mecha: Dev robotlar savaş, olen pilotlar vs vs.. En cok tutulan turlerden biridir. Robot tasarımları buyuk onem taşır eğer robotunuz seyirciler veya okuyucular tarafından beğenilmezse eseriniz berbat demektir. Orneğin en iyi mech serilerinden olan Macross serisi, Macross 7 gibi kotu bir yapım yuzunden beklediği başarıyı elde edememiştir, aksine Macross Plus cok iyi bir yapım olmakla beraber 4 yıl boyunca suren araştırmalar sonucu yapılmıştır, şu an Macross Firması Macross 7'yi unutturmak icin calışmalar yapıyor. (Orn: Macross Serisi, Escaflowne, Gundam) Echi: Bunun ustunde kısa kısa duracağım cunku tek başına pek bir işe yaramaz, genelde shônen turunde bulunur. Garip espriler, aşırı olmamak kaydıyla sapıklık vardır (Orn; Chobits, Tenjo Tenge, I"s) Hentai: Bu tur genelde erkekler icindir ama kızlardan da izleyen ya da okuyan yok değildir. "Adult Anime" olarak da adlandırılır. Cinsellik ağırlıklıdır, genelde "18 yaş ve ustu" uyarısı olur. En cok para yapan sektorlerdendir. (Orn: LaBlue Girl, Shin Angel, Shusaku Replay Night) Mecha'ya ornek resim Gunumuzde Durum Gunumuzde, Japon cizgi romanlarının en bilinen şekli oykulu cizgi romanlardır. İlk defa cizgi roman dergilerinde seri halde yayınlanmış daha sonra da kitap haline getirilmişlerdir. Hepsinin tamamı binlerce sayfa uzunluğuna erişmektedir. Bircok Japon cizgi romanının ilk defa gorulduğu cizgi roman dergileri birbirinden ayrı turler olarak, genc erkekler, genc kızlar, yetişkin erkek ve kadınlar icin hazırlanmıştır. Ancak gunumuzde hepsi, giderek artan değişik kulturlerdeki okuyucu kitleleri tarafından okunmaktadır. Amerikan cizgi romanlarıyla aralarında cok az benzerlik vardır. Mangaların en buyuk farkları, cok sayıda sayfaya sahip olmalarıdır. Amerikan cizgi romanları genellikle 30-50 sayfa kadar basılırken, Japonya’da haftalık bir cizgi roman dergisi yaklaşık 400 sayfa olarak basılmaktadır. Japon kitap piyasasının % 30'unu kapsayan Manga endustrisi ayrıca onemli bir ekonomi faktoru olmuştur. İstatistiklere gore her Japon yılda 15 Manga almaktadır. Buda ekonomiye yılda 250 Milyar Yen (31 Milyar YTL) gibi buyuk bir katkı yapmaktadır. Kaynakca • Elif VAROL (2003) UZAKDOĞU KULTURUNDE ‘JAPONYA ORNEĞİNDE’ CİZGİ ROMAN SANATININ GELİŞİMİ, Hacettepe Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Yayınlanmamış Yuksek Lisans Tezi • Onur Alparslan, "Gecmişten Gunumuze Manga Tarihi" • Burak Aydın (2003) "Nedir bu Anime? Peki Ya Manga?", MANGANİME DERGİSİ, S:1 ANiMASYON Bilgisayar animasyonları artık o kadar yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandı ki, hayatımızın hemen hemen her alanında bilgisayar animasyonlarına rastlamamız mumkun. İşte animasyonların yoğun olarak kullanıldığı alanlardan kısaca bahsedelim: Bilimsel canlandırma: Bilgisayarlar tarafından hazırlanan grafik ve canlandırmalar, bilimin hemen hemen her dalında yararlanılan vazgecilmez oğelerdir. Jeoloji, astronomi, denizbilimi, yuksek atom fiziki vb. bircok bilim dalı bilgisayar animasyonları sayesinde daha anlaşılabilir hale getirilebilmektedir. Eğlence: Sanırım bu konuda, sadece gunumuzde oynadığımız bilgisayar oyunlarına bakmamız yeterli olacaktır. Her oyunda, oyunun tanıtımı amacıyla yapılmış animasyonları ve oyunun icerisinde yuzlerce animasyon da bulmanız mumkun. Eğitim: Eğitimin daha zevkli ve daha cekici hale getirilmesi icin bircok araştırma yapılmaktadır. Bu konuda kullanılan en etkileyici uygulamalardan birisi yine bilgisayar animasyonlarıdır. Bilgisayar animasyonları sayesinde cocukların hem kavrama kabiliyetleri artırılmakta hem de bu animasyonların onların ilgisini cekecek tarzda hazırlanmasıyla konuya ilgileri daha kolay toparlanmaktadır. Mimarlık: Bilgisayar animasyonlarından yararlanılan ve son yıllarda ulkemizde de oldukca populer hale gelen