Delphi'ye Giriş Bu bolumde Delphi hakkında genel bir bilgi sahibi olup, Delphi IDE'yi (Integrated Development Environment � Entegre Uygulama Geliştirme Ortamını) tanıyacağız. RAD Nedir? RAD (Rapid Application Development) Hızlı Uygulama Geliştirme demektir. Delphi'de RAD'dır ve bu ismi kesinlikle haketmektedir. Delphi'nin mukemmel bileşen yapısı, dunyadaki en hızlı derleyicilerden birine sahip olması, mukemmel veritabanı desteği ve Object Oriented � Nesne tabanlı programlamayı desteklemesi sayesinde cok hızlı uygulamalar geliştirebilirsiniz. Ne demek istediğimi hemen bir ornekle acıklayayım. Delphi'yi actıktan sonra klavyeden F9 tuşuna basın veya Run menusunden Run komutunu verin. Karşınıza gelen pencere %100 Windows uyumlu bir uygulamadır. Normal Windows pencerelerinde bulunan her turlu ozelliğe sahiptir. Aynı şeyi C gibi bir programlama dilinde yapmak icin yuzlerce satır kod yazmanız gerekir. HOŞGELDİNİZ , Toplam : 1490 Programlama / Delphi'ye Giriş Ve IDE Delphi'ye Giriş Bu bolumde Delphi hakkında genel bir bilgi sahibi olup, Delphi IDE'yi (Integrated Development Environment � Entegre Uygulama Geliştirme Ortamını) tanıyacağız. RAD Nedir? RAD (Rapid Application Development) Hızlı Uygulama Geliştirme demektir. Delphi'de RAD'dır ve bu ismi kesinlikle haketmektedir. Delphi'nin mukemmel bileşen yapısı, dunyadaki en hızlı derleyicilerden birine sahip olması, mukemmel veritabanı desteği ve Object Oriented � Nesne tabanlı programlamayı desteklemesi sayesinde cok hızlı uygulamalar geliştirebilirsiniz. Ne demek istediğimi hemen bir ornekle acıklayayım. Delphi'yi actıktan sonra klavyeden F9 tuşuna basın veya Run menusunden Run komutunu verin. Karşınıza gelen pencere %100 Windows uyumlu bir uygulamadır. Normal Windows pencerelerinde bulunan her turlu ozelliğe sahiptir. Aynı şeyi C gibi bir programlama dilinde yapmak icin yuzlerce satır kod yazmanız gerekir. Delphi Surumleri İhityaca gore Delphi piyasaya dort surum halinde sunulmaktadır. Delphi 6 ve oncesinde uc surum halinde sunuluyordu. Ancak Delphi 7 ile birlikte dorduncu bir surum daha (Architect) eklenmiştir. Bunlar : Personal (Standart) Professional (Profesyonel) Enterprise (Client/Server) Architect 1. Personal Surum Standart surum Delphi ile tanışmak isteyen kişileri hedeflemektedir. Oğrenciler, hobi olarak kendi programlarını yazanlar ve Delphi'yi tanımak isteyen kişiler icin idealdir. Standart surum ile yazdığınız programları ticari olarak dağıtamazsınız. Standart surum Windows programları yazmak icin her turlu ozelliğe sahiptir : Hızlı Delphi derleyicisi Gelişmiş entegre uygulama geliştirme ortamı (IDE) Kullanılmaya hazır 85'in uzerinde bileşen (component) Komple Windows desteği, COM, API'ler, multithreading vs. 2. Professional Surum Profesyonel surum, ticari olarak program yazıp satan kişileri hedeflemektedir. Profesyonel Surum, Personal surumun ozelliklerine sahip, ayrıca aşağıdaki ozellikleri de iceriyor: Kullanılmaya hazır 225'in uzerinde bileşen Linux ve Windows'ta aynı anda program geliştirmek icin kullanılmaya hazır 160'ın uzerinde CLX bileşen Veribanı desteğiBDE (Borland Database Engine) ADO dbExpress : mySQL ve Interbase suruculeri VCL kaynak kodu OpenTools API Programlarınızı dağıtmak icin InstallShield kurulum programı Interbase Database Server Indy, Rave ve Intraweb gibi birtakım 3. parti bileşenler 