AA
Guncelleme: 16:35 TSİ 06 Eylul. 2012 Perşembe
Van Yuzuncu Yıl Universitesi Biyoloji Anabilim Dalı Araştırma Gorevlisi Mehmet Fırat, Ege Universitesi'nde duzenlenen ve yerli ve yabancı cok sayıda akademisyen ve bilim insanının katıldığı ''21’inci Ulusal Biyoloji Kongresi''nde, keşfettiği bitkiyle ilgili sunum yaptı.
Fırat, bilim insanlarının yaptığı ve yeryuzu var olduğundan beri yaşadığı tespit edilen 24 tane bitki turunden biri olan nadir ve endemik bitkinin adına ozellikle yorenin ismini vermek istediğini belirterek, ''Bu bitkiyi dunyada ilk kez ben buldum ve ismini ozellikle sectim. Hakkari'nin adı hep olumsuzluklarla anılır, biz guzel şeylerle de anılsın diye ismi Hakkari olsun istedik'' dedi.
Fırat, dunya florası icin yeni bir tur tur kaydı olan bitkinin dunya bilim cevrelerince takdirle karşılandığını ifade etti.
Nane ve kekikle akraba olan Hakkaricum'un Zap Vadisi'nde eylul ayında ciceklenen, kayalardan cıkan bir bitki olduğunu kaydeden Fırat, ''Yore halkına sorduğumda, kurutup ayran aşı gibi yemeklerde nane gibi kullandıklarını soylediler. Ama cok yaygın kullanılmıyor, cunku dar bir bolgede yetişiyor. Bana gore korunma gerektiren bir bitki. Cunku Zap Vadisi'nde dinamitle yol acma calışmaları oluyor, hayvan otlatmaları falan da zarar veriyor. O yuzden korumamız gerekiyor'' şeklinde konuştu.
TURKİYE FLORASI İCİN DORT YENİ TUR KAYDI
Mehmet Fırat, bu sene Turkiye'de 4 yeni turun de tespitini yaptığını anlatarak, şoyle devam etti:
''Bu sene 4 tane yeni kayıt dediğimiz bitki ceşidini tespit ettim. Tulipa systola dediğimiz kırmızı lale ceşidi. Mısır, Suriye ve Irak'ta biliniyordu, ulkemizde ilk kez tespit ettik. 16 ceşit lale vardı, bununla birlikte 17'ye cıktı. Diğeri susen dediğimiz Iris zagrica. Cok guzel bir susen ceşidi, navruz da denir ve Zagros Dağı'nda buldum. Ucuncusu Allium calocephalum, yabani sarımsak. Yore halkı kamyon kamyon toplar, kurutup, kışın pilava, ayran aşına katar. Yore halkı liz diyor buna. Ve dorduncu olarak da Astragalus brugieri var, bu da bir geven ceşididir. Cicekleri top top ve dikenlidir. Bunun Turkiye'de bir turu vardı, bununla birlikte ikiye cıktı.''
Van Yuzuncu Yıl Universitesi oğretim gorevlisi Mehmet Fırat.
''13 YILDA 13 BİN BİTKİ ORNEĞİ TOPLADIM''
1998-1999 yıllarında Hakkari'ye ilk arazi gezilerini yapmaya başladığını, o tarihten bu yana yılda ortalama 90 gune yakın arazi calışması gercekleştirdiğini anlatan Fırat, ''Bu sure zarfında 12-13 bin bitki orneği almışım. Bu, dunyada eşi benzeri cok az olan bir durum. Benim toplamalarım dışında zaten Hakkari'ye gidip calışan yerli botanikci yok, yabancı botanikcilerden de 80, 150, 200 sene once gelenler olmuş ve onların topladığı bitki de cok az. Bin civarında bir şey'' diye konuştu.
Fırat, kendi toplamalarıyla birlikte Hakkari'de 3 bine yakın bitki turunun tespit edildiğini dile getirerek, ''Bu da dunyada eşi benzeri cok az olan bir durum. Duşunun ki butun Avrupa'da 12 bin 500, butun Britanya'da 2 bin bitki turu var ve bizim Hakkari'de 3 bin. Ustelik bunların coğu oraya ozgu, oraya endemik ya da nadir bitkiler. Bir kısmı İran'da da var'' dedi.
Himalayalar ve Alpler'i de gorduğunu ama Hakkari'nin en vahşi doğaya sahip bir topoğrafyada yer aldığını vurgulayan Fırat, ''Bir saat icinde yuzlerce farklı topoğrafyayla karşılaşırsınız. Mesela Turkiye'nin iki buzullarından biri burada var. 20 milyon yıllıktır bu buzullar. 4 bin 160 metreye yukseliyor. O tepelerde goller var, buz gibi, aşağıya iniyorsunuz cok sıcak. Boylesine geniş bir yelpaze'' ifadelerini kullandı.
Ntvmsnbc
__________________