Donanım
Bilgisayarın insan ile fiziksel ilişki icinde olduğu donanım ve ergonomi konuları bircok farklı etkenin birlikte oluşturduğu bir calışma dinamiği ortaya koymuştur. Performans, maliyet ve sağlık unsurlarının kullanıcı yararına en efektif şekilde kullanılabilmesi iyi bir donanım secimi ve uygulanabilirliği olan ergonomik duzenlemelere bağlıdır.

Bilgisayar uygulamalarında performans ve kapasite artışı sadece donanımsal ozelliklere bağlı olarak sağlanamaz. Uygun yazılım kullanımı ve kullanıcı bilgisi de performansı en az donanım kadar etkilemektedir. Bu hususlar goze alındığında donanım secimi sırasında kullanıcının bilgi duzeyi ve yapılacak işin niteliği de buyuk onem kazanmaktadır. Kullanım amacına uygun olmayan bir bilgisayar, sahip olduğu ustun donanım ozelliklerinden bir coğunun kullanılamamasına, bazı zamanlarda da uygulamalarda yetersiz kalmasına neden olur. Bu cıkarımlardan hareketle, fiyat / performans oranı ile kullanıcı bilgisi / beklenen iş oranının dengeli bir şekilde oluşturulması gerekir. Bilgisayar kullanımı konusunda yetersiz bilgi birikimine sahip bir personele pahalı bir donanıma sahip performansı yuksek bir sistem tahsis etmek, beklenen işin gercekleştirileceği anlamına gelmez. Yine bilgisayar tabanlı grafik-tasarım uygulamalarında tecrubeli bir personel perfomansı duşuk bir sistem karşısında beklenen işi uretemeyecektir.

Gunumuz bilgisayar teknolojisindeki hızlı gelişmeler surekli olarak yeni donanımların kullanıcının beğenisine sunulmasına yol acsa da kişisel bilgisayarları temel aldığımızda bu donanımları 5 temel kategoride ele almak mumkun olmaktadır.



Temel Donanımlar


Coklu Ortam Aygıtları


Cevre Birimleri


Ağ bağdaştıcıları


Yedekleme Uniteleri






TEMEL DONANIMLAR: Bilgisayarın calışabilmesi icin gerekli olan minimum bileşenleri icerir.



İşlemci: Bilgisayarın beyni gibidir, mantıksal ve matematiksel işlemleri yapar, karar verir, donanımlar arası ilişkiyi duzenler. İşlemcinin performansını, sahip olduğu cekirdek yapısı ve saat carpanı (kaldırabildiği elektrik akımı) sonucu elde edilen MHZ uzerinden değer belirler. Anakartta işlemciye ozel bir yuvaya takılır.

Anakart: Bilgisayarın omurgasıdır. Tum donanımın birbiri ile olan fiziksel bağlantısını sağlar. Bilgi akışının tamamı anakart uzerinden sağlanır. Bilgisayar ilk acılışını anakart uzerinde bulunan değiştirilemez hafızadaki (ROM) veriler yardımıyla gercekleştirir. Anakartın veri yollarındaki hızı, sahip olduğu işlemci, hafıza ve sabit diske gore değişiklik gostermektedir.

Hafıza (Bellek):Veriler ve komutlar burada saklanır. Sistem acık olduğu surece bilgiler bellekte saklanabilir. Sistem kapatıldığında veriler ve komutlar bellekten silinir. Hafızaların kapasiteleri MB değeri uzerinden, performansları ise işlemci ve anakart ile olan veriyolu hızı gozonune alınarak belirlenir. Anakartta uzerinde ozel olarak tasarlanmış yuvalara monte edilir.

Ekran Kartı: Ekranda goruntulenecek grafikler icin video sinyali yaratan adaptor. Bilgisayarın işlediği veriyi monitor, televizyon, video projektor gibi goruntu aygıtlarında gosterime uygun hale getiren birim. Ekran kartlarının performansları uzerlerinde bulunan hafıza miktarına ve cipset ozellikerine gore değerlendirilir. Anakart uzerinde bulunan AGP isimli ozel bir yuvaya takılır. Kimi ekran kartları anakart ile butunleşik olabilirler.

