Ekran kartlarının Performans Kriterleri

Gunumuzde ekran kartları bilgisayar donanımları arasında en hızlı gelişen ve en hızlı eskiyen parcalar olarak karşımıza cıkmaktadır. Durum boyle olunca ekran kartı almak daha da buyuk bir ozen istiyor. Dahası kullanıcıların aklını karıştıran onlarca değişik terim de bu zorluğa katkı yapan bir etmen olarak karşımıza cıkmakta. Kullanıcılar butcelerine en uygun fiyatta en performanslı kartı secmekte cok zorlanıyorlar. Peki ekran kartlarında asıl performans kriteri nedir? Kartların fiyatlarının 50$ ile 750$ arasında olmasına ne neden oluyor? Bu yazımızda hep beraber inceleyelim.

Oncelikle temel olarak ekran kartlarını oluşturan ve performansa etki eden parcalara bir goz atalım.
·Bellek miktarı
·Bellek hızı
·Grafik işlemcisi
·Veri yolu ( Bellek arabirimi )

Bellek Miktarı: Ekran kartlarında kullanılan bellek gunumuz satış stratejisinin temelini oluşturmaktır. Tuketicinin aklına “yuksek bellek miktarı yuksek performanstır” cumlesinin oturması maalesef ekran kartlarının performansı konusunda kullanıcıları buyuk yanılgılara duşurebilmektedir. Grafik belleği ekran kartı uzerinde grafik işlemcisinin goruntuyu yaratabilmesi icin, işlemesi gereken verilerin depolandığı yer olarak tanımlanabilir. Kısacası Bir bilgisayarda sistem belleği yani RAM ne işe yarıyor ise ekran kartı belleği de aynı gorevi ustlenmektedir. Peki, bilgisayarı alırken en cok dikkat edilen parca nedir? Listemizi oluştururken ilk sırada genelde hangi donanım yer alır? Elbette ki işlemci. O zaman neden ekran kartları icin grafik işlemcisi uzerinde bu kadar durulmuyor? Bilgisayarınızın cok hızlı olması icin cok miktarda bellek mi alırsınız yoksa iyi bir işlemci mi alırsınız? Elbette ki işlemci tercih edersiniz. Grafik kartlarındaki durum da bundan pek farklı sayılmayacaktır. Bellek miktarı onemli olmakla birlikte, arttıkca performansa getirisi azalmakta hatta hicbir katkısı bulunmamaktadır. İş yuku bu noktada o belleği yonetmek ve doldurmakla gorevli grafik işlemcisinin uzerindedir. 1024x768 piksel ebatlarında ve 16 bit renk derinliğindeki bir goruntu yaklaşık olarak 1.5 MB yer tutuyor ise giriş seviyesindeki bir ekran kartında 512mb bellek kullanımının performansa ne kadar bir katkısı olabileceğini sizler tahmin edebilirsiniz.

Bu noktada konunun daha kolay anlaşılması icin bir ornek hikÂye yaratılabilir.

Surekli kullanılan bir depomuz olduğunu duşunelim. Deponun etkin ve verimli kullanımı icin gerekli olan nedir? Depo buyukluğu mu? Yoksa calışan işci sayısı mı? 1000m2’lik calışma alanımız olduğunu ama 10 işciye sahip olduğumuzu duşunursek, zaten depomuzun buyuk bir kısmını kullanamayız, cunku calıştırabilecek iş gunumuz, işlem gucumuz maalesef yok. Buna karşın 200m2 depo alanına ama 25 işciye sahip olduğumuzu duşunelim. Deponun her cm2’si cok etkin ve verimli şekilde kullanılabilir. Bunu ekran kartlarına indirgersek, cok yavaş bir grafik işlemcisine sahip kartın 512mb ekran belleğine sahip olmasının pek bir anlamı yoktur. Cunku o bellek etkin kullanılamayacaktır. O belleği dolduracak veriyi birim sn’de işleyebilecek guc yoktur. Buna karşın 128mb belleğe ama daha hızlı grafik işlemcisine sahip bir ekran kartı bellete ki daha fazla performans verecektir. Yuksek bellek miktarının ancak yuksek işlem gucu olan bir grafik yongası ile iyi işler yapabileceğini oğrenmiş olduk.

Bellek Hızı; Ekran kartı belleklerinin de normal RAM’lar gibi bir calışma hızları vardır. Ne kadar hızlı calışırlarsa o kadar yuksek performans sağlayabilirler. Grafik işlemcisi işlediği verileri cok daha hızlı şekilde depolar veya sevk eder. DDR,GDDR3 hatta son nesil kartlarda DDR4 belleklerin kullanılması grafik performansına doğrudan etki etmektedir. Gunumuz grafik bellekleri 333mhz’den 1200mhz’e kadar farklılık gostermektedir. Tahmin edildiği gibi ne kadar yuksek calışma hızı o kadar yuksek performans getirecektir. Bellek hızının yanında aynı sistem belleğin olduğu gibi gecikme sureleri de onem kazanmaktadır. Gecikme suresi işlemcinin bir veriyi bellekten almak istemesi ile aldığı an arasında gecen suredir diyebiliriz. Gecikme suresi ne kadar az ise grafik performansı o kadar yuksek olacaktır.

