İcişleri Bakanlığı trafikte cakar kullanarak sanki ayrıcalıklı bir sınıf varmış gibi bir algıya neden olan usulsuz emniyet şeridi kullanarak trafik kurallarına uymadan kendilerine geciş ustunluğu sağlayanlar icin harekete gecti. Karayolları Trafik Kanunu'nun 71'inci ve Karayolları Trafik Yonetmeliği'nin 141'inci maddesinde, acil durum ve zorunlu hallerde geciş ustunluğu verilen ambulans, itfaiye ile kolluk kuvvetleri aracları sıralanarak, bu ustunluğun hangi durumlarda ve nasıl kullanılacağı belirlendi. Kanunda yer alan bu duzenlemenin anlaşılır olması, geciş ustunluğunun gercekten bu hakka sahip araclarca kullanımının sağlanarak suistimalinin onlenmesi ve bu konuda daha etkin denetimler gercekleştirilmesi amacıyla, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı uzerine İcişleri Bakanının onayıyla "Geciş Ustunluğune Sahip Aracların Surulmesi Sırasında Uyulacak Kurallar ile Bu Hakka Sahip Araclarda Bulundurulacak Işıklı ve Sesli Uyarı İşaretleriyle Bunların Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar" yayımlandı.
Yayımlanan usul ve esaslar ile hangi aracların geciş ustunluğune sahip olacağı, hangi şartlar oluştuğunda bu hakkın kullanılabileceği, yetkisiz kullanılması halinde ise uygulanacak yaptırımlar ile ışıklı ve sesli uyarı işaretlerinin ne şekilde olacağı net bir şekilde duzenlendi.
[h=3]CAKAR LAMBA KULLANABİLECEK ARACLAR[/h] Buna gore, boyama şekilleri veya ayırım işaretleriyle geciş ustunluğune sahip oldukları acıkca belli olan ambulans, itfaiye ve kolluk aracları ile guvenlik ve risk-tehdit değerlendirmesi kapsamında yayınlanan usul ve esasların ekinde bildirilen "devletin en ust protokolu"nde bulunan makamların emirlerine ve zatlarına verilen araclar ve bu makamların korumasından sorumlu koruma aracları cakar şeklinde tabir edilen ışıklı uyarı sistemlerini kullanabilecek. Bu araclar dışında hicbir aracta cakar olarak tabir edilen sesli uyarı işaretleri kesinlikle kullanılmayacak. Makamların korumasından sorumlu araclar da sadece makam sahibi aracta olduğu surece bu uyarı sistemlerini aktif olarak kullanacak. Makam sahibi arac icinde ya da makam aracı konvoyda bulunmadığı zaman bu uyarı sistemlerini kesinlikle kullanamayacak. Kolluk gorevlilerinin kullanımındaki resmi araclar da ise ışıklı/sesli uyarı işaretleri gorevle ilişkili olmak kaydıyla, usul ve esaslarda belirtilen şartlar doğrultusunda kullanılacak.Bu usul ve esasların yururluğe gireceği 01 Kasım 2019 tarihinden itibaren anılan araclar dışında, kamuda, mahalli idarelerde, diğer meslek kuruluşları ve universitelerde ust yonetici, genel mudur, daire başkanı veya başka unvanlar ile gorev yapan kamu gorevlilerinin kullanımındaki araclarda cakar olarak tabir edilen ışıklı uyarı işaretlerinin kullanımı yasaklandı.
[h=3]GECİŞ USTUNLUĞU TEPE LAMBASI İLE SAĞLANACAK[/h] Karayolları Trafik Kanununun 71 inci maddesi (f) bendi kapsamında hakkında koruma kararı verilmiş kişilerin kullanımındaki araclar ve kolluk birimlerine ait sivil araclarda sadece aracın tepe bolgesinde sabit ve/veya sokulup takılabilir ışıklı uyarı sistemi bulunabilecek. Bu araclarda da tepe lambası bulunması surekli bir geciş ustunluğu hakkı sağlamayacak.
[h=3]ZORUNLU HALLERDE KULLANIM EN AZ 150 METRE ONCEDEN BAŞLAYACAK[/h] Kolluk aracları dahil geciş ustunluğunden yararlanma surekli bir hak değildir. Bu araclar ancak tehdit/gorev durumunun ortaya koyacağı zorunlu hallerde ve en az 150 metre onceden duyulabilir şekilde ışıklı ve sesli uyarı sisteminin birlikte kullanılmasıyla, kanunun ongorduğu geciş ustunluğu hakkından faydalanabilecek.[h=3]UYMAYANLAR TRAFİKTEN MEN EDİLECEK[/h] Bu usul ve esasların yururluğe gireceği 01 Kasım 2019 tarihinden itibaren, tum trafik birimlerimiz etkin bir denetime başlayacak. Belirtilen şartları sağlamayan tum araclara, arac suruculerine ilişkin mevzuatta belirtilen idari yaptırımlar uygulanacak. Belirlenen esaslara uymadığı tespit edilen araclar trafikten men edilecek. Bununla birlikte yetkisiz sistemlerin kullanılmasına musaade eden kamu gorevlileri hakkında da gerekli işlemler tesis edilecek.
Ayrıca, Karayolları Trafik Muayenesinde araclarda mevzuat dışında sesli ve ışıklı uyarı sisteminin bulunmasının da "ağır kusur" olarak nitelendirilmesi icin gerekli calışmalar başlatılmıştır.