3. Enterprise Surum Enterprise surum, buyuk olcekli uygulamalar geliştiren programcıları hedeflemektedir. Enterpise surum, Profesyonel surumdeki tum ozellikler sahiptir. Ayrıca aşağıdaki ozellikleri de taşımaktadır : Kullanılmaya hazır 300'un uzerinde bileşen Cok katmanlı veritabanı uygulamaları geliştirmek icin MIDAS olarakta bilinen DataSnap teknolojisi. Geniş bir Web hizmetleri ve XML desteği CORBA desteği Birden cok programcının calıştığı ortamlar icin TeamSource kaynak kod kontrol yazılımı dbExpress icin Oracle, SQL Server 2000 ve DB2 suruculeri Yuksek kalitede yazılım ve kod geliştirmek icin Model Maker modelleme ortamı. BDE icin SQL Links suruculeri : Oracle, SQL Server, Interbase, DB2, Informix ve Sybase SQL Explorer yazılımı Uygulamanızı ceşitli dillere tercume etmek icin gerekli ozellikler 4. Architect Surum Architect Surumu, Enterprise Surumun taşıdığı tum ozellikleri taşımaktadır ve hedef kitlesi de aynıdır. Tek farkı BoldSoft'un Bold for Delphi urunu de bu surumde yer almaktadır. Neden Delphi? Bana cok sorulan sorulardan biri de Neden Delphi? veya Delphi mi yoksa X geliştirme aracı mı? Şeklinde. Delphi'yi secmek bir cok nedeniniz var. Bunlardan en onemlileri : 1. IDE : Entegre Geliştirme ortamı ile hızlı bir şekilde uygulamalar geliştirebilirsiniz. Form duzenleyici (Form Designer) ile kolayca formlarınızı duzenleyebilir, Object Inspector ile bileşenlerin ozelliklerini kolayca değişitirebilir, CodeInsight teknolojisi ile daha hızlı ve hatasız kodlar yazabilirsiniz. 2. Hız : Daha kucuk ve daha hızlı calışan uygulamalar daha iyidir. Delphi dunyadaki en hızlı ve boyutu kucuk uygulamaları oluşturan derleyicilerden birine sahiptir. 3. Delphi Language : Delphi 7'ye kadar programlama dilini ismi Object Pascal olarak geciyordu. Ancak Delphi 7'de eklenen .net desteği ile birlikte Borland dilin ismini Delphi Language (Delphi dili) olarak değiştirdi. Delphi dili guclu, oğrenmesi kolay bir dildir. Assembler ve C++ dilleri de cok guclu dillerdir. Ancak assembler dili'ni oğrenmesi zor ve kod yazması ise tam bir hamallıktır. C++ dilini oğrenmesi zordur, ayrıca C++ ile kotu programlar yazmak cok kolaydır. Visual Basic ilk cıktığında amacı insanlara kolayca program yazabilecekleri bir ortam sunmaktı. Ancak ilk surumleri bunda pek başarılı olamadı ve gittikce komplex bir hale geldi. Cok yavaş uygulamalar geliştiriyor ve coğu şeyi programcıdan gizliyordu, programcı arka planda işlerin nasıl donduğunu bilmiyordu. Delphi'de kesinlikle boyle bir durum yoktur. Delphi iki yonlu bir geliştirme aracıdır yani tum kod kontrolunuz altındadır. Microsoft Visual Basic'in .net surumu icin radikal kararlar almış ve Borland'dan bir cok programcıyı astronomik rakamlarla transfer ederek kaliteyi bir parca yukseltmiştir. Ancak hala Delphi'ye ulaşması icin cok calışması gerek. 4. Geniş Veritabanı Desteği : Ulkemizde yapılan programların buyuk bir coğunluğu veritabanı programlarıdır. Delphi bircok veritabanını cok iyi bir şekilde desteklemektedir. Microsoft aracları genelde Microsoft erişimlerini desteklerler, OLE DB ve ODBC gibi. Delphi'nin veritabanı desteği : dbExpress IB Express (IBX) BDE ADO Bircok veritabanına direk erişim sağlayan 3. parti bileşenler Milyonlarca kayıt saklayabilen cok hızlı 3. parti lokal veritabanları Eğer bunlarda işinizi gormuyorsa kolayca kendi araclarınızı yazma ozelliği 5. VCL : Visual component Library, Delphi'nin en onemli parcasıdır. Delphi'de gorduğunuz bileşenlerin tamamı Delphi dilinde yazılmıştır. Delphi'nin guclu Object Oriented (nesne yonelimli) dili sayesinde mevcur sınıflardan yeni bileşenler oluşturmak cok kolaydır. Şu anda dunyada geliştirilmiş on binlerce bileşen vardır. Ayrıca bu sayıya her gun yenileri eklenmektedir. 