Sakızın, ağız icinde bulunan onemli miktarda mikrobu yakalayabildiğini gosteren bir calışma, sakızın ağız hijyeni icin olumlu bir etkisi olabileceğini iddia ediyor. Diğer taraftan araştırmada, sakız ciğnemenin doğrudan sağlığa yararlı olacağı gosterilmediğinden, ilgili sonuclara temkinli yaklaşılmalı.

Sakız ciğnemek ozellikle 19. yuzyıl sonrası yaygınlaşarak gunluk yaşamımızın bir parcası olmuş durumda. Gecmişi ise, damlasakızı ağacından elde edilen doğal urunlere dayanıp, 3 bin yıl kadar onceye gitmekte. Bunca yıllık gecmişi olan sakız-insan ilişkisinin, ağız kokusunu gecici olarak gidermek yanında, ağız ve diş sağlığına katkısı olduğu surekli iddia edilmekte. Sakızın, yapısı bozulmadan ciğnenip atılması ile, mikropları fiziksel olarak hapsedip ağızdan uzaklaştırarak olumlu etki edebileceği belirtilmekte.

Bu iddianın gecerliliğini araştıran araştırmacılar, 2015 yılı Ocak ayında PLoS One dergisinde yayınladıkları bir calışma ile, bu konuya dair oncul veriler sunmaktalar. Araştırmacılar deneylerinde 5 farklı gonullu ile calışmışlar. Gonullulere ticari olarak satılan naneli (şekersiz) sakızlardan her seferinde 1.5 gram veren araştırmacılar, bir dakikadan on dakikaya kadar ciğnenen sakız orneklerini alıp, sakız icine yakalanan bakteri sayısını, zamana yayarak olcuyorlar. Sakız icinde ne kadar bakteri hapsolduğu yanında, bu bakterilerin ağzın hangi bolgesinden geldiklerini de inceliyorlar.

Elde edilen ilk sonuc, sakız icerisinde yuksek miktarda bakteri hucresinin hapsolduğunu gosteriyor: Tek bir ciğnemede, 1.5 gram sakız icerisine yaklaşık 108 (yaklaşık 100 milyon) adet bakteri yakalanabiliyor. Bu sayının, ciğnemenin ilk bir dakikasında en yuksek miktarında olduğu, ve on dakikalık artan ciğneme sonucunda, az miktarda da olsa, hapsolan bakteri miktarının azaldığı belirtiliyor. Ağız bolgesi, diş, tukuruk, dil, yanak, ve mukoza gibi, ilgili alana hakim bakteri turlerine gore, farklı yaşam bolgelerine ayrılmakta. Her bir bolgenin kendine ozgu farklı mikrop turlerini barındırdığını soyleyen araştırmacılar, sakız icine yakalanan bakteri turlerinin %50-70 arasında, ozellikle tukuruk kaynaklı ve goreli az oranda ise diş yuzeyinde bulunan bakterilerden oluştuğunu ortaya koymaktalar.

Tek bir sakızın tukurukte bulunan bakterilerin %10‘unu yakalayıp ağız bolgesinden uzaklaştırabildiğini belirten araştırmacılar, sakızın, ağız sağlığına olumlu etki yapabileceğini belirtmekteler. Bu noktada, sakız ciğneme ile ağızdan uzaklaştırılan bakterilerin, diş fırcalama ile uzaklaştırılan bakterilerden, ağzın icinde bulundukları konum bakımından farklandıkları, belirtilmeli. Diş fırcalama, doğrudan diş yuzeyi ve cevresi hedefli olduğundan, diş curumesine yol acan bakterilere karşı -sakızın etkisiz kaldığı noktada- cok daha etkili olacaktır.

Calışmada, sakız ciğnemenin ağzımızda bulunan onemli miktarda bakteriyi uzaklaştırdığı gosterilse de, ağız icinde secimli olarak zararlı bakterilerin uzaklaştırılması, onumuzde bir sorun olarak aynen durmakta. Bu noktada, sağlıklı bir ağızda bulunan mikrop turlerinin ve oranlarının tespit edilmesi cok onemli. Cunku ağız bolgesinden zararlı mikroplardan cok sağlıklı bir ağızda bulunan mikropları uzaklaştırmak, zararlı mikroplara, rakiplerinin yokluğunda ağız icini daha etkili istila etme (ve tam tersi yonde ağız sağlığını bozma) fırsatını verebilir.

Sonuc olarak araştırmacılar sakızın ağız bolgesinden onemli sayıda mikrobu yakaladığını gosterse de, ağız sağlığına doğrudan olumlu bir etki yaptığı gostermiş değiller. Ozellikle gonulluler ile yapılan deneylerde, sakız icinde yakalanan bakterilerin zararlı bakteriler olup olmadığına dair bir veri sunulmaması ise, yine sonuclara temkinli yaklaşmamızı gerektiriyor. Ayrıca calışma, her ne kadar hakemli bir bilimsel dergide yayınlanmış ve veriler internet uzerinde acık bicimde paylaşılmış olsa da, ilgili calışmanın ekonomik olarak Wm. Wrigley Jr. Co. isimli, sakız urunleri de ureten, bir gıda şirketi tarafından desteklenmiş olması etik acıdan belirtilmeli.


İlgili calışmada kullanılan sakızlardan birisi icine hapsolmuş bir bakteri ok işareti ile gosterilmekte.

Kaynak