Gunluk hayatımızın bir parcası haline gelen elektronik eşyalar, dijital kamera ya da muzik calarlar gibi, calışma prensibi olarak oldukca yuksek performans gerektiren bataryalara ihtiyac duyuyorlar. Bu ve benzeri elektronik cihazları satın alan veya satın almayı duşunen insanların akıllarında oldukca buyuk soru işareti bırakan bir konu: batarya ya da ceşitli guc kaynakları. Doğal olarak kullanıcılar, hangi batarya tipinin daha kullanışlı olduğunu ve en uzun omurlu olanın hangisi olduğu bilmek istiyorlar. Bazı kullanıcılar ise, ileride doğacak herhangi bir soruna karşı bataryalarını değiştirmek istediklerinde bunun ne kadar kolay olabileceğini merak ediyorlar. Aklınıza takılan sorulardan biri de, tekrar şarj olabilme surelerinin ne kadar uzun olduğu olabilir. Dijital muzik calarların incelemelerini okuduğunuzda, bu yazıların sanki bir “batarya omru” yorumları olduğu hissine kapılma olasılığınız yuksek. Bu yazımızda elektronik cihazlarınızda kullanacağınız en doğru bataryayı secmek hakkında bazı ipucları bulacaksınız.

Şekil ve boyut

Bataryalar genellikle ceşitli şekil ve ebatlarda olurlar. Dizustu bilgisayarlar gibi ozel aygıtlar cok farklı ve ozel bataryalar kullanırlar. Bu bataryalar yine oldukca ozel ve farklı marklardan oluşurlar. Dizustu bilgisayarınızla beraber gelen kitapcığı okursanız eğer, dizustu bilgisayarınızın ne tur bir batarya kullandığını oğrenebilirsiniz. Daha sonra ureticiye ya da dizustu bilgisayarınızın satışını yapan Şrmaya bu bataryanın daha sonra ihtiyac duymanız halinde tedarik edilip edilemeyeceğini sorabilirsiniz. Bataryaların kullanılması ya da kullanılmaması halinde değişen omurleri vardır. Her iki taktirde de omurleri kısıtlıdır. Bundan dolayı, bu urunlerin satışını yapan Şrmalar genellikle stok tutmazlar. Fakat siz bu sorunu cozmek adına yedek bir batarya edinebilirsiniz.

Standart ve ozel batarya

Standart bataryalar genellikle, “kalem pil” ve “el feneri pili” olarak adlandırılırlar. Bunlar uluslar arası bir standartta “C” ve “D” tipleri (el feneri pilleri) olarak uretilirler, tumu 9 volttur, AA yani kalem pil,AAA kalem pilin bir değişik turu olan ve genellikle uzaktan kumanda ve benzeri cihazlarda kullanılan tiplerdir. İstisnaları da katarsak, 9 voltturlar ve hemen hepsi silindir şeklinde standarttırlar. Oldukca rahatlıkla bulunabilen ve bircok cihazda kullanılmaları acısından avantajlı olmalarının yanında, uzun omurludurler de.
Gunluk hayatta sıkca kullandığınız dijital aletlerinizi, doğru batarya secimi yaparak daha kullanışlı ve uzun omurlu bir hale getirmeniz mumkun.
Bazı dijital kameralar ve MP3 calarlar, standart ve ozel yapım pilleri aynı anda kullanabilirler. Bu modelleri kesinlikle ve şiddetle tavsiye ediyoruz. Eğer bu tur bir urun tercih edecek olursanız, ozel bataryanız boşaldığında, standart bataryalarla birkac saat daha idare edebilirsiniz. Bu da size yedekli calışma imkanı sağlayacaktır. Belki de ozel bataryaları değiştirerek kullanmayı daha zor bulacak ve kullanmayacaksınız. Fakat şunu bilmelisiniz ki, standart bataryalardan cok daha kullanışlı ve performanslıdırlar. Aynı zamanda daha uzun omurlu ve tekrar şarj edilebilme ozelliğine sahip olan bu bataryalar, tum standart bataryalardan yuksek performans sergilerler. Dijital fotoğraf makinenizle beraber kullandığınız standart AA tipi Alkaline bataryalarla 70 tane fotoğraf cekebiliyorken, ozel bataryanızla tam 400 tane fotoğraf cekebilirsiniz.

