Şekil 105: Yeni bir protein uretilmesi gerektiğinde, kendileri de birer protein olan mesaj taşıyıcılar, vucudun ilgili hucrelerine protein talebiyle ilgili mesajı taşırlar.
Hucrelerdeki protein uretimi, Allah'ın yarattığı mucizevi olaylardan bir tanesidir. Her hucre, son derece gelişmiş, ileri bir teknoloji ve organizasyona sahip bir fabrika gibi calışır. Gozle gorulmesi imkansız olan, ancak cok gelişmiş mikroskoplarla gorulebilen bu mikro dunyada, olağanustu olaylar meydana gelmektedir. Şimdi, bu kusursuzca ve mukemmel bir verimle calışan fabrikadaki protein uretiminin ana hatlarını kısaca inceleyelim:
1. Vucutta herhangi bir proteine ihtiyac duyulduğu zaman bu ihtiyacı ifade eden bir mesaj, uretimi gercekleştirecek olan hucrelerin cekirdeklerinde bulunan DNA molekulune ulaştırılır. Burada dikkat edilmesi gereken cok onemli bir nokta bulunmaktadır; vucutta herhangi bir protein ihtiyacı olduğunda yine protein olan bazı haberciler, nereye başvurmaları gerektiğini bilerek, tum vucutta ilgili yeri bulabilmekte, ihtiyac mesajını doğru yere doğru şekilde iletebilmektedirler. Bu iletişimi sağlayan protein kendisine gore karanlık bir dehliz olan vucudun icinde kaybolmadan yolunu bularak, taşıdığı mesajı kaybetmeden ya da herhangi bir parcasına zarar vermeden oraya ulaştırmaktadır. (şekil 105)
DNA'dan da bir proteinin formulunu talep etmek icin ozel bir lisan kullanılır. Bu lisan 4 harften oluşan bir alfabeye sahiptir (A, G, C, T). Hucre icindeki işlerin aksamaması, ihtiyacın doğru karşılanması, kısacası hucre yaşamının devam edebilmesi icin doğru proteinin uretilmesi cok onemlidir. Bu yuzden hangi proteinin uretilmesi gerektiği ile ilgili mesaj alındıktan sonra DNA'dan doğru bilginin secilerek alınması gereklidir.
1,2,3,4,5,6,7 no'ları ile işaretlenmiş bolgeler, okunması istenmeyen bilgileri icerirler. Enzimler bu bolgeleri belirleyerek, şekildeki gibi dışa doğru bukerler.
Peki bu secimi kim yapacaktır? RNA polimeraz adlı enzim. Bu enzimin yaptığı iş son derece zordur. Herşeyden once, 3 milyar harften oluşan DNA molekulunun icinden, uretilecek proteinle ilgili gerekli harfleri secip alması gerekmektedir. Polimeraz enziminin 3 milyar harften oluşan DNA molekulunun icinden, birkac satırlık bir bilgiyi bulup cıkarması, 1000 ciltlik bir ansiklopedinin herhangi bir sayfasına saklanmış, birkac satırlık ozel bir yazıyı hicbir tarif olmadan o anda bulmaya benzer.