Sabit Disk: Verileri kalıcı olarak depolayabildiğimiz birim. Sabit disklerin kapasiteleri GB değeri uzerinden, performansları ise veri erişim hızını belirleyen saniyede diskin donme hızı olan RPM değeri uzerinden değerlendirilir. Sabit diskler iki farklı mimari uzerinde kurulmuştur. IDE arabirimi kullananlar ve SCSI arabirimi kullananlar. SCSI yapısına sahip sabit disklere erişim IDE’ye gore daha hızlıdır. Ancak SCSI disklerin maliyeti IDE’ye gore oldukca yuksektir. Anakarta sabit diskin yapısal ozelliğine gore tasarlanmış kablolar ile bağlanır.

Monitor: Ekran kartından gelen video sinyallerinin kullanıcı tarafından gorulebilen bir hale getiren birim. Monitorun değerlendirilmesi esnasında dikkat edilecek bircok farklı değer vardır. Bu değerler; Ekran buyukluğu (Inch olarak), desteklediği maksimum cozunurluk, renk derinliği ve nokta aralığıdır. Monitorler iki farklı mimariye sahip olarak uretilmektedirler: Geleneksel – Tuplu monitorler ve Likit Kristal Ekranlı olanlar. Goruntuyu tup teknolojisi ile oluşturan monitorler hesaplı sahip olma maliyetleri ile likit kristal (LCD) monitorler ise kapladıkları alan ve duşuk guc tuketimi yuzunden tercih edilirler. Ekran kartının monitor icin olan ozel cıkışına monitor kablosu ile bağlanır.

Kasa: Bilgisayarın monte edildiği birimdir. Elektirik akımının regule edildiği guc kaynağıda kasanın icinde bulunur. Kasada bulunan guc kaynağı sayesinde, ulkemizi ornek aldığımızda, 220 Voltluk elektrik akımı 24 Volta cevrilerek anakarta aktarılır. Guc kaynağı aynı zamanda suruculeri de besler. Kullanım yerlerine ve estetik kaygılara gore farklı kasa tasarımları bulunmaktadır. Kasalar, donanım barındırma kapasitesi, soğutma yeteneği ve kapladığı yer acısından değerlendirilebilir. Anakart ve diğer kartlar kasaya vidalar ile tutturulur.

Klavye: Uzerinde rakam, alfabetik karakter ve ozel işaretlerden oluşan tuş takımı bulunan ve kullanıcının bilgisayara komut vermesini, bilgi girişi yapabilmesini sağlayan birim. Ulkemizde iki farklı tuş dizilimine sahip klavye bulunmaktadır. Bunlar Q klavye ve F klavye olarak adlandırılırlar. F klavye dizilimi daktilolardaki tuş dizilimi ile aynıdır. Q klavyenin dizilimi ise daha evrensel bir yapıya sahiptir. Turkiye genelindeki kişisel bilgisayarların bir coğunda Q klavye kullanılmasına rağmen kamu kuruluşlarında personelin daktilo bilgisinden dolaytı F klavye kullanımı daha yaygındır. Klavye uzerinde aynı tuşun farklı karakterler uretebilmesi icin değişik tuş ve tuş kombinasyonları bulunur. Bu tuşlar “Shift” ve “Kontrol (CTRL)” tuşları olarak adlandırılır. Ayrıca klavyede kullanılan programa gore ozelliği değişen “Fonksiyon” (F1, F2...) tuşları bulunur. Anakarta kendi kablosu ile bağlanır. Cok duşuk voltta elektirk akımını da bu kablo uzerinden alır. “PS2” ve “USB” adı verilen farklı bağlantı turleri vardır.

Fare (İşaretleyici): Calışma yapılan bir programdaki bir ozelliğin işaretlenmesini yada bir komutun calıştırılmasını sağlayan birim. Klavye gibi fareninde “PS2” yada “USB” olarak anakarta farklı bağlantı şekilleri mevcuttur.