Dayanıklılık

Bir başka onemli konu da: dayanıklılıktır. Acaba bataryanız ne kadar uzun omurlu? Eğer uzun omurlu bir batarya duşunuyorsanız, raf omrune bakmalısınız. Raf omru gecen bataryaların performansları yaşlarına paralel olarak duşmeler oluşuyor. Bazılarının kullanılamaz hale gelmeleri de kacınılmaz bir hal alıyor. Alkaline bataryaların omru ortalama beş yıl, Lithium bataryaların ise on yılın uzerindendir. Tekrar şarj edilebilen bataryalar konusunda aklınıza ilk gelen soru, kac kez şarj edilebileceği olmalıdır. Tekrar şarj edilebilen bataryalar, kullanılmaz hale gelmeden once kac kez şarj olabiliyorlar? sorusu, size bataryanın omrunu daha iyi acıklamaya yardımcı olacaktır. Bir başka onemli konuda, calışma suresi. Bataryanızın tam dolu olduğu zamandan son haline kadar calışma suresi ne kadar olmalı? Eğer dijital kameranızla beraber, onemli bir cekimin ortasında bataryasız kalmak istemiyorsanız, bu sorunun cevabını bir an once bulmalısınız.

Kimyasallar icerirler

Bataryaların tumu kimyasal maddeler ve metaller icerirler. Bu sebepten dolayı bataryalarını tutarken ya da kullanmaya hazırlarken ozen gostermeniz gerekmektedir. Batarya ceşitli oldukca fazladır. Bunları birbirinden ayırmanın en kolay yolu ise, kimyasal bileşimleri ile adlandırmaktır. Genellikle rastladığımız “Nickel Cadmium” ve “Lithium-Ion” gibi isimlere rastlayabilirsiniz. Eğer elektronik cihazlarınızdan en iyi performansı almak istiyorsanız, sizin icin en uygun bataryayı ve en uygun kapasiteye sahip bataryayı kullanmanız gerekiyor.

Sıradan piller

Normal piller genellikle zinc-carbon veya zinc-chloride kimyasal bileşimleri kullanırlar. Bu tur piller cok fazla enerji harcamayan cihazlarda kullanılırlar, orneğin: saatlerde, uzaktan kumandalar, basit oyuncaklar ve cep fenerleri gibi. Bu tur piller kolaylıkla bulunabilen ve ucuz turden pilleridir. Bu tur pilleri yuksek enerji harcayan ve yine yuksek guc ile calışan cihazlarda kullanmak pekte akıllıca değildir. Tabi bu cihazların bu tur pilleri kabul etmesi cok ama cok az gorulen bir durumdur. Buna alternatif olarak, alkaline ve tekrar şarj edilebilen pilleri kullanabilirsiniz. Unutmamanız gereken bir başka husus; sıradan pillerin tekrar şarj edilememesidir. Bunu denemeye kalktığınızda ufak caplı! bir patlamayla bile karşılaşabilirsiniz

Alkaline piller

Alkaline piller, sıradan pillerden tam iki kat daha uzun omurludurler. Bu ozellikleri sayesinde, diğer pillerden biraz daha yuksek Şyata satılırlar ama pahalı değildirler. Alkaline pillerin raf omru beş yıldır. Alkaline pillerde tıpkı sıradan piller gibi tekrar şarj edilebilme ozelliğine sahip değillerdir. Fakat sıradan pillerden cok daha uzun omurludurler ve daha uzun calışma kapasitesine sahiptirler. Alkaline pillerinizi, muzik calarınızda, MP3 calarınızda, taşınabilir CD calarınızda, uzaktan kumanda unitelerinde, radyonuzda, batarya gerektiren oyuncaklarınızda, elektronik tıraş makinenizde ve benzeri tum elektronik cihazlarınızda rahatlıkla kullanabilirsiniz.

Alkaline pilleri aynı zamanda dijital kameranızda da kullanabilirsiniz. Fakat bu pek efektif olmaz. Dijital kameraların harcadıkları guc, alkaline pillerin kapasitelerini aşar. Calıştırmak acısından sorun yaratmazlar fakat dayanıklılığı tartışılır. Eğer onemli bir toplantıda ya da doğum gununun tam ortasında, elinizde gucu tukenen bir dijital kamerayla kalmak istemiyorsanız ozel batarya kullanmanızda fayda olacaktır.

