Yeni Yandex.Browser Alpha surumune ilk bakış yapıyoruz. Bu on incelememizde yeniden tasarlanan Yeni Yandex.Browser’ın bir internet tarayıcı olarak sunduklarına, yeni arayuzune, işlev ve performansına yakından bakıyoruz…

İnternet Tarayıcıların Dunyası

İnternet tarayıcılar artık dunyaya baktığımız pencereler oldu. Sadece internet siteleri değil, pek cok uygulama ve hizmete de tarayıcılar ile erişiyoruz. Bilgisayar başında gecirdiğimiz vaktin onemli bir kısmı bu pencereye odaklandı.

Microsoft Internet Explorer, Netscape Navigator, Mozilla Firefox, Opera, Maxthon, Rockmelt, Google Chrome, Apple Safari ve daha adını saymadığımız sayısız internet tarayıcı daha hızlı, daha kullanışlı ve daha guzel olmak icin yıllarca yarıştı. Gunumuzde aslan payı Google’ın Chrome’a, sonraki pozisyonlar ise Internet Explorer, Mozilla Firefox ve Opera gibi tarayıcılara ait. Secenekler cok ve yıllarca farklı Javascript, HTML testleriyle bu taratıcıları en iyisi hangisi bulmak icin yarıştırdık. Komşumuza gittiğimizde bilgisayarına daha hızlı gezsin diye IE yerine Firefox veya Chrome kurduk.

Ancak son zamanlarda bu internet tarayıcı yarışı oldukca yavaşladı. IE’nin imajı duzelmeyecek kadar bozuldu. Chrome, Google’ın gucu ve erişimi sayesinde guclendi. Mozilla bağımsız bir vakıf olduğu icin geliştiricilerin ve acık platform destekcilerinin favorisi oldu. Apple sayesinde Safari yayıldı, bağımsız ve hızlı Opera ise tasarım ve hızlandırma ile ayrı bir kitlenin sevgisini kazandı. Sular duruldu, yarış unutuldu.

şte bu esnada Rusya’dan yeni bir isim geldi. Kendi anavatanında Google’dan cok daha populer olan Yandex, kureselleşmeye başladı.

Yandex’in Hikayesi

Rusya’nın Google’ı olarak nitelendirebileceğimiz Yandex, uzun suredir başta Avrupa ve Turkiye olmak uzere farklı ulkelerdeki calışmalarını arttırıyor. Bir arama motoru, reklam şirketi ve online hizmetler sağlayıcı olan şirketin pek cok farklı yazılım ve aracı mevcut.

Bir arama motoru olarak giriş yaptığı Turkiye’de Yandex’in en başarılı calışmasını Yandex Haritalar uygulamasında gorduk. Yandex, sokak sokak Turkiye’yi fotoğraflayarak panoramik goruntuleri haritalarına entegre etti ve gercekten Turkiye’de Google ya da alternatif şirketlerin sunduğundan daha iyi bir hizmet sundu.

Kullanıcıların Google yerine kendi arama motorunu kullanmasını hedefleyen Yandex, bunu desteklemek icin de Yandex İnternet Tarayıcı’yı geliştirdi. 1 Ekim 2012 tarihinde ortaya cıkan Yandex.Browser aslında cok genc. Windows ve Mac OS surumleri bulunan tarayıcının pek dikkat edilmeyen ancak en buyuk farklarından biri ise indirilen dosyaları unlu Kaspersky firmasının antivirusunu kullanarak denetlemesi. Bir diğer onemli fark ise Opera’nın en kritik ozelliği olan, yavaş internete karşı sayfa, gorsel ve videoları sıkıştırarak internet tarayıcıda gezinmeyi hızlandırması.

Bu tarayıcı temelinde Chromium denilen acık kaynak projeye dayanıyor. Burada cok karıştırılan bir noktayı acıklığa kavuşturalım. Google Chrome internet tarayıcı başta olmak uzere farklı tarayıcılar Chromium temeli uzerine kurulup ozelleştiriliyor.


Bunun benzer bir orneği olarak Linux temelli olarak yola cıkan ve gelişerek kendi başına bir işletim sistemi haline gelen Android’i gosterebiliriz. Cekirdek yazılımın geliştirilmesi onemli ancak daha onemli olan bu yazılımın entegre calıştığı arama, e-posta, haritalar gibi hizmetler oluyor. Ekosistem haline gelen yazılım, kullanıcının ihtiyaclarına pek cok farklı urun ile ancak tek bir pencereden hizmet veriyor.