Disket Surucu: Yedekleme yada taşıma amaclı bilginin kalıcı olarak depolanabildiği 3.5 inch’lik manyetik disklerin okunmasını sağlayan birim. Disket surucunun bir diğer fonksiyonu ise sabit diskde yaşanan sorunlar yuzunden sitemin disket icindeki bilgiler yardımıyla acılabilmesini sağlamaktır. Sisteme tanımlı bir disket surucu olmadan bilgisayar acılmaz. Disket surucu anakarta ozel bir kablo ile bağlanır.

COKLU ORTAM AYGITLARI: Bilgisayarın gorebilmesini, duyabilmesini, konuşabilmesini sağlayan, coklu ortam uygulamalarının (video, muzik, oyun...) ve yuksek kapasitedeki veri yığınlarının depolanabilmesine ve taşınabilmesine olanak veren birimlerdir.

Ses Kartı: Analog ses dalgalarını dijitale, dijital ses bilgilerini ise analog bir yapıya donuşturebilen birim. PCI adı verilen anakart uzerindeki bir yuvaya takılır. Bazı anakartlar uzerinde butunleşik olarak bulunabilir. Analog ses girişi ve cıkışı icin kart uzerinde dışarıdan erişilebilen ozel yuvalar bulunur. Oyun kontrolorleri ile midi aygıtları icin de ozel bir bağlantı birimi icerir.

CD–ROM Surucu: CD-ROM adı verilen dijital medyadan veri okuyabilen birim. Anakarta kablo ile bağlanır. Ses kartına dijital olarak veri aktarabilen ekstra bir bağlantı kablosu da vardır. CD-ROM suruculer anakarta aktarabildikleri Kb uzerinden veri miktarı ile değerlendirilirler.

CD–ROM Yazıcı: CD-ROM adı verilen dijital medyadan veri okuyabilen ve yazabilen birim. Anakarta kablo ile bağlanır. Ses kartına dijital olarak veri aktarabilen ekstra bir bağlantı kablosu da vardır. CD-ROM yazıcılar anakarta aktarabildikleri Kb uzerinden veri miktarı ve CD-ROM uzerine veriyi yazabilme hızlarına gore değerlendirilirler. Yazılabilen CD-ROM’ların ozelliklerine gore defalarca veri yazıp silebilme yetenekleri vardır.

DVD–ROM Surucu: DVD-ROM adı verilen dijital medyadan veri okuyabilen birim. Anakarta kablo ile bağlanır. Ses kartına dijital olarak veri aktarabilen ekstra bir bağlantı kablosu da vardır. DVD-ROM suruculer anakarta aktarabildikleri Kb uzerinden veri miktarı ile değerlendirilirler.

DVD–ROM Yazıcı: DVD-ROM adı verilen dijital medyadan veri okuyabilen ve yazabilen birim. Anakarta kablo ile bağlanır. Ses kartına dijital olarak veri aktarabilen ekstra bir bağlantı kablosu da vardır. DVD-ROM yazıcılar anakarta aktarabildikleri Kb uzerinden veri miktarı ve DVD-ROM uzerine veriyi yazabilme hızlarına gore değerlendirilirler.

WEB Kamerası: Hareketli goruntuyu bilgisayara aktaran birim. Ses kartıyla senkronize calışabilen bu kamera, duşuk maliyeti ile yaygın bir kullanıma sahiptir. Cevre birimlerinden biri olarak da sayılabilen bu aygıt bilgisayara “USB” adı verilen veri aktarım teknolojisi uzerinden anakarta bilgi aktarır. Bilgisayara bağlı olarak kayıt yapabilme yeteneğine sahiptir. Kendi uzerinde (coğu modelde) veri depolama yeteneği yoktur. İhtiyac duyduğu enerjiyi “USB” sayesinde anakart uzerinden alır.

Radyo – TV Kartı: Analog olarak alınan Radyo ve TV yayınlarını bilgisayarda işlenebilecek dijital formata ceviren birim. Anakart uzerinde bulunan PCI yuvalara takılır. Ses kartı ile arasında analog ses transferini sağlayan bir kablo bulunur. Kart uzerinde Radyo ve TV anten girişleri ile harici kamera ve video bağlantıları icin ekstra girişler bulunur.

