Yumuşak dokunuş normalde uzerine cok da duşunmediğimiz ancak bir bardağı tutarken, catal ve kaşık kullanırken, saclarımızı duzeltirken, veya bir t-shirt giyerken dahi kullandığımız dokunma ve hissetme..
Yumuşak dokunuş normalde uzerine cok da duşunmediğimiz ancak bir bardağı tutarken, catal ve kaşık kullanırken, saclarımızı duzeltirken, veya bir t-shirt giyerken dahi kullandığımız dokunma ve hissetme davranış ve duyularını iceren bir sistemdir. Vucudumuza cok yakın konumda olan tum fiziki cevre koşullarının ve değişkenlerinin hissedilmesi de aslında vucudumuzun defans mekanizmalarından birisidir.
Buna ek olarak, dışardan gelip vucudumuza tutunarak bizi ısıran veya sokan boceklerin de fark ve tespit edilmesi ile bu tehlikelere karşı korunmamızı sağlayan da yine bu sistemdir. Ustelik, bu zararsız gibi gorunen bocek ısırıklarının Lyme hastalığı (sakırga kenelerinin ısırması ile bulaşan), sıtma ve daha bircok hastalığa sebep olabileceği duşunulduğunde, vucudumuza konan bir boceğin yarattığı basit bir kaşıntı hissini fark etmenin onemi daha da iyi ortaya cıkmaktadır.
Salk Institute araştırmacıları omurilik boyunca uzanan sinirlerin bu tip kaşıntı sinyallerini beyne iletmekte ne kadar etkili olduğunu keşfetti. Cell Reports’da yayımlanan calışmada kaşıntı ilacları geliştirilerek kronik kaşıntı gibi rahatsızlıklara karşı savaşta kullanılabilecek veriler elde edildi.
Egzamadan diyabete ve hatta bazı kanser tiplerine kadar semptom olarak gorulebilen kaşıntı veya kronik kaşıntı durumuna sebep olan mekanik kaşıntı duygusunun diğer dokunma hislerinden farklı olduğu biliniyor. Gorunene gore, aynı zamanda omurilikte kendine has bir de sinir yolağı bulunuyor.
Araştırma ekibi daha once omurilikte, mekanik kaşıntı hissini kapalı konumda tutan engelleyici (inhibitory) noron takımı keşfetmişti. Bu noronlar olmadan norotransmitter noropeptit Y (NPY) salgılanmamış oluyor ve kaşıntı yolağı surekli acık olduğundan kronik kaşıntı durumu ortaya cıkıyor. NPY noronlarının baskıladığı kaşıntı hissinin beyine nasıl ve ne şekilde ulaştığı ise bilinmiyordu.
Araştırmacılar NPY noronları olmadığında, omurilikte normal şartlarda yumuşak dokunuş hissini ileten noronların acık konumda kaldığını hipotez olarak ortaya attı ve daha sonra bu ‘yumuşak dokunuş noronlarının NPY icin reseptor salgılayan (Y1 omurilik spinal- noronları) noronlar oldukları belirtildi.
Dorsal kok gangliyonu kesiti hafif veya yumuşak dokunuş denen dokunma duygusu bilgisini Y1 noronları yolu ile iletirken. Telif: Salk Institute
Bu noronların yumuşak dokunuş kaşıntı hissini hızlandırıcı veya surekli iletilmesi etkisi yaratıp yaratmadığını test etmek icin araştırmacılar hem NPY engelinden hem de Y1 noronlarından secici olarak kurtulmalarını sağlayacak bir deney dizayn etti. Y1 noronları olmadan farelerin normalde verecekleri kaşınma tepkilerini vermedikleri goruldu. Dahası, araştırmacılar hayvanlara Y1 noronlarını aktive edecek ilaclar verdiğinde hicbir uyaran olmasa da farelerin kaşındığı tespit edildi.
Akabinde, NPY norotransmitterinin Y1 noronu uyarılabilirliği seviyesini kontrol ettiği yani NPY sinyallerinin yumuşak dokunuşa karşı hhassasiyetimizi ayarlayan mekanizmalar gibi davrandığı gozlemlendi.
Y1 noronları kaşıntı sinyallerini beyne omurilikten gonderirken diğer noronlar da son tepkinin ne olacağını beyinde nasıl bir reaksiyonun ortaya cıkacağını duzenlemeyi sağlıyor. Ancak tum beyin aktivasyonunun haritalanabilmesi icin daha fazla incelemeye ihtiyac duyulacağı aşikÂr.
Aşırı kaşınan, hassas derilere sahip veya kronik kaşıntı gibi rahatsızlıkları olan insanlarda terapilerin geliştirilmesi icin bu incelemeler ve molekuler bir takım aktivasyonların da cozumlemeler gerekiyor.