İşte Yandex.Browser da bu bağlamda geliştirilen farklı bir internet tarayıcı. Temelindeki Chromium ile hızlı ve uyumlu bir cekirdeğe sahip tarayıcı uzerinde calışan ekip, Amerika’yı bir daha keşfetmek yerine yenilik yapmaya ve onu geliştirmeye odaklanıyor. Uzun suredir geliştirilmesi devam eden tarayıcının incelediğimiz surumu, daha onceki surumlere gore buyuk bir değişim gecirdi.

Eski Yandex.Browser ve Yeni Yandex.Browser Alpha

İncelemek icin erken edinme imkanına kavuştuğumuz yeni Yandex.Browser Alpha henuz adı uzerinde geliştiriciler icin incelemeye sunulmuş oldukca erken bir surum. Buna karşın ilk bakışta tamamlanmış duruyor ve tasarım farkını anında belli ediyor.

Daha onceden Windows 7 tarzı bir arayuzu olan, şeffaf kenarlar, farklı yeni sekme ekranları, okunmamış mesaj sayısını gosteren araclar gibi ozelliklerle donanan Yandex.Browser artık tasarım cizgisi olarak Windows’u bir yana koymuş ve Mac OS kullanım alışkanlıkları ile Modern tasarımın sunduğu yenilikleri harmanlamış durumda.

Ust kısımdaki kalabalığı ortadan kaldırarak sekmeleri ekranın altına taşırken, Yandex arama cubuğunu aşağıdaki konumundan yukarıya almış. Yeni kullanıcı arayuzunde oğelerin konumları, aralarındaki nefes alma boşlukları ve tasarım detayları cok daha başarılı. İlk surumlerin tasarımına gore ozgun bir hal almış. Alışıldık arayuz duzeni yerine yenilik getirmiş ve bu bağlamda daha cesur bir adım atılmış. Eski tasarım Chromium cizgisine daha bağlıydı, yeni Yandex.Browser Alpha ise zincirlerini kırmış.

İnternet tarayıcı pazarında son zamanlarda yaşanan tekduzeliği goz onune alacak olursak geliştirme ekibi kendileri icin mevcut tek mantıklı rotayı secmiş diyebiliriz. Elbette henuz Alpha surumu olduğu icin pek cok şey kokten değişebilir. Bu noktada sadece profesyonellerin incelemeleri değil, kullanıcı kitlesinin geri donuşleri ve test sureci de yol gosterici olacak. Bu noktada tamamlanmış gorunmesinin ve goze rahatsız edici gelen unsurlar barındırmamasının en onemli sebeplerinden biri yerelleştirmesinin yapılmış olması. Kurduğumuzda direkt Turkce olarak gelen yeni Yandex.Browser Alpha’da metinler arayuz oğeleri icerisine tam oturduğu gibi font ve karakter hataları bulunmuyor. Tipografide bariz hatalar gormedik. Zira yaklaşık iki saate yakın Galaxy Note 4 incelememizden hatırlayabileceğiniz uzere, yabancı fontlara sonradan yapıştırılmış sırıtan Turkce karakterler anında gozumuze batıp dikkatimizi cekiyor.

Tasarımın en buyuk getirileri ufak bir pencere icerisinde bile tam ekran kullanıyormuş hissi vermesi. Cok ferah, nefes alma boşlukları dedik ya, tasarımın tamamı nefes alıyor. Arkaplan gorsellerinin ve animasyonlarının enfes gorunumu bir yana, arama yapmaya başladığınızda dikkat dağıtmaması icin bunlar hemen buzlu bir cam ardında perdeleniyor.

Ust kısımdaki adres satırının arkaplan icerisinde erimesi, normalde hem adres satırı, hem bilgi bulunan kısmın birlikte harmanlanması cok guzel. Ayrıca imleci uzerine getirdiğinizde cubuk beliriyor, tıkladığınızda butun işlevlerin eksilmeden orada olduğunu ancak gerekmedikce gizlendiğini farkediyorsunuz.

Chrome eklentilerine alışanlar da Chromium uyumu sayesinde alıştıkları eklentileri Yandex.Browser’da kullanmaya devam edebiliyorlar. Zaten tarayıcı ihtiyac duyulabilecek temel eklentileri hazır bir şekilde sunuyor ve burada pek bir fazlalık bulunmuyor. Bu eklentileri bile ayarlardan siz acıyorsunuz ve actığınızda Take Screenshot ile ekran goruntusu alma, uzerine not yazma, hemen paylaşma secenekleri goruyorsunuz. Son derece işlevsel ve hafif. Web of Trust ile site guvenilirliklerini, cocuk ve aileye uygun olup olmadıklarını, viruslu olup olmayabileceklerini anlıyorsunuz.


