İstanbul Lisesinden iki Turk gencinin geliştirdiği robotlar, Intel-ISEF'in ABD'de duzenlediği ve 56 ulkeden bin 563 oğrencinin katıldığı ''Uluslararası Gencler Bilim ve Muhendislik Yarışmasında'' ucunculuk odulune layık goruldu.
İstanbul Lisesi oğrencileri Erdem Başeğmez ve Murat Aslan'ın ''altı ayaklı orumcek'', ''iki bacaklı'' ve ''tekerlekli'' robotların hareketlerinde, elektrik motoru yerine nikel ve titanyum tel kullanarak bir ilke imza atmaları, ABD'li jurinin de buyuk beğenisini topladı.
AA muhabirine bilgi veren projenin tasarımcılarından Erdem Başeğmez, ABD'nin Reno kentinde 9�15 Mayıs 2009 tarihleri arasında duzenlenen yarışmada Turkiye'den katılan ekipte yer aldıklarını dile getirdi.
Kucuk robot tasarımlarında genelde elektrik motorlarının kullanıldığını, ancak bu motorların cok ağır ve buyuk hacimli olduklarını aktaran Başeğmez, ABD'deki yarışma icin tasarladıkları uc ayrı robotun hareketlerini yalnızca nikel ve titanyum tel kullanarak geliştirdiklerini bildirdi.
Nikel ve titanyumun ısıtıldığında daha kucuk yapı haline geldiğini ve ortaya bir kuvvet cıktığını belirten Başeğmez, bu kuvveti robotların hareketini sağlamada kullandıklarını belirterek, ''Bu ozelliği ile nikel ve titanyum alaşımının mikro olceklerde kullanılmaya en uygun aktivator olduğunu iddia ettik'' diye konuştu.
Başeğmez, projeleriyle ilgili şu bilgileri verdi:
''Biz elektrik motorlarını geliştirmek yerine farklı bir yontem kullanmayı duşunduk. Nikel-Titanyum ise cok hafif olmasının yanı sıra boyutlarına oranla guclu ve cok az yer kaplayan bir materyal. Bu alaşımın sadece bir kac atomuyla bile kucuk boyutlarda mikro olcekli uygulamalarda hareket sağlamak mumkun. Bu sonuc elektrik motorlarından beklenmiyor. Projedeki amac robotların farklı hareket sistemlerinde, doğrusal, dairesel veya denge sistemleri gibi basit hareket sistemlerini sadece nikel-titanyum kullanarak geliştirmek.''
UC ROBOT DA NİKEL-TİTANYUM ESASLI
Başeğmez, yarışma icin geliştirdikleri ''altı ayaklı orumcek'', ''iki bacaklı'' ve ''tekerlekli'' robotların nikel ve titanyum esasına dayandığını belirterek, ''Elektrik motorları ile cok kucuk boyutlarda altı ayaklı orumcek robot yapamazsınız. Geliştirdiğimiz bu robotlar belki elektrik motorlarıyla karşılaştırıldıklarında daha yavaş hareket ediyorlar, ama bunlara ileride cok daha etkin ozellikler kazandırılacak'' dedi.
Asıl amaclarının nikel ve titanyum kullanarak, bir gramın altında cok kucuk ve cok daha fazla hareket kabiliyeti olan robotlar yapmak olduğunu dile getiren Başeğmez, robot tasarımları hakkında şoyle konuştu:
''Geliştirdiğimiz algoritmalarda robotlara cok sayıda hareket ozelliği kazandırdık. Orneğin var olan orneklerde robotun altı ayağı teker teker ve havaya kaldırılamadan kontrol ediliyordu. Oysa biz robotların ayaklarını da havaya kaldırdık ve cok daha fazla adımlar atmasını sağladık.
Tekerlekli modelimizde ise, sadece nikel ve titanyumla dairesel hareketler kazandık. Bu ilk kez denenen bir calışma. Robotta tekerleklerini nikel ve titanyum kullanarak 90'ar derece donmesini sağladık. Yeni modellerimizde de cok daha ileri ozellikler katmaya calışıyoruz.
Cok ağır olan iki bacaklı robotlarda da aynı yontemle cok daha hafif ve hareketli robot tasarlamaya calıştık. Burada cok başarıya ulaşamasak da araştırmalarımız suruyor.''
Yarışmanın ardından tasarımına başladıkları yeni robot modellerinde de cok daha az nikel ve titanyum kullanarak robotların hareket ozelliklerini geliştirmeyi surdurduklerini dile getiren Başeğmez, yarışmada kendisini etkileyen bir olayı da şoyle anlattı:
''Yarışmada, juri uyelerinden bazıları şekil hafızalı alaşımlar yani nikel titanyum turu alaşımlar konusunda uzmandı. Nikel ve titanyum bugune kadar genelde bazı tıbbi uygulamalarda ve sadece altı ayaklı orumcek robotta kullanılmış. Bunun dışında bunları kullanarak dairesel hareketler geliştirilmemiş. Bu nedenle de juri uyelerinin projemizle ilgili 'Nihayet biri bunu duşunmuş ve bu aşamaya getirmiş, biz de bunu bekliyorduk' sozleri bizi cok etkiledi. Hatta yarışmanın sonunda bekleyip yanımıza gelerek bizleri tebrik ettiler.''
AA
__________________