İzlanda'nın Borgarhraun yanardağında tarihe gececek bir olay yaşandı. Araştırmacılar, 'magmatik olayların citası' olarak adlandırılacak bir olayı cozumledi. Yapılan araştırmaların sonucunda bu zamana kadar gorulmuş en hızlı yanardağ patlaması tarihe gecti.
Buzul manzaraları, goz kamaştırıcı suları ve sıcacık kaplıcalarıyla bilinen İzlanda, bir 'hız' rekoru denildiği zaman akla gelebilecek son ulkeler arasında yer alıyor. Yeni kırılan rekor ise bu duşuncenin yanlış olduğunu kanıtladı.
Yukarıda belirttiğimiz unsurların yanı sıra volkanlarıyla da bilinen İzlanda'da, bu zamana kadar kaydedilmiş en hızlı magma yukselişi gozlemlendi.
Nature Geoscience dergisinde yayınlanan haber, 7 bin ila 10 bin 500 yıllık Borgarhraun yanardağının magmasının 10 gun icerisinde 24 kilometre yolu kat ettiğini belirtti. Bu fazla hızlı bir zaman gibi gorunmese de yeni rekorun bu olduğunu da belirtmekte fayda var.
Şu anda magmatik olayların citası olarak gorulen patlama, volkan patlamalarının nasıl gercekleştiği ve ne şekilde onlenebileceğine dair buyuk bir araştırma malzemesini de araştırmacılara sunuyor.
Londra'nın Doğal Tarih Muzesi'nde magmatik petrolog olan Chiara Petrone, tum magmaların farklı bir hikÂyesi ve farklı bir karakteri olduğunu belirtti. Bu magmanın ne kadar hızla hareket ettiğini tespit etmek isteyen bilim insanları, donmuş lavların icerisinde hapsolan kristalleri araştırdı. Mevcut fiziksel ve kimyasal yapı ozellikleri, oluştukları alanlardaki yontemlere uyum gostermedi. Bu da uzmanların zamanla gercekleşen değişimi gormelerini kolaylaştırdı.
Magma, genellikle ayrık olan katı, sıvı ve gazların karmaşık bir oluşumu olduğu icin bu işlemi gercekleştirmek, anlatmaktan cok daha zor. Yine de bircok cevresel değişime uğrayan bu sıvı, cok farklı evrelerden gectiği icin tek bir volkan patlamasında oluşan kristallerin farklı farklı bilgiler verebileceğini soyleyebiliriz. İzlanda'daki volkan patlamasında da durum aynen bu şekilde oldu.
Cambridge Universitesi'nde magmatik petrolog olan Euan Mutch ve meslektaşları, Clinopyroxene isimli minerali yakından inceledi. Basınca karşı hassas yapılı olan bu mineral (derinlik arttığı zaman basınc da artacağı icin) araştırmacıların derinlik hesaplamalarında kullanıldı. Doğal barometreler olarak gorulen bu mineraller, 15 mil (24 km) yol kat ettiklerini de araştırmacılara gostermiş oldu. Tabii ki araştırmacılar, bu işlemin ne kadar surede gercekleştiğini de oğrenmek istiyordu.
Ekip, Borgarhraun'un olivin kristallerini kullanarak magmanın cıkış suresini hesapladı. Karmaşık bir magma karışımından bekleneceği uzere olivinlerin zamanı buyuk farklılıklar gosterdi. Magmanın ozellikleri goz onunde bulundurulduğu zaman 24 km'lik yolun 10 gun gibi bir surede kat edildiği belirtildi.
Webtekno
Buzul manzaraları, goz kamaştırıcı suları ve sıcacık kaplıcalarıyla bilinen İzlanda, bir 'hız' rekoru denildiği zaman akla gelebilecek son ulkeler arasında yer alıyor. Yeni kırılan rekor ise bu duşuncenin yanlış olduğunu kanıtladı.
Yukarıda belirttiğimiz unsurların yanı sıra volkanlarıyla da bilinen İzlanda'da, bu zamana kadar kaydedilmiş en hızlı magma yukselişi gozlemlendi.
Nature Geoscience dergisinde yayınlanan haber, 7 bin ila 10 bin 500 yıllık Borgarhraun yanardağının magmasının 10 gun icerisinde 24 kilometre yolu kat ettiğini belirtti. Bu fazla hızlı bir zaman gibi gorunmese de yeni rekorun bu olduğunu da belirtmekte fayda var.
Şu anda magmatik olayların citası olarak gorulen patlama, volkan patlamalarının nasıl gercekleştiği ve ne şekilde onlenebileceğine dair buyuk bir araştırma malzemesini de araştırmacılara sunuyor.
Londra'nın Doğal Tarih Muzesi'nde magmatik petrolog olan Chiara Petrone, tum magmaların farklı bir hikÂyesi ve farklı bir karakteri olduğunu belirtti. Bu magmanın ne kadar hızla hareket ettiğini tespit etmek isteyen bilim insanları, donmuş lavların icerisinde hapsolan kristalleri araştırdı. Mevcut fiziksel ve kimyasal yapı ozellikleri, oluştukları alanlardaki yontemlere uyum gostermedi. Bu da uzmanların zamanla gercekleşen değişimi gormelerini kolaylaştırdı.
Magma, genellikle ayrık olan katı, sıvı ve gazların karmaşık bir oluşumu olduğu icin bu işlemi gercekleştirmek, anlatmaktan cok daha zor. Yine de bircok cevresel değişime uğrayan bu sıvı, cok farklı evrelerden gectiği icin tek bir volkan patlamasında oluşan kristallerin farklı farklı bilgiler verebileceğini soyleyebiliriz. İzlanda'daki volkan patlamasında da durum aynen bu şekilde oldu.
Cambridge Universitesi'nde magmatik petrolog olan Euan Mutch ve meslektaşları, Clinopyroxene isimli minerali yakından inceledi. Basınca karşı hassas yapılı olan bu mineral (derinlik arttığı zaman basınc da artacağı icin) araştırmacıların derinlik hesaplamalarında kullanıldı. Doğal barometreler olarak gorulen bu mineraller, 15 mil (24 km) yol kat ettiklerini de araştırmacılara gostermiş oldu. Tabii ki araştırmacılar, bu işlemin ne kadar surede gercekleştiğini de oğrenmek istiyordu.
Ekip, Borgarhraun'un olivin kristallerini kullanarak magmanın cıkış suresini hesapladı. Karmaşık bir magma karışımından bekleneceği uzere olivinlerin zamanı buyuk farklılıklar gosterdi. Magmanın ozellikleri goz onunde bulundurulduğu zaman 24 km'lik yolun 10 gun gibi bir surede kat edildiği belirtildi.
Webtekno
__________________