3. Kopyalama işleminin başlaması icin cok onemli bir engel aşılmalıdır. DNA molekulunun merdiven gibi birbirine dolanmış kollarının kopyalama işlemi icin ayrılmaları gerekir. Bu ayrılma işleminde yine RNA polimeraz enzimi iş başındadır. RNA polimeraz, kodlanacak genin başlangıcından 35 harf oncesine bağlanarak, sarılmış merdiven gibi olan DNA'nın basamaklarını bir fermuarı acar gibi acar. Bu acılma cok hızlı yapılır. Oyle ki, bu hızdan dolayı DNA'nın ısınıp yanma tehlikesi oluşur. Ama sistem oylesine mukemmel duzenlenmiştir ki, bu tehlike de duşunulmuştur. Onceden alınan bir dizi tedbir sayesinde yanma tehlikesi ortadan kaldırılır; ozel bir enzim sanki oluşabilecek tehlikenin farkındaymış gibi, gidip DNA'nın acılmış olan sarmalının iki ucunu tutarak bu surtunmeye izin vermez. Ve yine ozel enzimler DNA'nın acılması sırasında birbirine dolaşmasını onlerler. Bu enzimler olmasa "mesajcı RNA" olarak adlandırılan sipariş fişinin kopyalanması mumkun olmaz. Cunku fermuar gibi acılan DNA sarmalının kolları kopyalama işlemi başlamadan tekrar birbirine dolanır ve surtunmeden dolayı DNA'nın yapısı bozulur. Gorulduğu gibi, her aşamada onlarca enzim ve protein yer almakta ve hepsi birbiri ile buyuk bir uyum icinde gorevlerini eksiksizce yerine getirmektedirler.
4. Alınan bu ozel tedbirlerden sonra aşılması gereken birkac engel daha vardır. Orneğin istenilen proteinin amino asit dizilimini iceren bilgi buyuk DNA molekulunun herhangi bir bolgesinde bulunabilir. Bu durumda farklı yerlerde bulunan bilgileri, yani amino asit dizilimini işaret eden şifreleri kopyalamak icin polimeraz enzimi ne yapacaktır?
Şekil 106: RNA polimeraz enzimi durdurucu kodona geldiğinde, kopyalama işlemini durdurması gerektiğini anlar ve işlem durdurulur.
DNA'yı koparamaz, istemediği şifrelerin uzerinden atlayamaz. Doğrudan aynı hat uzerinde devam ettiğinde gereksiz bilgileri de kopyalayacak ve istenilen protein oluşmayacaktır.
Bu sorunun cozumu icin olağanustu şuurlu bir olay daha gercekleşir ve DNA kopyalama işlemine yardım etmesi gerektiğini duşunmuş gibi, bukulerek, istenmeyen şifre dizisinin olduğu bolumu dışarı doğru kıvırır. Boylece ardı ardına okunması gereken, ama arada başka şifreler de olduğu icin birbirlerinden uzak kalan şifre dizilerinin ucları birbirleri ile birleşir. Boylece kopyalanması gereken şifreler tek bir hat uzerine gelmiş olur. Bu şekilde polimeraz enzimi sipariş fişini uretilecek protein icin kolayca kopyalayabilir.
5. DNA'dan sipariş fişininin kopyalanması sırasında gercekleşen olağanustu ve Yuce Allah'ın yaratışındaki kusursuzluğu gosteren olaylar bunlarla da bitmez. Kopyalamayı birilerinin durdurması gerekmektedir, aksi takdirde polimeraz enzimi, geni baştan sona kopyalar. Proteini kodlayan genin sonunda, o genin bittiğini gosteren bir kodon vardır. (DNA'daki şifreyi oluşturan nukleotidlerin her uclu grubuna kodon denir.) RNA polimeraz durdurucu kodona geldiğinde, kopyalama işlemini durdurması gerektiğini anlar ve uzerinde protein icin gerekli mesajı taşıyan mesajcı RNA ile DNA'dan ayrılır. (şekil 106) Ancak bu noktada yine cok dikkatli davranılır. Cunku mesajcı RNA hucre cekirdeğinden cıkıp, uretimin yapılacağı ribozoma gidene kadar bir hayli yol katedecektir. Bu esnada uzerindeki mesajın hicbir zarar gormemesi gerekir. Bu nedenle, hucre cekirdeğinden bazı ozel enzimlerin koruması altında cıkar.
Protein uretiminin aşamaları bunlarla sınırlı değildir. Ancak bu aşamaya kadar dahi gercekleşen mucizevi olaylar, Allah'ın ustun sanatının ve sınırsız ilminin delillerindendir.