Geometride 1 derece, cemberin 1/360’lık cevre yayını goren merkez acının olcusudur. Peki daire ya da cember neden 360 dereceye bolunur? Neden duz hesap 100 vs gibi bir sayı secmediler? Bu soruların cevabı, matematiğin kokeninde yatıyor.
Matematikte bazı olculer cok da alışıldık rakamlara sahip değildir. Orneğin derece, hesaplaması kolay olan şekilde 10’un kuvvetleri ile olcumlenmemiştir. Bu durumun sebebine yonelik farklı teoriler var.
Teori 1: Matematiksel Nedenler

360 sayısı ilk bakışta sorun yaratacak bir sayı gibi duruyor. Ozellikle de genc nesiller bu konuda cok sıkıntı cekebiliyor. Ancak 360, burada ideal nokta haline geliyor. 10 veya 100 gibi bir sayı olsaydı, hesaplamaların coğunda ciddi baş ağrısı yaratırdı.

360, 7 dışında 1 ila 10 arasındaki her sayıya tam olarak bolunebiliyor. 360’ın tam 24 farklı boleni var. (1,2,3,4,5,6,8,9,10,12,15,18,20,24,30,36,40,45,60, 72,90,120,180, 360) 360’a kadar, bu kadar cok boleni olan başka sayı yok. 100’un ise bolen sayısı 9. Asal olmayan sayılar icerisinde en cok bolunene sahip olanlardan biri olan 360, bu anlamda iyi bir temel sayı olarak kabul ediliyor.
Teori 2: Yılın Uzunluğu

Bir yılda neden 365 gun var? Niye 300 ya da 400 değil? Bunun sebebi matematiksel değil tabii ki ancak bu durumu gozlemlemek, atalarımızı matematiksel anlamda etkilemiş olabilir. Antik donemlerde Persler ve Kapadokya’da yaşayan halklar, gokyuzunu izledi ve Guneş’in bir cemberi 365 gunde tamamladığını keşfetti. İşlemi kolaylaştırmak icin takvimi 360 gune boldu ve 6 yılda bir takvimi eşitlemek icin Artık ay uygulaması yaptılar. Ayrıca ay yılında da 355 gun var (Ramazan ayının başlangıc tarihi o yuzden değişir.) İkisi arasındaki ideal sayı da 360.



Teori 3: Tarihi Nedenler

Bir diğer teoriye gore bir cemberin 360 derece olmasının sebebi Babillilerin oyle istemesidir. Babilliler, sayı saymada 60’lık sistemi kullanıyordu. Karşılaştırma acısından biz, 10’luk sistem kullanıyoruz ve 10 tane rakamımız var. Yani ilk 10 rakamın aynı olduğunu varsayarsak, Babil sisteminde yazılan 10, bizim sistemimizde 60’a tekabul ediyor.
Babil’de parmakla sayma alışkanlığı da vardı. Sağ el parmaklarının boğumlarını, başparmak haric olarak saydığınızda 12 cıkıyordu. Sol eldeki parmakların sayısı 5. İkisinin carpımı ise 60. (Babilli cocuklar muhtemelen matematiğe cok yatkındı.)

“İyi de o zaman niye 60 değil de 360 yapmışlar?” sorusunun cevabı da ucgenlerde yatıyor. Eşkenar ucgenin butun acıları 60 derecedir ve Babillilere gore bu şekil bir temeldir. Merkezden kenara değecek şekilde 6 tane eşkenar ucgen sığdırılabilir. 6x60 da 360 eder.


Şairane Matematik Bonusu

Ayrıca Hindistan’da antik bir eser olan Rigveda,’da bir cemberin 360’a bolunmesiyle ilgili de bir parca vardır.
"On iki konuşmacı bir tekerde, uc merkezde
Bunu kim anlayabilir?
Uzerinde dizilmişler 360’ı birden mandal gibi
En azından sallanmıyorlar"



Yani cemberin niye 360 derece olduğuna dair bir cevabımız yok ama birden fazla teorimiz var. Kişisel olarak en yakın olduğum goruş ise matematiksel goruş zira sistemler, baskın kulture gore değişebiliyor.

Webtekno

__________________