Canlı turleri hızlı bir şekilde kaybolurken, araştırmacılar problemin boyutunu anlamak icin cabalıyor. Gunumuzde binlerce turun tehdit altında olduğu kabul edilse de gercek rakamlar cok daha fazla olabilir.

Hayvan, bitki ve mantar turlerinin sayılarına dair tahminler 2 milyon ila 50 milyonun uzerine cıkan oldukca değişken bir aralıkta. Problemin kaynağında ise, araştırmacıların Dunya’nın biyolojik ceşitliliğinin ancak sınırlı bir kesitine ulaşması yatıyor. Bilinmeyen turlerin bircoğunun dunyadaki az sayıdaki bolgede ve genellikle hızla tahrip edilen doğal ortamlarda yoğunlaşması belirsizlikleri besleyen bir durum olarak araştırmacıların karşısına cıkıyor.

Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin tehdit altındaki turlerle ilgili olarak yayınladığı raporda 76 binden fazla tur değerlendirildi. Bu sayı onceki raporlara gore hayli artmış olsa da bilim adamları tarafından şimdiye kadar tanımlanmış olan 1,7 milyondan fazla turun sadece % 4’unu oluşturuyor. Bu belirsizlikler tehdit altında olan ve nesli tukenecek olan turlerin de etrafını sarmış durumda. Tahminler her yıl 500 ila 36bin arası turun neslinin tukenmekte olduğu yonunde. En cok veri, memeliler, kuşlar ve amfibiler (hem karada hem suda yaşayabilen) icin toplanırken bocek ve balık gibi grupların hakkında elde edilen veriler daha az. Belirsizliklere rağmen araştırmacılar, biyoceşitlilik olcumlerinin turler uzerindeki baskının arttığını gosterdiği konusunda hemfikir.

Yapılan araştırmalara gore, 1999 memeli, 1373 kuş ve 1957 amfibi olmak uzere toplam 4529 tur tehdit altında. Bu rakamlar da bilinen memeli turlerinin % 26’sına, bilinen kuş turlerinin % 13’une ve bilinen amfibi turlerinin 41% denk geliyor. Boceklerde ise bilinen 1 milyon turun şimdiye kadar kabaca % 0,5’i değerlendirildi. Değerlendirmeye alınan bocek turlerinden 993’u tehdit altında. Yaşayan bocek turlerinin sayısının ise 5 milyonu aşmış olabileceği duşunuluyor.Gezegen tarihinde 5 kez, mevcut turlerin %75’inin yok olması anlamına gelen kitlesel yok oluş yaşandı. Eğer 5 milyon hayvan turu varsa ve bu turler yılda % 0,72 gibi bir oranla tukeniyorsa, altıncı kitlesel yok oluşun 2200 yılında olabileceği ongoruluyor. Araştırmacılar, mevcut hayvan turlerinin tukeniş hızının bu oranın altında kalabilmesi durumunda daha binlerce yıl kitlesel bir yok oluşun gercekleşmeyeceği goruşunde.

Yaşayan gezegen endeksine gore, hayvan populasyonu uzerindeki onemli tehdit unsurları arasında avlanma faaliyetleri, yaşam alanlarının tahribatı ve iklim değişikliği bulunuyor. İklim değişikliğinin zaman icerisinde daha onemli bir etken olması beklenirken, avlanma faaliyetlerinin hayvan populasyonunun azalmasındaki payı %38. Yaşam alanlarının tahrip olması, değişmesi veya yok olması % 44’luk pay ile hayvan populasyanlarını tehdit eden en onemli unsur.

Yaşam alanlarının tahrip olması, değişmesi veya yok olması buyuk olcude rant odaklı ekonomik faaliyetlerin sonucu. 3. Boğaz Koprusu ve bağlantı yollarının gececeği guzergÂhta yapılan doğa katliamı, yaşam alanlarının rant uğruna yok edilmesinin guncel bir orneği. Bir rant projesi olan 3. Boğaz Koprusu ve Kuzey Marmara Otoyolu Projesi’nin Kuzey Ormanları'nda yarattığı tahribatın boyutu basına da yansımıştı[1]. Proje tamamlandığında, milyonlarca ağacla birlikte, sulak alanlar, bolgenin yeraltı ve yer ustu tum su kaynakları, tarım alanları, dunyanın başka hicbir yerinde yetişmeyen bitki ceşitleri, ekolojik koridorları, flora ve faunası da yok olacak. Kuş goc yollarının da gectiği Kuzey Ormanları’nın bir diğer onemli rolu ise temizlediği havayı, kuzeyden esen hÂkim ruzgÂrların şehre taşımasıyla, nefes almamızı sağlıyor oluşu. Projeyle birlikte İstanbul’daki son doğal yaşama alanı olan bu ormanlarda, buyuk olcekli bir yapılaşmanın da onu acılmış oluyor. Proje icin yapılan "calışmalardan" kactığı sanılan yaban domuzları, yaşama alanları yok edilen hayvan populasyonlarını nasıl bir gelecek beklediğine dair kaygıları da gundeme getirmişti. Ormanların bulunduğu bolgede 3. bir havalimanı yapılması da planlanıyor. 3. Havalimanı ve 3. Kopru gibi yaşam alanlarına ve halk sağlığına geri donulemez zararlar vermesi aşikar olan akla, hukuka ve bilime aykırı projelerin ortaya cıkmasındaki temel itki ise ekonomik faaliyetlerin planlanmasında onceliğin rant sağlamaya verilmesi.


Afrika Pengueni (Spheniscus demersus)



Hint Pangolini (Manis crassicaudata)



Tepeli Aynak (Nipponia nippon)

Kaynak