CEVRE BİRİMLERİ: Bilgisayara veri aktarımı ve cıkşı konusunda destek olan birimlerdir. Farklı formattaki medyaların dijital ortama, dijital ortamdaki verilerin farklı medyalara aktarılmasını sağlarlar.

Yazıcı: Bilgisayarda yapılan calışmaları raporlamak amacıyla kağıt uzerine yazan birim. Yazıcılar; nokta vuruşlu, murekkep puskurtmeli, ısıtmalı ve lazer olarak ceşitlere ayrılırlar. Yazıcılar, bir saniyede yazabildiği karakter adedi veya dakikada yazabildiği sayfa adedine gore değerlendirilirler. Anakarta Paralel port yada “USB” uzerinden bağlanırlar.

Tarayıcı: Bir dokuman yada magazin sayfasından aldığı goruntuyu bilgisayar dijital olarak aktaran birim. Tarayıcılar; “Flatbet Scanner” (bilgileri taranacak sayfanın tarayıcı camı uzerine duz olarak yerleştirilen), “Feed Scanner” (birbiri ardına yapılacak taramalarda tek sayfa beslemeli), “Drum Scanner” (yazı ve resim sayfası bilgilerini bir tambur uzerinde dondurerek tarayan) ve “Handheld Scanner” (tarama kafası goruntu taraması yapılacak ortama taşınabilen) olarak dort tipe ayrılır. Tarayıcılar, dokumanı tarama hızı ve maksimum tarama cozunurluğune gore değerlendirilirler. Anakarta Paralel port yada “USB” uzerinden bağlanırlar.

Kesintisiz Guc Kaynakları: Bilgisayarın elektrik kesintisi sırasında calışabilmesi yada guvenli bir şekilde kapatılabilmesi icin gecici olarak elektrik kaynağı sağlayan birim. Kesintisiz guc kaynakları teknik ozelliklerine gore yazılım ile iletişim halinde olabilirler ve bilgisayarı kontrol edebilirler. Sistemleri ayakta tutma surelerine ve devreye giriş hızlarına gore değerlendirilirler. Bilgisayarın guc kaynağı ile şehir ceryanı arasında bulunur.

AĞ BAĞDAŞTIRICILARI: Bilgisayarların lokal yada genel ağlara bağlanmalarını sağlayan birimlerdir.

Ağ Kartları: Bilgisayarın ağ kabloları uzerinden lokal yada genel ağlara bağlanmalarını sağlayan birimlerdir. Veriler dijital olarak kablolar uzerinden ağ kartlarına aktarılır. İşlenen veriler yine ağ kartları uzerinden yollanır. Anakart uzerindeki “PCI” yada “ISA” yuvalarını kullananırlar. Bazı anakartlarda butunleşik olarak bulunabilirler. Saniyede aktardıkları veri uzerinden değerlendirilirler.

Fax Modem Kartları: Bilgisayarların telefon kabloları uzerinden lokal yada genel ağlara bağlanmalarını sağlayan birimlerdir. Veriler analog olarak kablolar uzerinden modeme akratılır ve dijitale donuşturulur. İşlenen veriler bu sefer dijital yapıdan analoğa cevrilerek yollanır. Bir anlamda fax-modem kartı analog ve dijital sinyaller arasında cevirici işlevini gorur. Harici yada dahili olarak sistemde bulunabilirler. Paralel porttan yada “USB” ile harici olarak, “PCI” yada “ISA” yuvalarını kullanarak ise dahili olarak anakarta bağlanırlar. Bazı anakartlarda butunleşik olarak bulunabilirler. Saniyede aktardıkları veri uzerinden değerlendirilirler.

YEDEKLEME UNİTELERİ: Verilerin guvenli bir şekilde yedeklenmesi icin kullanılan birimlerdir. Bir cok farklı surucu yedekleme birimi olarak kullanılabillir. Yedeklemede kullanılan en iyi cozum yuksek kapasiteli manyetik bantlar uzerine sistemin tam bir kopyasının alınmasıdır.
__________________