Yandex Elements ile sosyal ağlardaki mesajları, guncellemeleri takip edebiliyor, benzer şekilde gelen e-posta sayınızı eklenti ile sağ ustte gorebiliyorsunuz. Bu tur işlevler gunumuz tarayıcılarının en yaygın ancak arayuzde kullanıcıyı rahatsız etmeden entegre edilmesi, butunleştirilmesi en zor ozellikleri arasında yer alıyor.

PowerFM Radyo kanalları ise Yandex Elements icerisine yerleştirilmiş ve internette gezerken iki tıklama ile akışınızı bozmadan farklı radyo kanallarından birini tarayıcı icerisinde ek bir sekme acmadan dinleyebiliyorsunuz.

Gruplu Sekmeler ve Kısayol Tuşları

Fakat en buyuk geliştirme sekmelerin ekran altına taşınmasında. Aynı siteden acık sayfalar otomatik olarak tek bir sekme altına gruplanıyor. Tıkladığınızda ise butun sekmeleri gostererek geciş yapmanızı sağlıyor. Kısayol tuşlarına olan alışkanlığınızı da değiştirmenize gerek yok. CTRL+TAB tuşu ile sekmeler arasında ilerlemek, CTRL+W ile sekme kapatmak ve CTRL+T ile yeni sekme acmak gibi butun kısayollar aynen calışıyor.

Peki eksiler? Oncelikle bazen pencereyi buyultup kuculttuğumuzde pencere boyutlandırma tuşlarının ikisinin birden gorunduğunu farkettik. Bu bir hata mı, ozellik mi merak ediyoruz ancak tekrar denediğimizde karşımıza cıkmayınca tekrarlanmayan ilginc bir hata olduğuna karar verdik. Aslında erken erişim surumunde bu tarz daha fazla hata bulmayı bekliyorduk.

Şimdilik arayuz tasarımı 1920×1080 ve altındaki cozunurluklerde ekrana harika oturmasına karşın, 4K Ultra HD monitorde 3840×2160 piksellik bir alanda butun diğer internet tarayıcılar ve programlar gibi henuz otomatik olarak optimize edilen ve ideal oranda olceklendirilen bir yapıya sahip değil. Henuz 4K monitor kullanımının ne kadar duşuk olduğunu duşunecek olursak doğal bir durum olduğunu soyleyebiliriz. Gelişmiş Ayarlar altına girerek olceklendirme ayarını kendiniz yapmanız gerekiyor. Yuzde 500’e kadar olceklendirerek kendiniz ayarladığınızda rahatca kullanabiliyorsunuz. Yani ozetle aslında cozum var fakat otomatik değil.

Hız testlerinde ve internet standartlarına uyumluluk testlerinde cok yuksek puanlar aldı. Zaten kullanımda da akıcı ve rahat olduğunu gorduk. Derleme kuralları, video, navigasyon, dosya API’si, sunucu iletişimi ve bağlanabilirlik, performans acısından tam not alsa da halen Content Security Policy 1.0 desteklemesine karşın daha guvenli bir standart olan 1.1’e gecmemiş durumda. İframe konusunda da henuz Seamless iframe yok. Bunun gibi HTML5 standartlarıyla uyumluluk acısından yaklaşık yuzde 10 daha gidecek yolu olduğunu resmi HTML5 testlerine gore soyleyebiliriz.


Hız yarışına baktığımızda Javascript performansı olarak Chrome’dan ve Firefox’tan sonra ucuncu sırada yer aldığını ve oldukca başarılı olduğunu soyleyebiliriz. Henuz erken erişimde olan ve duzeltmeleri yeni başlayan bir Alpha surumu icin fazlasıyla başarılı.

Sonucta henuz bir ilk bakış yaptığımız Yandex.Browser’ın 14.10.2062.12544 surumunu yani yeni Yandex.Browser Alpha’yı en iyi şoyle ozetleyebiliriz: “Ferah, hızlı, farklı ama yabancı değil” Bu tasarım cizgisi uzerinde ve işlevsellik ile kesinlikle denenmesi gereken tarayıcılar arasında yer alıyor. Hızla alışttığımız yeni arayuzun ferahlığı, sunulan aracların işlevselliği internet başında gecirdiğimiz sayısız saate taze bir soluk getirmeyi başarıyor. Surum geliştikce ve biz de bu yeni surum ile daha fazla vakit gecirdikce sizleri haberdar etmeyi surdureceğiz.


https://www.technopat.net/2014/11/27...pha-ilk-bakis
__________________