Karadaki en hızlı hayvan yaşamının en kritik yarışını koşuyor –bu aslında varlığını surdurme yarışı. Goz acıp kapayıncaya kadar saatte 100 kilometrelik hıza ulaşabilen citanın, insanlardan ve yaşam alanı yıkımından kacması gittikce gucleşiyor. Citaları Koruma Fonu'na (CCF) gore, yaban ortamındaki citaların sayısı 15.000'in altında.

National Geographic dergisinin bu ayki sayısına konu olan, Kenya'nın Masai Mara Ulusal Parkı citalarının aksine, Namibya'daki citalar coğunlukla korunaksız alanlarda yaşıyorlar. Her ne kadar Namibya dunyadaki en buyuk cita topluluğunu barındırmakla ovunse de, cita alanlarına kurulan ciftliklerin gun gectikce artması catışmayı kacınılmaz hale getiriyor. Citalar icin doğal av olan hayvanlar da sayıca azalıyor. Citaların ciftcilere ait hayvanlara saldırmasında ve buna misilleme olarak ciftcilerin 1980'lerde en az 7000 citayı oldurmesinde her iki faktorun de payı var. CCF'ye gore, buna bağlı olarak Namibya'nın cita populasyonu yarıya inmiş durumda. Catışmayı azaltmak ve citaları başka alanlara taşımak amacıyla, CCF 1991'den beri ciftcilerle birlikte alternatif hayvan besiciliği yollarını ve av yonetimi uygulamalarını geliştirmeye yonelik calışmalar yurutuyor. Ayrıca, citalara zarar vermeyen ciftcilerin yararlanacağı bir teşvik programı hazırlanmış bulunuyor. CCF ciftcilerin işbirliği halinde yaban hayatı ve citalar icin av hayvanlarını kontrol altında tutabilecekleri koruma alanlarının oluşturulmasına destek veriyor.

Genetik varyasyon eksikliği, hayvanları hastalık ve olumle karşı karşıya getiriyor ve boylece cita populasyonunu tehdit ediyor. Kapalı ortamda ureme projeleri cercevesinde hayvanları ciftleştirme girişimlerine rağmen, soy ici uremeyle doğmuş bircok erkek yetersiz sperm kalitesinden olumsuz etkileniyor ve dollenme gucleşiyor. Son donemlerde CCF kapalı ortamda ureme projeleri icin dunyanın ceşitli yerlerindeki citalar uzerinde yapay dolleme teknolojilerinin kullanıldığı denemeler yurutuyor.

Citaların karşı karşıya kaldığı sorunlar hakkında daha geniş bilgi edinmek istiyorsanız, Citaları Koruma Fonu'na www.cheetah.org adresinden ulaşabilirsiniz.
__________________