Kuşların Boyutlarını Ne Sınırlıyor?
Gunumuzde ucabilen kuşların icerisinde ağırlık rekoru 15 kg ile kuğularda. Bilim insanları, nesli tukenmiş olanlara bakıldığındaysa en iri kuşun 6 milyon yıl once Miyosen’de (23,8 myo-5,32 myo) Arjantin’de yaşamış olan 70 kg’lık Argentavis olduğunu belirtiyor. Kuşlar daha buyuk olabilirler mi? Yapılan yeni bir araştırma, tuy dokme doneminde ucuşta kullanılan tuylerin değişmesi icin gereken zamanın kuşların vucut buyukluklerini sınırladığını ortaya koyuyor.
Kuşların boyutları buyudukce tuylerin buyume hızı onların gerekli uzunluğa gelmesine yetmiyor; tuyler yenilenmeye başlanmadan once eskiyor. Araştırmacılara gore, bu temel ilişki yuzunden kuşun boyutları buyudukce tuy değiştirme donemi stratejilerinde değişiklik gerekiyor ve bu da ucabilen kuşların buyukluğunu sınırlıyor.
Tuyler, morotesi ışınlara ve bakteriler tarafından ayrıştırılmaya maruz kalıp yıpranıyorlar. Ucuş icin gerekli aerodinamik yapıyı koruyabilmek icin kuşların belirli aralıklarla olarak tuy değiştirmesi gerekiyor. Kucuk kuşların senede bir-iki kerede olmak uzere 9-10 ucuş tuyunu sırayla ve her biri icin yaklaşık uc hafta harcayarak gercekleştirdiği belirtiliyor. Daha buyuklerse birkac farklı yontem uyguluyorlar: Tuy dokme zamanını 2 hatta 3 yıla yaymak, aynı anda tuy sırasındaki farklı iki noktadaki iki tuyu değiştirmek hatta yemek ya da avcılardan kacmak icin ucması gerekmiyorsa (kaz, ordek vb.) tuylerin hepsini aynı anda değiştirmek.
Araştırmanın sonuclarına gore kuşlarda buyuyen vucut boyutlarında, birincil ucuş tuylerinin uzunluğu ağırlık uzeri 1/3 kadar artıyor. Yani ağırlık 10 kat arttığında tuylerin uzunluğu yaklaşık olarak iki katına cıkıyor. Oysa tuylerin uzama hızı ağırlık uzeri 1/6 kadar artıyor. Bu da ağırlık 10 kat arttığında tuyleri değiştirmek icin gerekli surenin yaklaşık 1,5 katına cıkması ve 10 kilo ağırlığındaki bir kuşun tek bir tuyu yenilemek icin 56 gune ihtiyac duyması anlamına geliyor. Araştırmacılar buradaki ayrımı neyin gercekleştirdiğini tam olarak bilemeseler de tek boyutlu tuy şaftından iki boyutlu tuy yapısının uretilmesindeki geometrik kıstaslara bağlı olabileceğini duşunuyorlar.
Hayvan dunyasının en carpıcı adaptasyonlarından birisi olan kuş tuylerinin buyume dinamikleri henuz tam olarak anlaşılabilmiş değil. Araştırmacılara gore, daha buyuk bir buyume alanı sağlayarak tuylerin hızlı buyumesini sağlamak mumkun ancak, bu tuyun yapısını zayıflatabilir ve buyuk kuşlarda sık sık tuy kırılmalarına yol acabilir. Peki, Argentavis nasıl başarıyordu? Araştırmacılar onun tum tuylerini aynı anda değiştirdiğini, bunu sağlayacak enerjiyi de depoladığı yağlardan sağladığını duşunuyor.
Kaynak: Tubitak
__________________