Bilim insanları, Saturn’un halkalarından birine zarar veren, esrarengiz cisimler keşfetti.

[IMG]http://img848.**************/img848/671/20120426094216saturn.jpg[/IMG]


Satun’un “F halkası”nda tespit edilen cisim, NASA’nın Cassini uzay aracı tarafından cekilen fotoğrafta ortaya cıktı. Uzay aracının cektiği fotoğraflarda, Saturn’un en dıştaki halkası olan F halkası uzerinde ilerleyen, yaklaşık bir kilometre uzunluğunda cisimler goruldu.

F halkasında gezinen gok cisimlerinin, hareketleri esnasında buz parcacıklarını da hareketlendirdikler ve tıpkı jetlerin gokyuzunde arkalarında bıraktığına benzeyen bir iz ortaya cıkardıkları fark edildi. Gok bilimciler, F halkasındaki serseri cisimlerin geride bıraktığı izleri “mini jetler” olarak adlandırdı.

Londra’nın Queen Mary Universitesi’nde gok bilimci olan ve Cassini goruntuleme ekibinde yer alan Carl Murray, Space.com’a, “Bence F Saturn’un en tuhaf halkası. Son tespitler bu halkanın sanıldığından cok daha hareketli olduğunu gosteriyor... F halkası bir kilometreden, 150 kilometrelik Prometheus uydusuna kadar bircok gok cisminin yer aldığı bir yer. Bu cisimlerin her biri gorulmeye değer bir goruntu ortaya cıkarıyor” dedi.

NOBETCİ UYDULAR
F halkası, Saturn’un iki uydusu, Prometheus ve Pandora’nın gozetimi altında. Bu iki uydu, halkanın icinde ve dışında kıvrılarak hareket ediyor. Bazı zamanlarda, iki uydu F halkasını duzensizleştiriyor ve ortaya “kar topları ve kanallar” cıkıyor. Bilim insanları, buz parcalarından oluşan bu kar tanelerinin, uzun sure hayatta kalmayı başararak F halkası uzerindek kayan cisimler haline geldiğini duşunuyor.

F halkası, Saturn’den 140 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Halkanın uzerinde gezinen cisimlerin, saatte yaklaşık 6.4 kilometre hızla halkayla carpıştığı tespit edildi. Bu duşuk hıza rağmen, carpışmaların ardından geride 40 ila 180 kilometre uzunluğunda izler kalıyor.

Cassini goruntuleme ekibinden bir diğer isim Nick Attree, “F halkasının cevresi yaklaşık 550 bin kilometre. Mini jetler halkaya kıyasla cok ufak kaldığı icin tespitleri cok zor oluyor... Cassi’nin cektiği 20 bin fotoğrafı inceledik ve uzay aracının sadece yedi yıllık gozleminde bu esrarengiz gok olayını 500 defa tespit ettiğimizi memmnuniyetle soyleyebilirim” ifadesini kullandı.

SATURN’UN SIR HALKASI
F halkası, Guneş Sistemi’nin en buyuk ikinci gezegeni olan Saturn’un cok sayıdaki halkası arasında en esrarengizi kabul ediliyor. Voyager uzay aracı tarafından 1980’li yılların başında tespit edilen F halkası, uzun yıllardır gok bilimcilerin icinden cıkamadığı ozellikler barındırıyor.

Cassini ekibinden Carolyn Porco, “Voyager, iki uydunun cobanlığını yaptığı, parlak, dar bir yorunge koridorunda yer alan bir halka keşfetti... Prometheus ve Pandora’ya o zamandan beri ‘coban uydular” da denir.... Ancak F halkasının şaşırtıcı ozelliği sunduğu karmaşaydı. Başı boş cisimler, orgulu yapılar, kendi başına beliren şeritler, F halkasına tanımlanması zor bir goruntu veriyordu... On binlerce fotoğrafı inceledikten sonra, bu yapıların coğunun en F halkasının aldatıcı ozelliğinden kaynaklandığını anladık” dedi.

Cassini, 1997 yılında NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (AUA) ve İtalya Uzay Ajansı’nın ortak projesi kapsamında uzaya gonderildi. 2004’ten bu yana Saturn’u inceleyen Cassini’nin gorevi, 2017’ye kadar uzatıldı.

F halkasının gok bilimcileri şaşırtan son goruntulerini konu alan araştırmalar, bugun Avusturya’nın başkenti Viyana’da duzenlenen European Geosciences Union toplantısında sunuldu.

Kaynak
__________________