Bilim insanları araştırmaları icin sık sık hayvan oldururler. Cumleyi boyle kurunca belki kulağa tuhaf gelebilir, ancak amac bilim de olsa “oldurmek” ciddi bir tartışma konusu. Peki uzaylılar? Bir gun olurda yabancı bir yaşam formuyla karşılaşırsak bilim icin onları da oldurecek miyiz?
Sorular, sorular… Konu bilim olduğunda sorulardan başka cıkar yolumuz yok. Ancak bir canlının hayatını sırf bilim icin sonlandırmak, durup biraz duşunduğunuzde hic de uygun bir davranış gibi gorunmuyor. Elbette canlıların kokenlerini, hastalıklarını, bizimle ortak noktalarını oğrenmemiz gerekiyor. Oldurme konusunu bilim insanları da kendi aralarında surekli tartışıyorlar.
Bilim yazarı Guy Harrison, koklu psikoloji sitesi Psychology Today makalesinde, diğer canlıları oldurme gudusunu epey farklı bir soruyla gundeme getirdi. Olur da gunun birinde Dunya dışı yabancı varlıklarla karşılaşırsak, onları da bilim icin oldurup oldurmeyeceğimizi irdeledi. Ustelik onları oldurme sebebimiz bize zarar verme ihtimalleri değil, yine bilim olabilir.
Uzaylılar bilim icin oldurme sorunu, gelecekteki biyologların sorunlarından olabilir. Harrison, makalesinde bu sorunla yuzleşecek bilim insanlarına da bir rehber hazırladı. Soyledikleri konu hakkında hepimizin merakını giderecek cinsten.
Daha kendi dunyamızda yaşayanları olduruyorken, mesele uzaylıya nasıl geldi?


 İnsanların dunyaya gelen uzaylılara multeci gibi davrandığı film: Yasak Bolge 9 (Discrict 9)
Zeka, bizim de sahip olduğumuz bir ozellik. Bu nedenle kulturel gelişimlerimiz bizi “bilim” adını verdiğimiz bir merak alanına doğru surukledi. Karşılaşacağımız olası bir zeki dunya dışı canlı ırkı da bizim kadar zeki olabilir. Boyle bir durumda, Harrison’a gore onları oldurmeye gerek kalmayacaktır. Belki de sadece konuşarak aklımızdaki tum sorulara yanıt bulabiliriz.
Yine de olayın oznesi ve potansiyel olarak “katil” kimliğindeki canlı turu biziz. Daha kendi dunyamızdaki diğer canlıların hayatını alıyorken, yabancı bir yaşamı gorduğumuzde neşterlere davranabiliriz. Harrison’a gore boyle bir durumda onceden karar vermemiz cok cok zor gorunuyor. İnsanlık, sırf muzelerde sergilemek icin zararsız uzaylıları da oldurebilir.
Tum psikolojik gostergeler uzaylı katili olacağımıza işaret ediyor:


 Bir uzaylı ve insanın sıra dışı dostluğunu anlatan film: E. T.
Karşılaştığımız zeki uzaylı ırkının da bilim icin bizi oldurme ihtimali var. Boyle bir durumda insanlar olarak bizler, karşı tarafı “katil” olarak adlandırmakta haklıyız. Dunyada yaşayan herhangi bir hayvanın dili olsa, kendisini insanın “bilim” olarak adlandırdığı şey icin kurban etmeyeceği aşikar. Biliyoruz ki kurbağaların, farelerin dilleri ve zekaları olsa insana “katil” derlerdi.
Bu durum, karşılaşma ihtimalimiz olan uzaylıları oldurursek onlar icin de gecerli olacaktır. Yani insanlık, hic tanımadığı yabancı bir medeniyetin gozunde “barbar” olabilir. Harrison’a gore psikolojik eğilimlerimiz, yeryuzunde bilim adına yaptıklarımız buna işaret ediyor.
Belki de soz konusu uzaylı ırkının asıl amacı insanlığı oldurmek olacak. Ancak filmlerin etkisiyle duşunmeye gerek yok. Her ne kadar kendi icimizde bile barbar olduğumuz gerceğine ulaşsak da insanız. Once merak eder, sonra bu merakı gidermek icin ne gerekiyorsa yapar, duşuncesiz davranırız. Ardından yaptıklarımızın bir hata olduğunu kabul edip tekrar etmemek adına, “hukuk sistemleri” inşa eder, katillere ceza veririz.
Guy Harrison’un makalesine buradan ulaşabilirsiniz.

Webtekno

__________________