Evrendeki en buyuk bilinmezlerden biri de derin uzaydan gelen sinyaller. Araştırmacılar, hızlı radyo patlaması (FRB) olarak anılan tekrarlı radyo sinyallerine sekiz yeni ornek keşfetti.
2019 yılının başlarında, uzayda tekrarlı bir şekilde ortaya cıkan radyo sinyali patlaması (FRB) olgusunu yalnızca tek bir yapıda, FRB 180814’te gorebiliyorduk. Ocak ayında ikinci FRB keşfedilmişti.
Kanada’daki CHIME (Kanada Hidrojen Yoğunluğu Haritalama Deneyi) teleskobu kullanılarak yapılan calışmalarda astronomlar, sekiz yeni FRB varlığını ortaya cıkardı. Araştırma sonuclarını iceren makale arXiv sunucularında yer aldı ve The Astrophysical Journal Letters’e kabul edildi.
Boylece, bilinen FRB oluşumlarının sayısı 10’a cıkmış oldu. Yani artık bu olgular hakkında veri tabanı oluşturabilir ve istatistiksel anlamda calışmalar yurutebiliriz. Boylece FRB’lerin ne olduklarına dair bilgilerimiz genişleyecektir.
Hızlı Radyo Patlaması (FRB) nedir?
Hızlı Radyo Patlaması, İngilizce adıyla Fast Radio Burst (FRB) uzayda ortaya cıkan ve anlık olarak radyo verilerinde sapmalara sebep olan buyuk olcekli ancak cok kısa sureli radyo dalgası atımıdır. Bu FRB’ler yalnızca birkac milisaniye surerler. Ancak tek bir patlamada 500 milyon guneşten daha fazla enerji salınımı yaparlar.
Coğu FRB yalnızca tek seferlik olarak gercekleşir ve ne zaman, nerede ortaya cıkacaklarını kestirmek bizim sahip olduğumuz bilimle imkansızdır. Cok karmaşık, zor ve uğraşlı olsa da bu olguların kaynağına inmek mumkundur.
Bu nedenle de tekrar eden FRB’ler buyuk ilgi cekiyor. Duşunduğumuz kadar nadir olmadıklarının ortaya cıkması da galaksilerdeki koklerinin ortaya cıkartılmasına ve ne tur ortamlarda ortaya cıktıklarına dair bilgiler verecektir. Ayrıca elimizde yeterince FRB orneği bulunması, bu oluşumları karşılaştırabilmemize de olanak sağlıyor. McGill Universitesi’nden fizikci Ziggy Pleunis, bu yapıların bazılarının ‘diğerlerden daha uretken’ olduğunu soyluyor.
Makalede goze carpan bir detaya gore bu sekiz yapıdan 6’sı yalnızca 1 defa tekrar enerji salınımı yaptı. Bir tanesi ise ilk keşfiyle birlikte toplam 3 defa radyo enerjisi salınımı gercekleştirdi.
Tum FRB’ler tekrar eder mi?
FRB oluşumları hakkındaki bilgilerimiz kısıtlı. Harvard-Smithsonian’dan astrofizikci Vikram Ravi, makalesinde tum FRB’lerin aslında tekrar eden yapılar olduğunu ancak bazılarının diğerlerinden cok daha aktif olduğunu soylemişti. Ravi bu olguları yanardağlara benzetmişti.
Yani biz, gozlem yaptığımız sure icerisinde tekrarladığını gorduğumuz FRB’leri ayrı bir kategori olarak ele alsak da aslında diğerlerini bu gruba koymamamızın tek sebebi yeterince uzun sure gozlem yapamamış olmamız.
FRB’lerin benzer ozellikleri de bulunuyor. Bunlar arasında cıkarttıkları sinyalin gittikce zayıflaması bulunuyor. Bu durum, FRB’lerin kokenleri hakkında da bir ipucu ortaya cıkartıyor.
FRB aramaları devam ediyor
FRB’lerin bulunması ve incelenmesi şu anda astronomi dunyasının bir numaralı gundem maddeleri arasında yer alıyor. Araştırmacılardan biri olan Pleunis, “Doğanın boyle bir şeyi ortaya cıkarması cok inanılmaz. Ayrıca, bu yapıda sadece nasıl cozeceğimizi bulmamız gereken cok onemli bilgiler saklı olduğunu duşunuyorum ve bu yolun tam ne olduğunu bulmaya calışmak cok eğlenceli.” şeklinde konuştu.
Bu yapıları keşfetme amacıyla kullanılan araclar arasında Avustralya’daki ASKAP ve Parkes Gozlemevi gibi tesisler de bulunuyor. CHIME, bu aramalar icin optimal hale getirilmemiş olmasına rağmen FRB gozlemlerinde cok daha başarılı oldu. Sekiz yeni tekrar eden FRB, CHIME’ın yakaladığı sinyaller uzerinden kaydedildi.
FRB’leri inceleyen uzmanlar, dağılımlarını, manyetik yapılarını ve kutuplaşmalarını kullanarak bu radyo sinyallerinin nasıl manyetik ortamlardan ve tahmini olarak hangi mesafeden geldiğini cozmeye calışıyor.
