Delikli Kart, uzerindeki belirli noktalara acılan (veya acılmayan) delikler sayesinde sayısal bilgi taşıyabilen karton parcaları. Gunumuzde bir veri saklama aracı olarak modası gecmiş olmakla birlikte, 19. yuzyıl boyunca dokuma tezgahlarını denetlemekte ve 20. yuzyılda hesap makinalarında ve bilgisayarlarda kullanıldı. Bilgiler ekranda yazıldıktan sonra, 90 mm x 215 mm olculerindeki bir miktar hic delinmemiş kart, ozel bir makineye yerleştirilir, makine bunlara ekrandaki bilgileri işleyecek şekilde kucuk delikler acardı. Aynı kartları okuyan (deliklere uygun cıkıntıları olan) makinelere takılarak okunur, ekrana aktarılırdı. Orneğin bir sayfa yazı yazmak icin yaklaşık 65 - 100 adet delikli kart kullanılırdı.
Konu başlıkları



1 Tarihce 2 Delikli kartla calışan makineler 3 Kart deliciler 4 Dış bağlantılar
Tarihce

Delikli kartlar, ilk kez, Jean-Baptiste Falcon'un 1728'de yaptığı dokuma tezgahında kullanıldı. Aynı ilkeden, 1800'lerin başlarında Jakar Tezgahı'nın calıştırılmasında da yararlanıldı. Delikli kartlarla bilgi işlenmesine ise, 1890'larda, Dr. Herman Hollerith'in (1860-1929) A.B.D'nin nufus sayımı burosundaki calışmalarının bir sonucu olarak başlandı.
A.B.D'nin 1880 nufus sayımının değerlendirilmesi yedi yıl surmuş ve nufus artışı da goz onune alınınca, 1890 sayımı değerlendirmesinin 1900'den once tamamlanamayacağı anlaşılmıştı. Bir istatistikci ve maden muhendisi olan Dr. Hollerith, nufus sayımı burosunun topladığı istatistiklerin mekanik yoldan işlenmesi icin yeni bir yontem geliştirdi. Bu yontemde, 240 kareye bolunmuş delikli kartlar temel alındı. Her kare belirli bir soruya ayrılmıştı. O kare icinde bir deliğin bulunması ya da bulunmaması, soz konusu soruya karşılık bir "evet" veya "hayır" anlamına geliyordu. Kartlar, elle calıştırılan kucuk bir deliciyle deliniyor ve karttaki deliklerden gecerek alttaki cıva dolu kucuk kaplara duşen, metal iğneli, elektromekanik bir aygıtla okunuyordu. Metal iğnelerin cıvaya değmesiyle, elektrik devreleri tamamlanıp, kare dizisinin toplamını saptayan bir dizi gostericiyi işletiyordu.
Hollerith'in sistemi ilk kez Baltimore kentinin 1897 sayımında kullanıldı. A.B.D. nufus sayımı burosu tarafından 1890 sayımlarındaki sonucların değerlendirilmesinde kullanıldığında, calışmaların iki bucuk yılda tamamlanmasını sağladı. Ucuncu kez, 1880 sonuclarının derlenmesinde kullanıldı. Bu kez işlenen bilgiler, bir oncekinden yuzde 25 oranında fazlaydı. Zaman kazanılmasının yanı sıra, Hollerith makinalarının kullanılması, buroya 5 milyon doları aşkın tasarruf sağladı.
Delikli kartla calışan makineler

Bilgi işleme hızı, gunumuzde elektronik bilgisayarlara bağlı olarak cok artmıştır. Delikli kartla calışan yalın makinalarda kullanılan elektromekanik yontemler, bunlarla karşılaştırılınca cok yavaş kalır. Eski makinaların yaptığı işlemler de, toplama ve cıkarma gibi aritmetik hesaplarıyla sınırlıydı. Ne var ki, bunların ve cizelgeleyicilerin işlevleri, bir ceşit ilkel denetim programınca yonetilirdi. Bilgisayarların yaygınlaşmasından once, cizelgeleyiciler, elektronik hesap birimlerine bağlanarak geliştirildi. Bu, işlem suresini butunuyle, kısaltmasa da, sistemin daha geniş bir alanda yararlı olmasını sağladı.
Gunumuzde bilgisayarlar, geleneksel delikli kart cizelgeleyicilerinin yerini almıştır. Ancak bilgisayarların yan birimleri sayılan kart okuyucular ve deliciler, hÂl sayım ve istatistik calışmalarında kullanılmaktadır.
Kart deliciler

Bilgiler, kart deliciler diye bilinen makinalarla kartlara delinir. Kart delicilerin tıpkı daktilodakine benzer klavyesi vardır. Ama bu klavyeyle, harf basmak yerine, kartlar delinir. Delme işlemine, yaklaşık 500 boş kartın makinanın sağ ust koşesindeki kart deposuna yerleştirilmesiyle başlanır. Klavyedeki bir tuşa basılarak, bir kartın depodan, onun hemen altındaki delme yerine gelmesi sağlanır. Delme tuşlarından birine basıldığında, tuş, bir kolon ustunde istenilen duzende delikler delen bir dizi zımbayı harekete gecirir. Zımbalar, elektromıknatıslarla calışır. Bir kolondaki delikler tamamlanınca, kart ileri alınarak, delinecek ikinci kolona hazırlanır.
Delme işlemi tamamlanan kart, delme yerinin solundaki okuma yerine getirilir. Okuma yerinde, bir kolondaki her delik konumu icin bir tane, yani on iki metal dokunucu vardır. Kart, dokunucular ile donen silindirin arasından gecer. Kolon ustunde bir deliğin bulunduğu durumda, dokunucu, delikten gecerek metal silindire değip devreyi tamamlar. Boylece, zımbalara elektriksel bir itki gondererek, veriyi, delme yerinde bulunan karta deler. Bu işleme ikileme (duplike) adı verilir.
Kart okuma yerinden gectikten sonra, makinanın sol ustundeki biriktiriciye gelir. Biriktiricideki kart sayısı 500'u bulduğu zaman, makina kendi kendine durur. Atlama (bir kartı delmeden gecirmek), ikileme ya da alfabetik karakterleri sayısal delikler haline getirme gibi işlemler, otomatik olarak program birimince denetlenir. Bu birimde, bir tambur ustune yerleştirilmiş bir dizi dişli tarafından okunan, onceden delinmiş denetim kartı vardır. Yaylı kollara takılı olan dişlinin bir dişi, kart ustundeki deliğe girer. Dişin deliğe girmesiyle kol doner ve makinanın denetim devresine bir sinyal gonderen kucuk bir anahtarı işletir. Kart delicilerin daha yeni tipleri, bir karta ilişkin butun ayrıntıları bir bellek aygıtında saklar. Boylece delme işlemine, karta basılacak bilgiler tamamlandıktan sonra başlanabilir. Bu ozellik, yanlışların kart delinmeden once duzeltilebilmesini olanaklı kılar. Alışılmış kart delgi makinalari, bilgi hazırlama diye bilinen işlem icin kullanılır. Bilgi hazırlama, bilginin, makinanın işleyebileceği dile delme işlemi, işleticinin ustalığına bağlı olarak saatte 250-500 kart arasında değişir. Ama bilgisayara bağlanmış bir makinayla, dakikada 120 kart delinebilir. İşaret algılayabilen deliciler, kurşun kalemle işaretlenmiş kartlardaki grafit izlerini saptayıp, bilgiyi, makina diline cevirir ve otomatik olarak kartlara deler. Ancak, bu makinaların yerini, gunumuzde, optik karakter tanıma
__________________