Bilim adamları Kuzey Kutbu'nda binlerce yıl biriken metan gazının fokurdayarak atmosfere karıştığı pek cok yer keşfetti.

Buzların altında hapis kalan metan, bunların erimeye başlamasıyla ortaya cıkmaya başladı.

Nature Geoscience Dergisi'nde makaleleri yayınlanan araştırmacılar, cok eski zamanlardan kalma bu gazın atmosfere karışmasının iklim değişimine etkisinin buyuk olabileceğini belirtiyor.

Karbondioksitten sonra en onemli sera gazı olan metanın seviyeleri, istikrarlı bir donemden sonra, son zamanlarda yeniden yukselmeye başladı.

Metan doğal ve suni yontemlerle havaya karışabiliyor.

Coplukler ve ciftlik hayvanları bu gazın kaynakları arasında.

Metanın hangi kaynaktan geldiğini takip etmek oldukca zor.

Ancak, Fairbanks'teki Alaska Universitesi'nde Kuzey Kutbu uzerine araştırmalar yapan bir ekip, uzun sure saklanmış metanı, molekullerdeki değişik karbon izotoplarının oranı sayesinde keşfetti.

Katey Walter Anthony başkanlığındaki ekip, hava ve karadan yapılan araştırmalar aracılığıyla, Alaska ve Gronland'daki buz ortusunun etrafındaki gollerde 150 bin civarında metan kacağı buldu.

Bolgeden alınan ornekler, bu kacaklardan bazılarının gollerin altındaki komur veya doğal gaz yataklarından kaynaklanan eski zamanlardan kalma metan gazı salımı olabileceğine işaret ediyor.

Diğerlerinin de daha yakın donemde gollerdeki bitkilerin olup, curumesi yoluyla oluşan metan gazı olduğu duşunuluyor.

Araştırmacılar, gollerdeki bu kriyosfer sızıntılarının coğunun tiyalin cozulme sınırları ve cekilen buzulların moren ve fiyortları boyunca gozlemlendiğini belirtiyor.

Kuresel ısınma uzerinde geri besleme etkisi

Uzun sure hapsedilmiş karbonu acığa cıkaran unsurun da, Kuzey Kutbu'ndaki ısınma olduğunun altını ciziyorlar.

Araştırmacılara gore, tiyal ve buz tabakası veya buzulla kaplı doğalgaz zengini tortul havzalarda benzer gelişmelerin olması durumunda, metan gazı cok kuvvetli bir oranda yukselebilir.

Bunun da iklim ısınması uzerinde geri besleme etkisi olacak.

Araştırmacılar, zengin doğalgaz kaynaklarına sahip ve kısmen ince bir tiyal tabakasıyla kaplı olan, Batı Sibirya'nın kuzey kesiminin bu tur bir gelişmeye sahne olabileceği kanısında.

Bu bolgedeki ince tiyal tabakasının 2100 yılına kadar onemli olcude erimesi bekleniyor.

Kuzey Kutbu'ndaki metan sızıntısının miktarının belirlenmesi icin yoğun calışmalar yapılıyor.

Bunun icin pek cok ulke bolgede kara ve deniz ekipleri gorevlendirmekte.

Bolgedeki tiyal tabakasının icinde ve altında, deniz yatağının ustunde ve altında, ve ayrıca son araştırmalara gore jeolojik tabakalarda metan gazı rezervleri bulunmakta.

Konu uzerinde araştırma yapan bir başka bilim adamı olan Londra Universitesi'nden Profesor Euan Nisbet de, Kuzey Kutbu'nun gezegenin en hızlı ısınan bolgesi olduğunu ve bu bolgede sızıntıların artabileceği bir cok metan yatağı bulunduğunu belirtiyor.

Nisbet, 'bu, kuresel ısınmanın ısınmayı daha da arttırdığı, ciddi endişe duyulması gereken olayların yeni bir orneği' diyor.

Bu geri beslemenin ne kadar ciddi veya ne kadar acil bir tehdit olduğu ise tartışmalı bir konu.

Bir grup bilim adamı bu olayın etkilerinin on yıllar boyunca hissedilmeyeceğine inanırken, diğerleri ise bir anda ortaya cıkabilecek yuksek bir sızıntının sera etkisini hızlandırabileceğini belirtiyor.


Kaynak
__________________