Ni-Cd ve Ni-MH

Nickel Cadmium (Ni-Cd) ve Nickel-Metal Hydride (Ni-MH) pillerin her ikisi de guc tuketimi acısından dur durak bilmeyen cihazlar icin oldukca elverişlidirler. Avuc ici bilgisayarlar, handycam’ler, dijital kameralar, sabit disk tabanlı MP3 calarlar gibi. Her iki tip pilde tekrar şarj edilebilir turdendir. 700 ve 1000 kez arası şarj edilebilme omurleri vardır. Peki madem durum bu, aralarındaki fark nedir? Ni-MH turu piller,Ni-Cd pillerden tam iki kat daha fazla batarya kapasitesine sahiptirler. Bu piller Ni-Cd pillerden cok daha hızlı şarj olurlar ve daha guvenilirlerdir. Yuksek guc harcayan orneğin: dijital kamera gibi cihazlarda genellikle daha cok tercih edilirler.

Ni-Ch bataryalar, sık sık şarj edildikleri taktirde daha uzun raf omru sağlarlar. Fakat calışma sureleri Ni-MH tipi pillere nazaran daha duşuktur. Daha ucuz olmakla beraber 1000 kez şarj olabilme ozelliğini sahiptirler. Ayrıca Ni-Cd tip piller, yuksek performans sergilerken daha duşuk ısılar verebilirler. Aklınızda Ni-Cd turu pillerle ilgili kotu bir izlenim bırakmak istemeyiz aslında. Anlatmak istediğimiz aslında tamamen şu: piller ya da ozel bataryalar, şarj edildikten ne kadar sure sonra tukendikleri ile akıllarda yer alırlar. Bataryanızı yarım şarj ettikten sonra kullandığınızı varsayalım. Bataryanız normal calışma suresinin yarısına geldiğinde tukenmiş olacak. Bu sayede siz o bataryayı “kotu” veya “kısa omurlu” olarak hatırlayacaksınız. Bu durumu onlemek icin, gunumuzde kullanılan bircok batarya, “discharge” deşarj ozelliğini destekler. Bu sayede bataryanızı kullanmanız gerektiğinde, eğer icinde halen harcayacağı ve sizi bir sure idare edebileceği bir guc varsa, o gucu boşaltabilir ve daha sonra bataryanızı tam şarj edebilirsiniz. Boylece yarım şarj derdinden kurtulmuş olursunuz.

Lithium piller

Lithium piller, daha doğrusu halk arasında “fotoğraf makinesi pilleri”, diğer tum pil ceşitlerinden daha gelişmiş olan pillerdir. Lithium piller, diğer pillerden daha uzun raf omrune sahiptirler (10 yılın uzerinde), daha haŞftirler, daha uzun sureli dayanıklılık gosterirler (dijital kameralarda kullanıldığında, Alkaline pillerden 5 kat daha dayanıklıdırlar), daha fazla batarya kapasitesi sağlarlar (dizustu bilgisayarlarda 6000 mAh) ve gunumuzde kullanılan elektronik cihazlar icin ozel olarak tasarlanmışlardır. Lithium piller aynı zamanda “akıllı piller” olarak da adlandırılırlar. Bunun sebebi ise; şarj eden cihazla haberleşebilir ve tam şarj olduğunda şarj olmayı kesebilmeleridir. Lithium piller genellikle ileri teknoloji kullanan dijital kameralarda, dizustu bilgisayarlarda ve cep telefonlarında kullanılırlar.

Lithium pillere ozel markalar ve modellerde ya da ceşitli AA tip kalem pillerde rastlamanız da mumkundur. Her ne kadar cok sık kullanılmasa da, bu ve benzeri bazı ozel model ve markalar altında bu teknoloji kullanılır. Bu pillerin Lithium-Ion ve Lithium Polymer olmak uzere iki ceşidi mevcuttur. Tekrar şarj edilebilen ve tekrar şarj edilemeyen secenekleri şeklinde. Bazı ureticiler, kameralarda tekrar şarj edilemeyen Lithium Polymer bataryalar kullanırlar. Şarj edilebilen Lithium pillerin şarj edilebilme sayısı 300 ve 500 kez arası değişir. Fakat oldukca pahalıdırlar.