bir diğer kulanım alanıdır. Mimarlık calışmalarında ic dekorasyon olsun, cevre duzenlemesi olsun, yapılacak mimari calışma olsun onceden bilgisayarlar tarafından canlandırılabilir ve daha plan aşamasında iken bu duzenlemeler gercekci bir şekilde izlenebilir, mimari yapı icerisinde onceden dolaşma şansı elde edilebilir. Multimedya: Multimedya, bilgisayar animasyonlarının en cok kullanıldığı alanlardan birisidir. Bilgisayar animasyonları, ozellikle sunum oluşturulması işlemlerinde cok yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Kullanılan bilgisayar animasyonları sayesinde, uygulamalar cok daha canlı ve etkileyici olmaktadır. Muhendislik: CAD, eskiden beri muhendislerin en buyuk yardımcısı olmuştur. Animasyonlar sayesinde artık tasarlanan ve geliştirilen her turlu arac ya da parca canlandırılabiliyor. Ozellikle otomotiv ve ucak sanayinde cok yoğun bir şekilde animasyonlardan faydalanılmakta, tasarlanan her turlu hareketli parca,animasyonlar sayesinde incelenebilmektedir. Reklam Sektoru: Reklam sektorunde bilgisayarlar, son yıllarda en cok kullanılan aracların başında gelmektedir. Bilgisayarın reklam sektorunde kullanılmasıyla, reklamların etkinliği ve akılda kalıcılığı artırılırken, her turlu reklam fırsatı kullanılabilir hale gelmiştir. Gunumuzde, reklam filmlerinde sıkca gorduğumuz, cansız eşyaların insan gibi hareket etmesi işlemi de, animasyonlardan faydalanılarak yapılmaktadır. (MeselÂ, dans eden bulaşık deterjanları vb.) Sinema: Bilgisayar animasyonları; gercekleştirilmesi oldukca pahalı ve zor olan bircok film sahnesinde ozel efektler yapmak amacıyla kullanılmaktadır. Abyss, Terminator 2, Jumanji ve Jurrassic Park gibi filmlerdeki ozel sahnelerde bilgisayar efektleri kullanılmıştır. Televizyon: Bilgisayar animasyonlarına sıkca rastladığımız bir başka uygulama alanı ise TV’lerdir. TV’lerdeki programların jeneriklerinden, sanal studyoların gercekleştirilmesine kadar bircok alanda bilgisayar animasyonları kullanılmaktadır. Uzay Calışmaları: Uzay calışmaları konusunda bilgisayar animasyonlarının ne derece etkili olduğunu her gecen gun gormekteyiz. En son, Mars gezegenini inceleyen PathFinder adlı uzay aracının calışma sistemi ve yaptığı calışmalar, kamuoyuna bilgisayar animasyonları ile tanıtıldı. Ayrıca bu arac ve gereclerin yapılmasında da bilgisayar animasyonlarından faydalanılmaktadır. Video: Bilgisayar animasyonları bir hikÂyenin tamamıyla canlandırılış sunulması amacıyla da kullanılıyor. Bu teknikle oluşturulan bircok video filmi de mevcuttur. Walt Disney ve bazı firmaların hazırladığı videolar, bu konudaki en iyi orneklerdendir. WEB ANİMASYON Web'de ki animasyon, başka hicbir yerdeki animasyondan daha değişik calışmaz. Animasyon ard arda gosterilen statik image lardan oluşur. Kareler daha hızlı ilerledikce animasyonun akımı da artar. Malesef, Web oldukca yavaş bir yer olabiliyor ve hızlı calışması gereken animasyonlar ozel bir teknoloji kullanılmazsa ekranda donabiliyor. 3D ANİMASYON 3D animasyon ve grafiklerin onemi gun gectikce artıyor. ilerleyen teknoloji ve ihtiyaclar zaman icersinde gorselliğin daha on plana cıkmasına sebep oldu. Ozellikle sinema sektorunun son yıllarda yoğun bir şekilde bilgisayar grafik ve animasyonlarına yer vermesi, bilgisayar oyunları ve eğlence sektorunun eskiye oranla dev adımlarla buyumesi dikkatlerin 3D programlarına cevrilmesine sebep oldu. Ozellikle kullandığımız bilgisayar sistemlerindeki performans artışı ve gorsel alandaki gelişmelerle 3D programları kendilerini daha da geliştirme şansına sahip oldu. 3 boyutlu animasyonun aşamaları şunlar: 1. Storyboard (hikaye belirlenir) 2. Modelleme 3. Animasyon 4. Shading (yuzey ozelliklerinin belirlenmesi) 3D Studio Max ve Authorware 3 boyutlu cizim programlarının en iyileridir. __________________