Grafik işlemcisi; Bu nokta performansa etki eden en onemli ayrıntılardan birisi olarak karşımıza grafik işlemcisi cıkıyor. Gunumuzde en yaygın olarak iki tane ureticinin grafik işlemcilerinin kullanmaktayız. ATI ve Nvidia, cok farklı kategorilerde cok farklı urunleri olan bu ureticilerin kafa karıştıran bircok modeli olduğunu gormekteyiz. Fakat aslında performansa bu işlemciler etki ediyor ise bu modelleri ve ozelliklerini, yeri geldiğinde uzantılarını bilmemiz gerekiyor. ATI cephesini cok genel bir tabirle şu şekilde sıralamak mumkun:
X1950, X1900, X1800, X1650, X1600, X1550, X1300, X1050, X850, X800, X700, X600, X550, X300, 9800, 9700, 9550, 9500, 9250, 9200, 9000, 8500, 7500, 7200, 7000
Nvidia ise;
Geforce 5,6,7,8 serisi olarak dort aşamadan oluştuğunu soyleyebiliriz.
Geforce 5 serisi; 5200, 5500, 5600, 5700, 5900
Geforce 6 serisi; 6100, 6200, 6600, 6800
Geforce 7 serisi; 7100, 7300, 7500, 7600, 7800, 7900
Geforce 8 serisi; 8800 (dx10)
Ekran kartlarının grafik işlemcileri cok genel hatları ile bu şekilde sıralanmaktır. Yukarı yazmış olduğumuz kategoriler icerisinde da pek cok farklı urun bulunmaktadır. Bu farklılığı da uzantılar belirlemektedir. ATI ve Nvidia cephesinde ekran kartları isimlendirilmesinde olduğu gibi uzantılarda da farklılık soz konusu.

ATI cephesinde ekran kartı uzantıları;
HM: Hiper Memory anlamına gelen bu kısaltma yalnızca bazı modellerde mevcuttur. Ekran kartı belleğinin sistem belleği ile paylaşıldığı anlamına gelir.
LE: Light Edition, hafif surum anlamındadır. Aynı seri icerisindeki diğer kartlardan daha duşuk performans gosterir ama daha hesaplıdır.
SE: Second Edition ise orijinal surume gore iyileştirmeler icerir. Nispeten daha fazla performans sunar.
PRO: SE surumune karşın biraz daha fazla performans sunan kartlarda yer alır.
XT: Cok daha yuksek bir performans gostergesidir. Pro serisinden daha iyi başarım verir.
XTX: ATI ailesindeki amiral kartlarının aldığı rutbedir.

Nvidia cephesinde uzantılar:
TC: Turbo Cache anlamına gelen bu ozellik ATI deki HM’nin aynısıdır. Paylaşımlı bellek kullanan kartları işaret eder.
XT: ATI cephesinin aksine ozelliği kısıtlanmış fiyatı daha uygun hale gelmiş kartlarda kullanılan bir uzantıdır.
LE: Light Edition da hafif surum anlamındadır.
GS: Nvidia kartlarda aynı aile icerisinde ozelliği yukseltgenmiş modellerde kullanılmaktadır.
GT: GS den daha fazla yukseltgenmeyi ifade eder. Performanslı kartların aldığı bir ektir.
GTX: Nvidia’nın en yuksek performans veren kartlarının hak ettiği bir rutbedir.

Şimdi birkac ornek vermek ve pekiştirmek gerekir ise;
Nvidia GeForce 6600 ekran kart ile 6600GT arasında nasıl bir fark vardır?
AtI Radeon X1600PRO ile X1600XT arasında nasıl bir fark vardır?
Yukarıdaki uzantılar acıklamalarından anlaşılacağı gibi Nvidia kartlarında GT olan kart daha yuksek performans verirken ATI de ise XT uzantılı kart yuksek performansa sahiptir. Grafik yongaları aynı olmasına rağmen uzantıların bazen ciddi performans farkı yarattıklarını unutmayalım. Ayrıca ekran kartı aileleri icerisinde genelde yuksek rakamla ifade edilen kart diğerinden daha performanslı diyebiliriz ama bu bazı noktalarda sorun teşkil edebiliyor. Her seriyi kendi icerisinde değerlendirmek kaydı ile bu gecerli olabilir. Geforce 6800GT Geforce 7300’den daha kotudur diyemeyiz. Fakat 6 serisi veya 7 serisi icerisinde bu kıyas doğru olabilir. Grafik işlemcilerin modellerinden bahsettikten sonra birazda grafik işlemcisinin hızına deyinelim. Yukarıda modellerin tumu farklı grafik hızını sembolize etmektedir. Kısacası eğer model isimlerini oğrenerek bir sonuca ulaşamıyorsanız en azından grafik işlemcisinin calışma frekansını kıyaslayabilirsiniz. Ne kadar yuksek calışama frekansına sahip ise o kadar yuksek grafik performansına sahiptir. Boylece o bellek de o kadar etkin kullanılabilmiş olacaktır. Gunumuz grafik işlemcilerinin hızları 200mhz ile 1ghz arasında olmakla beraber sıra dışı modellerde 1000mhz’de aştığını gormekteyiz.

Veri Yolu: Veri yolu kart uzerindeki bileşenlerin birbirleri ile etkileşim hızlarını belirler. Bit cinsinden ifade edilen veri yolu hızı ne kadar yuksek olur ise performansa katkısı da o kadar fazla olacaktır. Eski ekran kartlarında 64bit olan veri yolu gunumuz standart kartlarında 128bit, performans kategorisinde ise 256bit’e kadar ulaşmıştır.

Her şeyden once yukarıda bahsettiğimiz değişkenlerden başka performansa etki eden bazı ayrıntılar olduğunu unutmamak lazım. Orneğin Geforce 6 ailesi ile 7 ailesi arasında da vertex ve iş hattı sayıları acısından fark olduğu icin performans farklıları daha farklı olacaktır.

Umarız bu calışma ekran kartları seciminde sizlere daha secici olmanız konusunda yardımcı olacaktır.
Bol FPS’li oyunlar.

ALINTIDIR...
__________________