Bataryaların şarjı

Artık tum dunya tekrar şarj edilebilen bataryaları kullanmaya doğru buyuk bir hızla ilerliyor. Bu makaleyi tekrar şarj edilebilen bataryaların şarj edilmelerini anlatmadan bitirmek mumkun değil. Kullandığımız şarj aletleriyle, bataryalarımızı akşamdan sabaha kadar ya da tum gun boyunca şarjda bırakıyorduk. Fakat gunumuzde kullanılan yeni ve oldukca gelişmiş teknolojiler sayesinde artık, oldukca hızlı ve akıllı şarj etme yontemlerini kullanıyoruz. Şu anda dort adet Ni-MH 2,000 mAh pili, 15 dakikada şarj etmeniz mumkun. Bir saat suren şarj suresi genellikle populerdir. Fakat sizin yavaş şarj aletiniz bu seviyeye henuz ulaşmamış olabilir.

Sozunu ettiğimiz akıllı şarj aletleri, sizin bataryanızın ihtiyacı kadar olan şarjı sağlar ve bu sayede daha fazla ya da daha az şarj ettim kaygısından kurtulmuş olursunuz. Akıllı şarj aletleri, bataryalarınızı fazla şarj olma ve yanma tehlikesinden, bunyelerinde barındırdıkları voltaj duşmesine karşı koruma ve ısı sensorleriyle korurlar. Bataryanız tamamen şarj olduğunda akıllı şarj aletiniz bunu algılar ve “Trickle Mode” (Suzme yontemi) adı verilen moda gecer. Bu sayede bataryanız, kendiliğinden boşalma gibi tehlikelerden korunur.

BİLGİ: Dikkat edilmesi gerekenler!

Eğer bataryalarınıza karşı daha dikkatli olursanız, bunun mukafatı olarak onlardan daha iyi bir performans alabilirsiniz. ‹şte size bataryalarınızdan daha iyi performans alabilmenizi sağlayacak bazı ipucları:

- Bu bolumde pillerinizin kullanımıyla ilgili bazı ipucları ve kullanma talimatı bilgileri yer alıyor. Bu bolumu dikkatlice okumanızı tavsiye ederim.
- Bataryalar bunyelerinde kimyasal ve bazı metaller taşırlar. Bunlar bazı yanıcı maddeler ve zehirli maddelerden oluşurlar. Eğer ateşin icine atarsınız patlarlar. Asla cocukların oynamasına izin vermeyin, kimyasallardan zehirlenebilirler.
- Tum bataryalar (+) ve (-) kutuplara sahiptirler. Bu kutupları asla herhangi bir metalik objeye temas ettirmeyin. Bu kutup başlarını, madeni paralara, ceketinizin duğmelerine ya da kağıt klipsleri gibi maddelerden de uzak tutun.
- Batarya kutuplarını ve kontak bolgelerini daima temiz tutun. Temizlik icin, kurşun kalem silgisi, gibi maddeleri kullanabilirsiniz. Asla sıvı ya da kimyasal madde iceren herhangi bir şey kullanmayın.
- Bataryalarınızı, uzun sure kullanmadığı- nız veya kullanmayacağınız cihazlarınızdan cıkartın ve dışarıda tutun. Ozellikle sıradan piller bu uzun sureler icinde sızma yaparak cihazınıza zarar verirler.
- Cihazınızı evde fişe takarak kullandığınızda, icerisinde yer alan tum pilleri dışarı cıkartın ve fişten cekene kadar da takmayın.
- Bataryalarınızı guneşte ya da ateş yanan bir yerde saklamayın. Genellikle oda sıcaklığında muhafaza etmeye ozen gosterin.
- Bataryalarınızı kullanmak icin cihazınıza yerleştirmeden once, +, - kutupların doğru taraşara temas ettiğinden emin olun. Bazı cihazlar 3’ten fazla batarya kullanımı gerektirirler ve boylesi bir durumda kutup başlarının yanlış takılması icten bile değildir.
- Aşırı sıcaklıklar, bataryanızın performansı nı duşuruler. Bataryalarınızı şarj ederken aşırı sıcak veya aşırı soğuk olan mekanlardan uzak tutun. Şarj ettiğiniz bataryalarınızı kullanmadan once ceket cebinizde veya benzer bir sıcaklıkta olan bir yerde kısa sureli olarak tutun.
- Asla ozel batarya, alkaline batarya ve tekrar şarj edilebilen bataryalarınızı cope atmayın. Cevre sağlığı acısından tehlikelidirler. Gercek şu ki; bu piller zehirli atıklar icerirler ve bircok ulkede bu tur piller diğer atıklardan farklı şekillerde toplanmaktadırlar. Bu sayede cevreye verilen zararın en aza indirgenmesi sağlanır.
- Eski ve yeni bataryalarınızı bir arada kullanmamaya ozen gosterin. Eğer bu tur bir harekette bulunursanız ve eski pillerinizden biri sızıntıya yol acarsa, cihazınız zarar gorur ve bu daha buyuk sorunlara yol acabilir.

