Freud’un fallik-odipal donem olarak adlandırdığı donemdir. 3 yaş ile 5 yaş arası donemi kapsamaktadır. Cocuğun iskelet-kas sistemi uzerine hakimiyetinin artışı ve dil becerilerinin gelişimi ile dış dunyanın ,keşfi ve orada rol almak şeklinde ustunluk-buyukluk duşunceleri başlar.Cocukta aşırı bir merak, cinsel organlarla ilgili yoğun duşunceler, başkaları ile rekabet ve cevredekilere fiziksel olarak zarar verme gorulur. Cocuğun cinselliğe olan giderek artan merağı grup ici cinsel oyunlara, kendi ya da yaşıtlarının cinsel organlarına dokunma davranışlarına yolacar. Eğer aile bu davranışları aşırı bir şekilde bastırıp, korkutarak onlemeye calışırsa, ileri donemde cinsel alanda sorunlu ve baskılanmış bireyler oluşur.
3. Yaş sonuna doğru kas gucu ve duşunce yeteneği gerektiren uğraşlara başlar. Bu sırada cevrelerince yetersiz hissettirilirlerse, ileri donemde kendisinin başlattığı aktiviteler nedeniyle sucluluk hissi yaşayabilirler. İnisiyatif kullanma konusunda bu donemde oluşan catışmaları, kendi potansiyellerini, gercekleştirebilecekleri en iyi davranışlarını sergilemelerine engel olabilir. Tutku ve hırs kavramları bozulabilir.
Yaşıtları ile oynayarak,onlarla nasıl ilişki kurabileceğini oğrenir. Eğer bu donemde saldırgan durtulerine hakim olabilmesi, uygun bir şekilde sağlanırsa cocukta inisiyatif kullanabilme yetisi ve tutku sahibi olma ozelliği gelişir. Cocuk kendi davranışlarını sınırlamayı oğrenir. Saldırgan durtulerini oyun,yarışma, eşya kullanma gibi yapıcı bir yone yonlendirerek, başarılı ve sorunsuz bir cozum sağlar. Aşırı baskılanma cocuğun girişimciliğini ve hayal gucunu kısıtlar. Cok guclu bir superego gelişimine neden olarak, ileride ya hep ya hic tarzında duşunme, cevresindekileri kendi ahlak kalıpları icine girmeye zorlama şeklinde davranışlara yolacabilir. Bu donem başarılı bir şekilde aşılırsa sorumluluk, kişisel disiplin ozellikleri gelişir.
Bu donemde yasaklanmış durtulerin baskılanması ile kişide suc ve kaygı duyguları oluşur. Bu gelişen taslak ileride ahlak kavramını oluşturacaktır.
Bu donemde cocuk, oedipus ve elektra kompleksleri denen karşıt cins ebeveyne yakınlaşıp, kendi cinsinden olan ebeveyni rakip gibi gorme şeklindeki gelişimsel duşuncelerden kurtulup, kendi inisiyatifini ortaya koyarak, kendinde gelişen ahlak kuralları ve yaşam prensipleri cercevesinde daha az catışmalar ve sucluluk duyguları hissederek yaşamayı oğrenir.
Bu donem başarılı bir şekilde yaşanamaz ise , suc ve girişim arasındaki catışma ileri donemde yaygın anksiyete bozukluğu, konversiyon bozukluğu da denen somatoform dissosiyasyonlara ,fobik bozukluklara ve psikosomatik bozukluklara yol acabilecektir.
Bu donemde cinsel organların uyarılabilmesi gorulmektedir. Bu değişim ile birlikte , uyarılma sonucu ayıplanma, cezalandırılma korkusu başlamakta, cezalandırılma sonucunda cocuğun kendi cinsel organının kesileceği ya da tahrip edileceği şeklinde korkuları başlayabilmektedir.
Vucut daha bir gelişmekte, buna duşunsel gelişim de eklenmektedir. Gelişen cocuk kendi işlevlerinde daha etkin olup, inisiyatif kullanmaya başlar. Karşılaştığı başarısızlıkları tolere edebilmeye, olmazsa kendine başka hedefler belirlemeye calışır. Sorumluluklar ustlenmeye, ufak planlar yapmaya başlar. Bir onceki donemde varolan ozerklik, artık daha bir amaca yonelik, daha mantıklı ve uyumludur.
Bu donemde sergilenen duşunsel ve vucutsal caba sonucu sağlananlar ve elde edilen hazzın cevrece yoğun eleştirisi, sucluluk duygularına yolacmaktadır. Annenin bir numarası olma amacı ve bu uğurda sergilenen tavırlar , kıskanclık, sucluluk duyguları ve kaygıya neden olabilir. İleri donemde, cocuğun kendi icinde ana-babanın kendine koyduğu yasaklar ve uygulanan eleştirileri mumla aratan bir denetleme kurumu - baskın bir superego- gelişebilir.
Bu donem uygun bir şekilde yaşanırsa, cocuk sınırlarını bilerek, cevresiyle uyumlu bir şekilde gorevler ustlenir, eşya ve amaca uygun nesneleri kullanarak, mutluluk ve başarı duygusunu daha cok tadar.
Ucuncu evre (girişime karşı sucluluk donemi)
Ansiklopedi0 Mesaj
●31 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Kültür & Yaşam & Danışman
- Eğitim Öğretim Genel Konular - Sorular
- Ansiklopedi
- Ucuncu evre (girişime karşı sucluluk donemi)