6. Destek : Başta Borland uzere, Turkce ve İngilizce olarak binlerce site ve kişiden başınız sıkıştığında destek alabilirisiniz. IDE (Integrated Development Environment) Delphi'yi actığınızda karşınıza gelen ortamı, IDE denmektedir. IDE, Entegre Geliştirme Ortamı demektir. IDE program yazarken işlerinizi kolaylaştıracak bircok araca ve ozelliğe sahiptir. IDE aşağıdaki parcalardan oluşur. 1. Main Window (Ana Pencere) : Bu pencerede ana menu, arac cubukları ve bileşeşenlerin yer aldığı component palette (bileşen paleti) yer alır. Main Window (Ana Pencere) a. Ana menu diğer tum Windows uygulamalarına benzer standart bir menudur. b. Arac cubukları ana menude yer alan komutlara kısa yolda ulaşmanızı sağlarlar. Arac cubuklarının yerini surukle bırak ile değiştirebilirsiniz. Arac cubuklarına sık kullandığınız komutları ekleyebilir, istemediğiniz komutları cıkarabilirsiniz. Arac Cubuklarının Ozelleştirilmesi : Herhangi bir arac cubuğuna farenin sağ oku ile tıklatın. Acılan menuden Customize... komutunu verin. Karşınıza aşağıdaki Customize (Ozelleştir) ekranı gelecektir. - Toolbars (Arac Cubukları) kısmında yanındaki işareti kaldırarak bir arac cubuğunu komple ekrandan kaldırabilirsiniz. Yanına işaret koyduğunuz zaman arac cubuğu tekrar ekrana doner. - Belli bir komutu arac cubuğuna koymak icin; o Commands sekmesine gecin, o Categories (Kategoriler) kısmından komutun kategorisini secin. o Commands (Komutlar) kısmından istediğiniz komutu surukleyip istediğiniz arac cubuğu uzerine bırakın. - Belli bir komutu arac cubuğundan kaldırmak icin; Customize ekranı acık iken komutu arac cubuğu uzerinde surukleyerek ana pencere dışında bir yere bırakın. - Yine Customize ekranı acıkken surukle bırak yontemiyle arac cubuğundaki komutların yerlerini değiştirebilirsiniz. - Options kısmında iki secenek bulunur; o Show Tooltips : Komutun uzerine geldiğiniz zaman komutun acıklaması gozukur. o Show shortcut keys on tooltips : Komutun kısayol tuşu varsa acıklama ile birlikte bu kısayol tuşu da goruntulenir. c. Component Palette (Bileşen paleti); uzerinde bileşenlerin yer aldığı kısımdır. Sağ ust koşesinde bulunan ileri/geri okları ile sayfalar arasında gezebilirsiniz. Sayfaları isteğinize gore duzenlemeniz mumkundur. Sayfaları duzenlemek icin bileşen paletine sağ tıklatıp, Properties komutunu verin. Karşınıza aşağıdaki pencere gelecektir. - Bu pencerede bileşen paletinde on sayfalarda gormek istediğiniz sayfayı secip Move Up (Yukarı taşı) butonuna basarak istediğiniz konuma getirebilirsiniz. - Eğer sayfayı palet uzerinde gerilere taşımak istiyorsanız, Move Down (aşağı taşı) butonuna basarak gerilere atabilirsiniz. - Rename (isim değiştir) butonuna basarak sayfaların ismini değiştirebilirsiniz. Bileşen paletinde cok fazla sayfanız olduğunda bir bileşene ulaşmak icin bunları kaydırmanız gerekir. Bu durumda sayfalara daha kısa isimler verin, boylece ekrana daha cok sayfa sığacaktır. 