Kuantum fiziği alanında yapılan calışmalarda, ilk defa bir kutrit kuantum teleportasyon yontemiyle başka yere aktarıldı. Kutrit, kuantum duzeyde saklanan bir veri ceşidi olarak biliniyor.

Kuantum bilgisayarlar ve iletişim icin yapılan calışmaları yeni bir seviyeye taşıyacak olan bir olayı ilk defa gozlemleyen kuantum fizikciler, bir kutritin kuantum teleportasyonunu başardı. Kutritler, uc halden birinde bulunan ve veri taşıyan kucuk kuantum bilgi parcacıklarına verilen isimdir.

Şu ana kadar, kuantum teleportasyon yani kuantum ışınlanması sadece kubitlerle gercekleştirilebiliyordu. Yeni konsept calışması ise gelecekteki kuantum ağlarının duşunduğumuzden cok daha fazla bilgiyi, cok daha az mudahaleye maruz kalacak şekilde taşıyabildiğini gosterdi.



Bu noktada haklı olarak ‘Kubit nedir? Kutrit nereden geldi?’ diye soranlar olacaktır. Normalde, bugun kullandığımız bilgisayarlarda bir bit yalnızca 2 halde bulunabiliyor. Bunlar da 1 ve 0. Kuantum bilgisayarlarda ise superpozisyon adı verilen durumdaki bitler aynı anda hem 0 hem de 1 olarak bulunuyor ve olculene kadar bu durumunu koruyor.

Kutrit ise klasik duruma 2’yi de dahil ediyor ve superpozisyonu da koruyor. Bu da, tek bir seferde bilgisayarların alabileceği ve gonderebileceği veriyi buyuk oranda arttırıyor. Normalde bir byte oluşturmak icin 256 farklı kombinasyon bulunuyor. Bu kombinasyon sayısına ulaşmak icin kutrit cok daha az basamağa ihtiyac duyuyor. Yine 8 basamaklı sistemde ise 6561 farklı kombinasyon ortaya cıkarabiliyor.



Kuantum teleportasyon ise bir bilginin bir yerden diğerine atarılmasıdır. Bunu sağlamak icin de kuantum dolaşıklığı denen bir ozellikten yararlanılır. İki parca birbirine dolaşık ise birine olan bir şey diğerini de etkiler. Buradaki ışınlanma (teleportasyon) kavramı da haliyle ‘Işınla bizi Scotty’ kavramından daha farklı. Burada bir kuantum parcacığa yuklediğimiz bilgiyi bambaşka bir yerdeki diğer dolaşık parcacığa gonderme durumu soz konusu.

Baryum borat kristaller kullanarak fotonu cok yakın uc parcaya bolen araştırmacılar, kutritleri kullanmanın mumkun olduğunu ortaya koydu. Her ne kadar sistem yavaş ve verimsiz de olsa gelecek acısından umut verici.



Sistem şu anda cok kısıtlı kullanıma sahip olsa da bilim, gecmişin uzerine birikerek ilerler. Araştırmacılar da kendi calışmalarını ilerletebileceklerine ve kuantum parcacık ışınlamayı kullanabileceklerine inanıyor. O nedenle de gelecekte bu kutritleri, hatta artık işin icine 3’un de katıldığı kukuartzları goreceğiz.

Araştırma, Physical Review Letters’da yayımlandı.


webtekno

__________________