LADEE uzay aracı kalkışa hazırLADEE adı verilen insansız uzay aracı, ABD’nin doğu kıyısındaki Wallops roket atar sisteminden yerel saat ile bu gece yerel saatle 23:27′de fırlatılacak.
280 milyon dolara mal olacak bu proje, Ay’ı cevreleyen ince atmosfer tabakasını inceleyecek, yerden yukselen Ay tozunun ilginc hareketine dair bilgi edinmeye calışacak.
LADEE ayrıca, NASA’nın gelecekte diğer gezegenlere yonelik calışmalarda kullanmayı tasarladığı yeni lazer iletişim sisteminin de denenmesini sağlayacak.
LADEE, “Ay Atmosferi ve Toz Cevre Araştırmacısı” kelimelerinin İngilizce karşılıklarının kısaltması.
İnce egzosfer
Uzay aracının programcısı Sarah Noble, Ay’ın atmosferi olmadığı bilgisiyle yetişen bircok kişinin bu calışmayı şaşkınlıkla karşılayacağını soyledi.
Ay’ın cok ince bir atmosferi olduğunu belirten Noble, “Oyle ince bir atmosfer ki, tek tek molekullerin sayısı az ve birbirinden uzak olduğu icin hic carpışmıyorlar.” dedi.
Bu tabakaya egzosfer adı verildiğini soyleyen Noble, “Dunyanın da egzosferi var ama buna ulaşmak icin Uluslararası Uzay İstasyonu’nun bulunduğu tabakayı aşmak gerekir. Ay’da ise bu ay yuzeyinin hemen ustunde bulunuyor.” dedi.
Bilim insanları, Guneş Sistemi’nde en yaygın atmosfer turu olan egzosferin yapısını daha yakından incelemek istiyor.
Ay tozuna yanıt aranıyor
Ay tozu ise onyıllardır araştırmacıları şaşırtan bir oluşum. Apollo astronotları, guneş doğmadan hemen once ayın ufkunda dağılan bir kızıllık gorduklerini soylemişti. Buna, guneşten gelen ultraviyole ışınların Ay yuzeyinden kaldırdığı elektrik yuklu toz parcacıklarının neden olduğu iddia ediliyor. LADEE bu iddiaya acıklık getirecek ornekler alarak inceleyecek.
Buradan elde edilecek bilgilerin daha sonra, cihazlar acısından tozun sorun teşkil edebileceği, Ay’a insan taşıyacak ya da goktaşlarına yapılacak seferlerde kullanılması planlanıyor.
Apollo astronotları Ay tozunun her şeye yapıştığına tanık olmuştu. Bu tur tozların solunması durumunda solunum yollarında sorunlara yol acmasından korkuluyor.
Ay’a yolculuk
Roket yoluyla fırlatılacak LADEE uzun bir sarmal rotayı takip ederek bir ay sonra Ay’a varacak. Bunu takip eden bir ay boyunca ise uzay aracı Ay yuzeyinden 20 km mesafeye indirilmeye calışılacak. 100 gun boyunca burada bilimsel gozlemlerde bulunacak olan arac daha sonra Ay yuzeyine cakılacak.
Bilimsel cihazların yanı sıra LADEE lazer iletişim sistemi de taşıyor olacak. Bu sistemin veri transferi konusunda buyuk bir adım oluşturacağı tahmin ediliyor. Muhendisler, veri transferi hızının saniyede 600 megabiti bulacağını tahmin ediyor. Transfer edilen veriler Tenerif adasındaki Avrupa Uzay Ajansı ESA gibi belli istasyonlarda toplanacak.
Avrupa ve ABD birbirinin uzay araclarından veriler yuklediği icin bu yeni teknolojinin işbirliğine musait olup olmadığı da boylece denenmiş olacak.
NASA’dan John Grunsfeld, optik iletişimin gelecekte cok kullanılacağını belirterek 2020′deki Mars seferinde lazer iletişim tekniğinin kullanılma ihtimalini tartıştıklarını vurguladı. Grunsfeld, “Guneş Sistemi’nin diğer bolgelerine ve kesinlikle Mars’a insan gonderdikce, yuksek cozunurlu, 3 boyutlu videoların kaydedeceği bilgiler lazer iletişimi yoluyla transfer edilecektir.” dedi.
Kaynak
__________________