2. Form Designer (Form Tasarlayıcı) : Form tasarlayıcı boş bir Windows penceresidir. Bileşenleri form uzerine bırakarak ekranlarınızı tasarlarsınız. Bir bileşeni form uzerine koymak icin birkac yontem vardır : - Forma koymak istediğiniz bileşenin uzerine bileşen paletinde cift tıklatın. Bu durumda bileşen formun ortasına yerleştirilir. - Forma koymak istediğiniz bileşen uzerine fare tıklatın. Bieleşn secilecektir. Bileşeni formda koymak istediğiniz yere gelip yine fare ile tıklatın. Bileşen tıkladığınız yere eklenir. - Bazı bileşenlerin boyutlarının buyuk olmasını isteyebilirsiniz, bu durumda fare ile bileşeni secin. Form uzerinde fareyi bileşenin başlamasını istediğiniz noktaya tıklayın. Fareyi bırakmadan bileşenin bitmesini istediğiniz noktaya kadar surukleyin ve bırakın. - Bazen bir forma birden fazla aynı bileşenden koymak isteyebilirsiniz. Bu durumda bileşen paleti uzerindeki bileşenin uzerine klavyeden Shift tuşuna basarak tıklatın ve secin. Bileşen mavi bir cerceve icerisine alınır. Formda bileşenin olmasını istediğiniz yerlere fare ile tıklatarak bileşeni ekleyin. Bu yolla istediğiniz kadar bileşen ekleyebilirsiniz. Ekleme işi bittiği zaman bileşen plaetinden ok simgesi uzerine tıklatarak secimi iptal edin. 3. Object Inspector (Nesne Mufettişi) : Object Inspector, nesnelerini ozelliklerini değiştirdiğiniz ve hangi olaylara tepki vereceğini belirlediğiniz penceredir. Object Inspector iki sekmeden oluşmaktadır. Properties sekmesinde nesnelerin ismi, etiketi, eni, boyu, pozisyonu gibi ozelliklerini değiştirebilirsiniz. Her bileşenin kendine has ozellikleri vardır. Siz form uzerinde hangi bileşeni secmiş iseniz, Object Inspector o bileşenin ozelliklerini gosterir. Bazı ozeliklerin yanında + işareti bulunur. Bu işaret o ozelliğin birden fazla alt ozelliği olduğunu gosterir. + işaretine tıklatarak alt ozellikleri gorebilirsiniz. Orneğin font ozelliğinin; yazıtipi, buyukluğu, yazının sitili vs. Gibi bircok alt ozelliği vardır. Properties kısmındaki secenekler genelde coktur. Ancak kullanmadığınız bazı ozellikleri gostermeyerek listeyi daraltabilirsiniz. Mesela yardım dosyası ve ipucu seceneklerini hic kullanmıyor iseniz, bunları Object Inspector'dan kaldırmak icin : - Object Inspector'a sağ tıklatın. - View menusunu gosterin. - Help and Hints seceneğindeki işareti kaldırın. Events sekmesinde bileşenin hangi olaylara tepki vereceğini belirleyebilirsiniz. Orneğin OnClick olayı, bileşen uzerine fare ile tıklatıldığında gercekleşen olayın ismidir. Eğer bileşeninizin bu olaya tepki vermesini istiyorsanız, OnClick olayının yanındaki boşluğa fare ile cift tıklatın ve nasıl bir tepki vereceğine dair kodu yazın. Şu an ozellikleri, olayları ve yazacağınız kodları merak etmeyin, ilerleyen bolumlerde hepsini oğreneceğiz. 4. Code Editor (Kod Editoru) : Bu kısım kodları yazdığınız kısımdır. Acık olan dosyalar sekmeler halinde gozukur. Hangi dosyayı duzenlemek istiyorsanız, ismi yazan sekmeye tıklamalısınız. Eğer duzenlemek istediğiniz dosya Kod Editorunde acık değilse View menusunden Forms komutunu vererek projedeki formları veya View menusunden Units komutunu verip unitleri gorup, duzenlemek istediğinizi acabilirsiniz. Kod editorunde bazı kelimeler koyu olarak gozukur. Bunlar Delphi dilinde ozel manaları olan ayrılmış kelimelerdir (reserved words). Bu kelimeleri değişken ve sabit ismi olarak