Hızlı Radyo Patlamaları hakkında şu anda cok fazla bilgimiz olmasa da yakın zamanda bilim insanları yeni keşiflerle gelecek gibi duruyor.
webtekno
2019 yılının başlarında, uzayda tekrarlı bir şekilde ortaya cıkan radyo sinyali patlaması (FRB) olgusunu yalnızca tek bir yapıda, FRB 180814’te gorebiliyorduk. Ocak ayında ikinci FRB keşfedilmişti.
Kanada’daki CHIME (Kanada Hidrojen Yoğunluğu Haritalama Deneyi) teleskobu kullanılarak yapılan calışmalarda astronomlar, sekiz yeni FRB varlığını ortaya cıkardı. Araştırma sonuclarını iceren makale arXiv sunucularında yer aldı ve The Astrophysical Journal Letters’e kabul edildi.
Boylece, bilinen FRB oluşumlarının sayısı 10’a cıkmış oldu. Yani artık bu olgular hakkında veri tabanı oluşturabilir ve istatistiksel anlamda calışmalar yurutebiliriz. Boylece FRB’lerin ne olduklarına dair bilgilerimiz genişleyecektir.
Hızlı Radyo Patlaması (FRB) nedir?
Hızlı Radyo Patlaması, İngilizce adıyla Fast Radio Burst (FRB) uzayda ortaya cıkan ve anlık olarak radyo verilerinde sapmalara sebep olan buyuk olcekli ancak cok kısa sureli radyo dalgası atımıdır. Bu FRB’ler yalnızca birkac milisaniye surerler. Ancak tek bir patlamada 500 milyon guneşten daha fazla enerji salınımı yaparlar.
Coğu FRB yalnızca tek seferlik olarak gercekleşir ve ne zaman, nerede ortaya cıkacaklarını kestirmek bizim sahip olduğumuz bilimle imkansızdır. Cok karmaşık, zor ve uğraşlı olsa da bu olguların kaynağına inmek mumkundur.
Bu nedenle de tekrar eden FRB’ler buyuk ilgi cekiyor. Duşunduğumuz kadar nadir olmadıklarının ortaya cıkması da galaksilerdeki koklerinin ortaya cıkartılmasına ve ne tur ortamlarda ortaya cıktıklarına dair bilgiler verecektir. Ayrıca elimizde yeterince FRB orneği bulunması, bu oluşumları karşılaştırabilmemize de olanak sağlıyor. McGill Universitesi’nden fizikci Ziggy Pleunis, bu yapıların bazılarının ‘diğerlerden daha uretken’ olduğunu soyluyor.
Makalede goze carpan bir detaya gore bu sekiz yapıdan 6’sı yalnızca 1 defa tekrar enerji salınımı yaptı. Bir tanesi ise ilk keşfiyle birlikte toplam 3 defa radyo enerjisi salınımı gercekleştirdi.
Tum FRB’ler tekrar eder mi?
FRB oluşumları hakkındaki bilgilerimiz kısıtlı. Harvard-Smithsonian’dan astrofizikci Vikram Ravi, makalesinde tum FRB’lerin aslında tekrar eden yapılar olduğunu ancak bazılarının diğerlerinden cok daha aktif olduğunu soylemişti. Ravi bu olguları yanardağlara benzetmişti.
Yani biz, gozlem yaptığımız sure icerisinde tekrarladığını gorduğumuz FRB’leri ayrı bir kategori olarak ele alsak da aslında diğerlerini bu gruba koymamamızın tek sebebi yeterince uzun sure gozlem yapamamış olmamız.
FRB’lerin benzer ozellikleri de bulunuyor. Bunlar arasında cıkarttıkları sinyalin gittikce zayıflaması bulunuyor. Bu durum, FRB’lerin kokenleri hakkında da bir ipucu ortaya cıkartıyor.
FRB aramaları devam ediyor
FRB’lerin bulunması ve incelenmesi şu anda astronomi dunyasının bir numaralı gundem maddeleri arasında yer alıyor. Araştırmacılardan biri olan Pleunis, “Doğanın boyle bir şeyi ortaya cıkarması cok inanılmaz. Ayrıca, bu yapıda sadece nasıl cozeceğimizi bulmamız gereken cok onemli bilgiler saklı olduğunu duşunuyorum ve bu yolun tam ne olduğunu bulmaya calışmak cok eğlenceli.” şeklinde konuştu.
Bu yapıları keşfetme amacıyla kullanılan araclar arasında Avustralya’daki ASKAP ve Parkes Gozlemevi gibi tesisler de bulunuyor. CHIME, bu aramalar icin optimal hale getirilmemiş olmasına rağmen FRB gozlemlerinde cok daha başarılı oldu. Sekiz yeni tekrar eden FRB, CHIME’ın yakaladığı sinyaller uzerinden kaydedildi.
FRB’leri inceleyen uzmanlar, dağılımlarını, manyetik yapılarını ve kutuplaşmalarını kullanarak bu radyo sinyallerinin nasıl manyetik ortamlardan ve tahmini olarak hangi mesafeden geldiğini cozmeye calışıyor.
Hızlı Radyo Patlamaları hakkında şu anda cok fazla bilgimiz olmasa da yakın zamanda bilim insanları yeni keşiflerle gelecek gibi duruyor.
webtekno
__________________