BİLGİ: Nikel pillerden daha fazla performans elde etmenin sırları

Modern dijital aygıtlar icin Ni-Cd ve Ni- MH piller en uygun alternatişer olarak gorunuyor. Bunun sebebi uzun omurleri ve tekrar tekrar şarj edilebilmeleri. Bu tipteki pillerden aşağıdakilere dikkat etmek şartıyla daha fazla verim alabilirsiniz.

Bataryalarınızın bellek etkisini onleyin

Piliniz “bellek etkisi”nde mi kalıyor? Bir bilgisayar tarafından kontrol edilen hızlı şarj cihazı ile Ni-Cd ve Ni-MH pilleri orijinal haline geri dondurebilirsiniz. Bu tip bir şarj cihazı, ana fonksiyonu olan şarj etme dışında pili tamamen boşaltabilme ozelliğine de sahip. Bu işlem birkac kez tekrarlandığında, pil omru eski ve uzun haline geri doner.

Zayıf pilleri deşarj etmeden yenileyin

Omru azalmış, zayıf pilleri hızlı şarj cihazı olmadan da guclendirebilirsiniz. Pili kullandığınız cihaza takın ve cihazın fişini takıp calıştırın. Eğer bir dijital kamera kullanı yorsanız, belirli bir sure sonra kapanmayacak şekilde ayarlayın ve pil bitene kadar cihazı acık bırakın. Bundan sonra tam olarak şarj olana kadar şarj cihazına takın. Bu işlemi 2-3 kez tekrarladığınızda pilinizin eski omrunu kazandığını goreceksiniz.


Duşuk ısılarda Ni-Cd piller daha uzun omre sahip

Ni-MH piller 0°C'nin altında toplam enerjisinin yuzde 50-70'i arasını sağlayabilir. Duşuk ısı enerji donuşumunu yapan kimyasal reaksiyonların yavaşlamasına sebep olur. HaŞf bir guc gerekiyor olsa bile, pil cok kolay zayışar. Diğer yandan, Ni-Cd piller bu durumdan etkileyerek tam verimle calışabilirler. Aynı boyutta oldukları icin ihtiyaca gore kullandığınız pili değiştirebilirsiniz.

Ni-MH pilleri Ni-Cd şarj cihazıyla doldurmayın

Ni-Cd pilleri şarj eden cihazların, Ni-MH pilleri şarj etmek icin kullanılmaması onerilir. Eğer şarj edilirse, pil kendi limitlerinin uzerinde şarj edileceği icin aşırı ısınacaktır. Benzer iki tip pil olmalarına karşın, şarj olabilmek icin farklı voltaj değerlerinde guce ihtiyac duyarlar. Bunun cozumu, uzerinde şarj edilen pil tipini secmenizi sağlama olanağı sunan şarj cihazlarıdır.

Ceşitli pillere uygun modern şarj teknikleri

Nikel tabanlı piller kullanıldıkca şarj omurleri hızla duşebiliyor. Oyle ki; yaklaşık her 5 seferde pilin tamamen boşalmış olması gerekiyor. Bu gercekleşmediğinde veya uyumsuz bir şarj cihazı kullanıldığı nda 700-1000 kez şarj edilebilecek bir Nikel pil sadece 30-50 kez şarj olduktan sonra omrunu tamamlıyor.

Pil ureticileri de bu durumun farkındalar ve Ansmann, GP ve Varta gibi ureticilir bu durumu onlemek icin ozel olarak optimize edilmiş şarj cihazlarını piyasaya cıkardılar
__________________