vermemelisiniz. Kod Editorunde Kullanılabilecek Kısayollar F9 Programı derle ve calıştır F8 Programı adım adım calıştırır F7 Programı adım adım calıştırırken, ilgili rutine dallanır. Ctrl + S Unit'te yapılan değişiklikleri kaydeder. Shift + Ctrl + S Acık olan tum unitlerdeki değişiklikleri kaydeder. Alt + F11 Use Unit... penceresini acar. Bir unitten diğer forma referans veriyorsanız, ilgili formu Uses kısmında tanımlamanız lazım. Bu pencereden proje icindeki unitlerden istediğinizi secip, tanımlama işini otomatik yaptırabilirsiniz. Ctrl + F Arama ekranını acar Ctrl + E Artan arama yapar. Bu tuşlara baştıktan sonra kelimeyi yazın. İlgili kelime varsa bulunur. F3 Arana kelimenin bir sonraki gectiği yeri bulur F10 Menulerin ve bileşenlerin olduğu ana pencereyi gosterir. F11 Object Inspectoru gosterir. F12 Formla, kod arasında geciş sağlar. Shift + F12 Formları acmak icin form listesini goruntuler. Ctrl + F12 Unitleri acmak icin unitleri listeler F1 Uzerinde bulunduğunuz bileşen veya kelime ile ilgili yardımı acar. Ctrl + Shift + I Secili kodu blok halinde sağa kaydırır. Ctrl + Shift + U Secili kodu blok halinde sola kaydırır Ctrl + Shift + C Bir rutini tanımladıktan sonra govdesini oluşturmak icin Ctrl + F4 Dosyayı kapatır. 5. Object Treeview (Nesne Ağacı) : Nesne ağacı form, data module ve frame'lerdeki bileşenler arasındaki parent-child (ata-cocuk) ilişkilerini gosterir. Mesela resimdeki Button1 bileşeninin atası Form1'dir, Button2 bileşeninin atası Panel1 bileşenidir. Bileşenlerin surukle-bırak yontemiyle atalarını değiştirebilirsiniz. Orneğin Button1 bileşenini surukleyip Panel1 bileşeni uzerine bırakırsanız, Button1 bileşeni Panel1 bileşeni icine taşınır ve atası Panel1 olur. Nesne ağacı formda gozukmeyen bileşenleri secmek icinde uygun bir aractır. Form uzerine bileşenleri yerleştirdikce bazı bileşenler arka planda kalır ve secilmeleri zorlaşır. Nesne ağacını kullanarak bu tip bileşenleri kolayca secebilirsiniz. Nesne ağacındaki herhangi bir bileşene sağ tıkladığınızda bileşenin menusu acılır. Bu menu bileşen form uzerindeyken sağ tıkladığınızda acılan menunun aynısıdır. Bazı bileşenlerde bu menu gerekli ayarları yapmanızı kolaylaştırmaktadır. PROJE SECENEKLERİ (PROJECT OPTIONS) Projemizle ilgili ayarları yapmak icin Project menusunden Options komutunu verin. Karşınıza ceşitli sekmelerden oluşan Project Options ekranı gelecektir. Bunlar sırasıyla : 1. Forms (Formlar) : Bu sekmede projenizdeki formlarla ilgili ayarları yapabilirsiniz. Main Form (Ana Form) : Projenizdeki ana formu burda belirleyebilirsiniz. Ana form programınız calıştığı anda ekrana gelecek olan formdur. Auto-Create Forms : Bu kısımda otomatik olarak oluşturulacak formların listesi yer alır. Burda bulunan formlar programınız ilk acılırken otomatik olarak oluşturulurlar ve hafızada yer kaplarlar. Bunun icin ana form ve data module gibi bir kac form dışında diğer formların bu listede olması iyi değildir. Avaible Forms : Burada programda gerektiği anda oluşturulup kullanılacak formların listesi yer alır. Programınızın hızlı calışması ve daha az hafıza yemesi icin bir kac gerekli form dışında tum formlarınızı Avaible forms kısmına atın. Bu formları istediğiniz anda oluşturup kullanabilirsiniz. İPUCU : Delphi'de bir formu veya bir nesneyi kullanabilmek icin o formun/nesnenin oluşturulmuş olması lazımdır. Yoksa �Access Violation� hatası alırsınız. Eğer formunuzda bir Data Module var ve Ana formunuz oluşturulurken Data Module'den herhangi bir nesneye ulaşmaya calışırsanız hata mesajı alırsınız. Bunu onlemek icin Data Module'u Auto-Create Forms kısmında surukle bırak metodu ile Ana formun uzerine alarak ondan once oluşturulmasını sağlayın. 