Jupiter’e Oluşum Evresindeyken Dev Bir Gezegenin Carptığı Ortaya Cıktı
Guneş sistemimizin en buyuk gezegeni olan Jupiter’e oluşumunun ilk yıllarında devasa boyutlu bir gezegen carptığı ortaya cıktı. Elde edilen bilgilere gore bu carpışma son derece buyuk ve sancılı bir surec ortaya cıkarmış.
NASA’nın Juno uzay aracı, gaz devi gezegen Jupiter’den bazı acılardan karışık ve acıklaması zor veriler alıyor. Yeni bir araştırmaya gore bu durumun sebebi, gezegenlerin ve Guneş sisteminin yeni yeni oluşmaya başladığı donemde kucuk boyutlu başka bir gezegenin Jupiter ile carpışması olabilir.
Bu hafta Nature dergisinde yayımlanan makalede, Rice Universitesi ve Cin’deki Sun Yat-sen Universitesi araştırmacıları, Juno’nun elde ettiği ilgi cekici ve kafa karıştırıcı kutle cekimi gozlemlerini değerlendirdi.
Dev gezegen, Jupiter'e 4.5 milyar yıl once carpmış
Araştırmacılardan Andrea Isella, bu durumun kafa karıştırıcı olduğunu ve gezegen cekirdeğinde bir şeylerin karıştığını soyledi. Bu karışıklık da dev bir carpışma ile acıklanabiliyor. Araştırmacılara gore 4,5 milyar yıl once, Jupiter henuz taşlık ve yoğun bir gezegen olmaktan cıkıp gaz devi olmaya başladığı donemde bu carpışmayı yaşadı. Isella, ilk başta bu carpışmayı cok olası bulmadığını soylese de şimdi Sun Yat-sen Universitesi’nde gorevli olan eski oğrencisi Shang-Fei Liu’nun kendisini ikna ettiğini soyluyor.
Jupiter, oluşum aşamasındaki gezegeni yutmuş
Araştırmacılar, Guneş’in etrafında dağılmış durumdaki gazları cekerek kalın ve devasa atmosferini oluşturan Jupiter’in gelişim surecini binlerce simulasyonla tekrar gercekleştirdi. Bu simulasyonlara gore Jupiter, oluşum surecini henuz tamamlamamış protogezegenleri de yutabiliyor. Liu, calışmalarda en az %40 ihtimalle bir gezegen embriyosunun Jupiter’e carptığını ortaya cıkardı. Hatta carpışmaların 3 boyutlu modeli de ortaya cıktı.
Jupiter'in yuttuğu gezegen Dunya'dan en az 10 kat buyukmuş
Jupiter’in sahip olduğu yoğun, buyuk atmosferi ve kutlecekimi nedeniyle bir yapının gezegen yuzeyine ulaşması cok da mumkun değil. Isella, carpışan gok cisminin cok yoğun olduğunu ve yuksek hızla geldiğini, bu yuzden de gezegene adeta mermi gibi saplandığını soyluyor.
Belli acılardan gercekleşen carpışmalar sonrasında carpan gok cismi, carptığı cismin kutlecekim alanı icinde kalabiliyor. Bu vakada da aynı durum yaşandı ve Jupiter’e carpan gezegen zamanla gaz devinin cekirdeğine gomuldu.
Liu’ya gore bu senaryonun gercekleşmesi icin Jupiter’e carpan gezegen yapısının Dunya’nın 10 katı buyukluğe sahip olması gerekiyor. Isella ise carpışma sonrası cekirdeğin bugunku haline gelmesi icin 4,5 milyar yıla ihtiyac olduğunu belirtiyor.
Bu araştırma sayesinde uzay gozlemlerinde birkac yıllığına sinyaller alınıp sonra kaybolan yapıların da acıklanmasını kolaylaştıracak.
__________________