AA
Yumuşak dokunuş normalde uzerine cok da duşunmediğimiz ancak bir bardağı tutarken, catal ve kaşık kullanırken, saclarımızı duzeltirken, veya bir t-shirt giyerken dahi kullandığımız dokunma ve hissetme davranış ve duyularını iceren bir sistemdir. Vucudumuza cok yakın konumda olan tum fiziki cevre koşullarının ve değişkenlerinin hissedilmesi de aslında vucudumuzun defans mekanizmalarından birisidir.
Buna ek olarak, dışardan gelip vucudumuza tutunarak bizi ısıran veya sokan boceklerin de fark ve tespit edilmesi ile bu tehlikelere karşı korunmamızı sağlayan da yine bu sistemdir. Ustelik, bu zararsız gibi gorunen bocek ısırıklarının Lyme hastalığı (sakırga kenelerinin ısırması ile bulaşan), sıtma ve daha bircok hastalığa sebep olabileceği duşunulduğunde, vucudumuza konan bir boceğin yarattığı basit bir kaşıntı hissini fark etmenin onemi daha da iyi ortaya cıkmaktadır.
Salk Institute araştırmacıları omurilik boyunca uzanan sinirlerin bu tip kaşıntı sinyallerini beyne iletmekte ne kadar etkili olduğunu keşfetti. Cell Reports’da yayımlanan calışmada kaşıntı ilacları geliştirilerek kronik kaşıntı gibi rahatsızlıklara karşı savaşta kullanılabilecek veriler elde edildi.
Egzamadan diyabete ve hatta bazı kanser tiplerine kadar semptom olarak gorulebilen kaşıntı veya kronik kaşıntı durumuna sebep olan mekanik kaşıntı duygusunun diğer dokunma hislerinden farklı olduğu biliniyor. Gorunene gore, aynı zamanda omurilikte kendine has bir de sinir yolağı bulunuyor.
Araştırma ekibi daha once omurilikte, mekanik kaşıntı hissini kapalı konumda tutan engelleyici (inhibitory) noron takımı keşfetmişti. Bu noronlar olmadan norotransmitter noropeptit Y (NPY) salgılanmamış oluyor ve kaşıntı yolağı surekli acık olduğundan kronik kaşıntı durumu ortaya cıkıyor. NPY noronlarının baskıladığı kaşıntı hissinin beyine nasıl ve ne şekilde ulaştığı ise bilinmiyordu.
Araştırmacılar NPY noronları olmadığında, omurilikte normal şartlarda yumuşak dokunuş hissini ileten noronların acık konumda kaldığını hipotez olarak ortaya attı ve daha sonra bu ‘yumuşak dokunuş noronlarının NPY icin reseptor salgılayan (Y1 omurilik spinal- noronları) noronlar oldukları belirtildi.
Dorsal kok gangliyonu kesiti hafif veya yumuşak dokunuş denen dokunma duygusu bilgisini Y1 noronları yolu ile iletirken. Telif: Salk Institute
Bu noronların yumuşak dokunuş kaşıntı hissini hızlandırıcı veya surekli iletilmesi etkisi yaratıp yaratmadığını test etmek icin araştırmacılar hem NPY engelinden hem de Y1 noronlarından secici olarak kurtulmalarını sağlayacak bir deney dizayn etti. Y1 noronları olmadan farelerin normalde verecekleri kaşınma tepkilerini vermedikleri goruldu. Dahası, araştırmacılar hayvanlara Y1 noronlarını aktive edecek ilaclar verdiğinde hicbir uyaran olmasa da farelerin kaşındığı tespit edildi.
Akabinde, NPY norotransmitterinin Y1 noronu uyarılabilirliği seviyesini kontrol ettiği yani NPY sinyallerinin yumuşak dokunuşa karşı hhassasiyetimizi ayarlayan mekanizmalar gibi davrandığı gozlemlendi.
Y1 noronları kaşıntı sinyallerini beyne omurilikten gonderirken diğer noronlar da son tepkinin ne olacağını beyinde nasıl bir reaksiyonun ortaya cıkacağını duzenlemeyi sağlıyor. Ancak tum beyin aktivasyonunun haritalanabilmesi icin daha fazla incelemeye ihtiyac duyulacağı aşikÂr.
Aşırı kaşınan, hassas derilere sahip veya kronik kaşıntı gibi rahatsızlıkları olan insanlarda terapilerin geliştirilmesi icin bu incelemeler ve molekuler bir takım aktivasyonların da cozumlemeler gerekiyor.
AA
__________________