2. Application (Uygulama) : Title : Buraya uygulamanızın başlığını yazın. Bu başlık gorev cubuğunda ve diğer Windows pencerelerinde uygulamanızın başlığını belirler. Help File (Yardım dosyası) : Eğer uygulamanızın bir yardım dosyası var ise ismin buraya yazın veya Browse... butonuna basarak secin. Icon (Simge) : Uygulamanızın simgesini secin. Bu simge projenizle aynı isimli .res dosyasında saklanır. Target file extension : Uygulamanız oluşturulduğu zaman uzantısının ne olacağını belirlersiniz. Uygulamanız .exe uzantılı olacaksa burasını boş bırakın. Bir ActiveX uygulaması yapıyorsanız buraya .ocx, dll oluşturuyorsanız .dll yazmalısınız. 3. Compiler : Bu kısımda bir değişiklik yapmanıza gerek yok. 4. Compiler Messages (Derleyici Mesajları) : Bu sekmede projenizin derlenmesi sırasında derleyicinin gostereceği mesajları ayarlayabilirsiniz. Show Hints : Derleme sırasında hint(ipucu)'leri goster. Show Warnings : Derleme sırasında uyarıları goster. Bu seceneği sectiğiniz zaman aktif olan Warnings kısmından hangi uyarıların gosterilmesi istiyorsanız secebilirsiniz. Gosterilmesini istemediğiniz uyarılar onundeki işareti kaldırın. 5. Linker : Bu kısımda bir değişiklik yapmanıza gerek yok. 6. Directories/Conditionals : Bu kısımda projenizin kullandığı ve oluşturduğu dosyaların konumunu belirtebilirsiniz. Output directory : Uygulama dosyasının (.exe) konulacağı klasor. Unit output directory : .dcu'ların konulacağı klasor. Search path : Eğer harici unitler kullanıyorsanız, bunların bulunduğu klasoru burda veya Library Path'de belirtmelisiniz. Yoksa derleyici dosyaları bulamadığı icin hata verecektir. Unit Aliases : Bu kısım geriye doğru uyumluluk icin kullanılır. Kullandığınız bir unit'in ismini değiştirmiş veya başka bir unit'le birleştirmiş olabilirsiniz. Bu durumda derleyici uniti bulamadığı icin hata verecektir. Ancak burada �Unitin eski adı = Unitin yeni adı� şeklinde bir tanımlama yaparsanız, yeni isim dikkate alınır. İPUCU : Bu kısımda yaptığınız ayarlarla hem dosyaların diskinizde daha duzenli dağılmasını, hem de yedekleme yaparken sadece gerekli dosyaları yedeklemenizi sağlayabilirsiniz. Projenize bir klasor acın ve Output Directory olarak bu klasoru verin. Proje klasorunuzun altına Source isimli bir klasor acıp tum kodları buraya koyun ve Dcu isimli bir klasor acarak unit output directory olarak bu klasoru verin. Boylece sadece Source klasorunun yedeğini almanız yeterli olacaktır. 7. Version Info (Surum Bilgisi) : Bu ekranda uygulama dosyanıza surum bilgileri ekleyebilirsiniz. Surum bilgileri uygulama dosyanıza sağ tıklayıp ozelliklerini actığınız zaman ayrı bir sekme olarak gorunur. Surum bilgisi uygulamanızın dağıtımı takip icin kullanılır. Yazdığınız programı dağıtıyor iseniz, zaman zaman kullanıcının programınızın hangi surumunu kullandığını bilmek istersiniz. Surum bilgilerini kod ile uygulama dosyası icinden de alabilirsiniz. Bu bir takım kontrolleri otomatik yapmanıza olanak tanır. - Uygulamanıza surum bilgisi eklemek icin �Include version information in project� seceneğini secin. Major Version : Uygulamanızın esas surumunu. Minor Version : Uygulamanızın ikincil surumunu gosterir. Uygulamanızda buyuk değişiklik yaptığınız zaman bunu bir artırın. Release : Programınızda değişiklikler yaptığınız zaman bu sayıyı bir artırın. Build : bu sayıda uygulamanızın derlenme sayısını gosterir. Auto-increment build number seceneğini işaretlerseniz (tavsiye edilir) bu sayı her derlemeden sonra otomatikmen artırılır. Language : Bu kısımdan surum bilgisinin dilini secebilirsiniz. Turkish olarak secin. Key/Value : bu kısımda da gosterilecek bilgilerin başlıkları vardır. Karşılarına değerlerini girin. 8. Packages (Paketler) : Eğer uygulamanızı sık olarak dağıtıyorsanız .exe dosyanızın mumkun olduğu kadar kucuk olmasını istersiniz. Boylece kullanıcılar dosyayı kolayca indirip kullanabilirler. Delphi'deki paketlerin bir kısmını uygulama dışında tutarak programınızın gerekli bilgileri bu .bpl dosyasından almasını sağlayabilir, boyunu kucultebilirsiniz. Ancak bu durumda kullandığınız .bpl dosyasını da kullanıcı bilgisayarına yuklemeniz lazım. Paketleri uygulamanızın dışında tutmak icin �Build with runtime packages� seceneğini secin ve istediğiniz paketleri secin. İPUCU : Eğer kullanıcılarınız aynı anda birden fazla uygulamanızı kullanıyorlarsa paketleri kullanarak hafıza ihtiyacını azaltabilirsiniz. Tum uygulamalarınızı �Build with runtime packages� seceneği ile derlerseniz, tum uygulamalarınızın kullandığı paketler hafızaya sadece bir kere yukleneceğinden hafızadan kazanc sağlarsınız. ENVIRONMENT OPTIONS (ORTAM SECENEKLERİ) Bu kısımda Delphi calışma ortamı ile ilgili ayarları yapabilirsiniz. 1. Preferences (Tercihler) : Bu sekmede aşağıdaki ayarları yapabilirsiniz. AutoSave Options : Projenizi kapatıp tekrar actığınız zaman kapattığınız gibi acılmasını istiyorsanız bu secenekleri kullanmalısınız. Editor files seceneğini işaretlerseniz, projeyi derlediğiniz zaman editordeki acık dosyalar kaydedilir. Project Desktop seceneğini işaretlerseniz, projenizi kapatıp actığınız zaman, calışma ortamı kaydedilip aynen acılır. Editordeki acık dosyalar, acık pencereler, pencerelerin yeri, boyutu vs. gibi. Bunu secmeniz tavsiye olunur. Desktop contents : Bu secenek eğer Autosave Options kısmından �Project desktop�u secmiş iseniz gecerlidir. Hangi ayarların kaydedileceğini belirlersiniz. - Desktop Only : Acık dosyalar ve acık pencereler kaydedilir. - Desktop and symbols : Acık dosyalar ve pencerelerin yanında son başarılı derlemenin symbol bilgileri de saklanır. Compiling and running : Bu kısımda derleme ve calıştırma sırasındaki bir takım ayarlar yapılır. - Show compiler progress : Bu seceneği işaretlerseniz derleme adımları bir pencere icinde gosterilir. - Warn on package rebuild : Derleme sırasında bir paket yeniden oluşturlursa sizi uyarır. - Minimize on run : Programınız calıştığı zaman, Delphi gorev cubuğuna kucultulur. Programınızı kapattığınız anda tekrar acılır. - Hide designers on run : Programınız calıştığı anda Object Inpector ve Form duzenleyicisi gibi ekranları kaldırır, programınızı kapattığınız anda tekrar gozukurler. 2. Designer (Form Duzenleyici) : Bu sekmede form duzenleyici ile ilgili ayarları yapabilirsiniz. Grid Options : Bu kısımda form uzerinde gozuken noktaların ayarlarını yapabilirsiniz. - Display Grids : Bu seceneği işaretlerseniz, Form uzerindeki noktalar gozukur. - Snap to Grid : Form uzerine koyduğunuz bileşenler en yakın noktaya konumlandırılır. - Grid size : Noktalar arasındaki boşluğun X ve Y ekseninde ne kadar olacağını belirlersiniz. Varsayılan değerleri 8 dir. 2-128 arası bir değer verebilirsiniz. Module creation options : Bu kısımda formlar ve data modullerin nasıl oluşturulucağı ile ilgili ayarlar vardır. - New forms as text : Delphi'de .dfm dosyaları binary ve text biciminde oluşturulabilir. Bu secenği işaretlerseniz (tavsiye olunur), .dfm dosyaları text biciminde oluşturulur ve icinde elle değişiklik yapabilirsiniz. - Auto create forms& data modules : Bu seceneği işaretlerseniz, oluşturduğunuzform ve data moduller otomatik olarak oluşturulur. Proje secenekleri kısmından tek modul icin ayarlama yapabilirsiniz. Options : Bu kısımdan bir forma, cerceveye(frame) veya data module koyduğunuz bileşenlerin nasıl gosterileceği ile ilgili ayarları yapabilirsiniz. - Show component captions : gorunmez bileşenlerin ismini gosterir. - Show designer hints : gorunmez bileşenlerin ustune fare ile gelip bir sure beklediğiniz zaman, bileşenin sınıf bilgisi goruntulenir. - Show extended control hints : Bileşenler uzerine geldiğiniz zaman, bileşenin formdaki pozisyonu ile ilgili bilgiler gosterilir. Boyutu, soldan ve ustten konumu vs. 3. Object Inspector (Nesne Mufettişi) : Bu kısımda Object Inspector'le ilgili ayarlamaları yapabilirsiniz. Bu ekranı Object Inspector'a sağ tıklatıp, Properties komutunu vererekte acabilirsiniz. SpeedSettings : Bu kısımda daha onceden kaydedilmiş şablonlar vardır. Bunlardan birini secebilirsiniz. Mesela Microsoft Visual Studio urunlerinden herhangi birinden Delphi'ye gecmiş iseniz, �Visual Studio (TM) emulation� ı sceerek, Object Inspector'u alışık olduğunuz tarza cevirebilirsiniz. Colors : Burada Object Inspector'da kullanılan renkleri değiştirebilirsiniz. Rengini değiştirmek istediğiniz değeri secin ve altta acılan renk listesinden istediğiniz rengi secin. Options : Burada Object Inspector ile ilgili ceşitli ayarları değiştirebilirsiniz. - Show instance class : Object Inspector'un en ustunde secili bileşenin ismini ve sınıfını gosteren bir acılır listeyi gosterir. Bu aynı zamanda form uzerindeki bir bileşeni secmek icinde kullanılabilir. Mesela formunuzun arka taraflarında kalan, fare ile direk secemediğiniz bileşenleri, acılır listeden secebilirsiniz. - Show classname in instance list : Bu acılır listede bileşenlerin sınıflarınında gozukmesini sağlar. Bu seceneği iptal ederseniz, acılır listede sadece bileşenlerin isimleri goruntulenir. - Show status bar : Object Inspector'un altında durum cubuğunun gorunmesini sağlar. Bu durum cubuğunda �All Shown� yazıyor ise bileşenin tum ozellikleri gozukuyor demektir. Eğer bazı ozellikleri gizlemiş iseniz burada kac tane ozelliğin gosterilmediği yazılır. - Render background grid : Ozellikler ve olayları birbirinden yatayda ayıran bir cizgi gosterir. - Show read only properties : Secilen nesnenin salt okunur ozelliklerini de gosterir. Ancak bunları değiştiremezsiniz. - Bold non-default Values : ozelliğin varsayılan değeri dışında bir değer atanmışsa o değer koyu olarak gozukur. Boylece değiştirdiğiniz ozellikleri daha kolay ayırtedebilirsiniz. __________________