• Hucre zarında gercekleşen bir olaydır.
• Canlılığın devamı icin gereklidir.
• Hucre zarından gecebilenler :
O2,CO2,CO,su,mineraller,glikoz,fruktoz,galaktoz,ya ğ asidi,gliserol,a.asit,vitamin,alkol
• Hucre zarından gecemeyenler :
Protein,yağ,karbonhidrat
• 4 yolla olur.
1) DİFUZYON
• Bir maddenin cok olduğu (yoğun olduğu) ortamdan az olduğu ortama (az yoğun ortama) doğru hareket etmesine denir.
• Porlardan gecebilecek buyuklukteki maddeler difuzyona uğrar.Porlardan buyuk maddeler difuzyon yapamaz.
• Enerji harcanmaz.
• Enzim kullanılmaz.
• Canlı ve cansız ortamda gorulebilir.Canlılık delili değildir.
• Denge sağlanana kadar devam eder ve durur.
ORNEK : Odaya dokulen kolonyanın her tarafa dağılması.Akciğerdeki oksijenin kana gecmesi.İnce bağırsaktaki glikozun kana gecmesi.

DİFUZYONU ETKİLEYEN FAKTORLER
1) Kucuk molekuller,buyuk molekullere gore daha kolay gecerler.
2) Notr molekuller iyonlara gore daha kolay gecer.Cunku zarın dış kısmı da iyonik yapıdadır.
Negatif iyonlar biraz daha kolay gecer.
3) Yağda cozunen maddeler de cozunmeyenlere gore daha kolay gecer.(A,D,E,K vitaminleri)
4) Yağı cozen maddelerde kolay gecer.(Alkol ve eter gibi.)
5) Por sayısı ve sıcaklık arttıkca difuzyon hızı da artar.
6) İki ortam arasındaki yoğunluk farkı ne kadar coksa difuzyonda o kadar hızlı olur.
7) Akışkanlığı fazla olan ortamlarda difuzyon hızlı olur.
DİYALİZ : Suda cozunmuş maddelerden bazılarının yarı gecirgen zardan difuzyonuna denir.Bobrekleri calışmayan insanlarda suni olarak oluşturulan bir ortamla kandaki ure temizlenir.
2) OSMOZ
• Suyun difuzyonudur.Suyun cok olduğu yerden az olduğu yere gecmesidir.

HİPERTONİK ORTAM(COK YOĞUN ORTAM)
• Bir hucre kendisinden daha yoğun bir ortama konursa su kaybederek buzulur.Bu olaya
plazmoliz denir.ORNEK : Tuzlanan derinin su kaybederek buzulmesi.

HİPOTONİK ORTAM(AZ YOĞUN ORTAM)
• Bir hucre kendisinden daha az yoğun bir ortama konursa su alarak şişer.Bu olaya deplazmoliz denir.
• Bitki hucrelerinde deplazmoliz devam ederse hucre şişer ve turgor durumuna gecer.
• Hayvan hucrelerinde deplazmoliz devam ederse hucre patlar.Buna hemoliz denir.

İZOTONİK ORTAM(DENGE ORTAM)
• Bir hucre izotonik bir ortama konursa hicbir değişikliğe uğramaz.

OSMATİK BASINC
• Hucre icerisindeki cozunmuş maddenin hucre zarına yaptığı basınctır.Yada (etki=tepkiye
gore)hucre dışındaki suyun yoğunluk farkından dolayı hucre icerisine girmek icin zarlara
yaptığı basınctır.
• Cozunmuş madde miktarı (hucrenin yoğunluğu) arttıkca osmatik basınc artar.
TURGOR BASINCI
• Hucre icerisindeki suyun hucre zarına (yada cepere) yaptığı basınctır.
• Koaaaaar tarafından ayarlanır.
• Turgor cok artarsa su girişi durur.
• Turgor, otsu bitki ve yaprakların dik durmasını sağlar.
• Turgor, stomaların acılıp kapanmasını sağlar.
• Turgor, bazı nasti(ırganım) hareketlerini sağlar.
• Suyun hareketi daima O.B' ın fazla olduğu yere doğrudur.
3) AKTİF TAŞIMA
• Bir maddenin az olduğu yerden cok olduğu yere gecmesidir.
• Porlardan gecebilecek buyuklukteki maddeler aktif taşıma ile taşınır.
• Enzim kullanılır.
• Enerji harcanır.
• Sadece canlı hucrelerde gorulur.
• Denge yoktur.
• Taşıyıcı molekuller kullanılır.
ORNEK:İnce bağırsaktaki glikozun kana gecmesi.Bobrekteki geri emilim.
NOT 1 : Hucre zarından gecebilecek buyuklukteki bir maddenin miktarı hucre ici ile hucre
dışı arasında farklılık oluşturuyorsa burada aktif taşıma var demektir.
NOT 2 : Sıcaklık artışı,molekulun alınmasını hızlandırmaz.
4) ENDOSİTOZ VE EKZOSİTOZ
• Hucre zarından gecemeyecek buyuklukteki maddelerin oluşturulan ceplerle iceri alınmasına endositoz;yine aynı yolla dışarı atılmasına ekzositoz denir.
• Hucre zarından gecemeyecek buyuklukteki katı maddelerin iceri alınmasına fagositoz;sıvı maddelerin iceri alınmasına pinositoz denir.

ENDOSİTOZUN OZELLİKLERİ
• Enerji harcanır.
• Enzim kullanılır.
• Hucre zarı azalır.Hucrenin iceriği artar.
• Hucreye alınan bu buyuk maddeler lizozomdaki ve besin kofulundaki hucre ici enzimlerle parcalanır.
• Tek hucrelilerde ve akyuvarlar da cok gorulur.
• Canlılık delilidir.
• Denge yoktur.
• Bitki hucrelerinde ve diğer ceperi olan hucrelerde gorulmez.

EKZOSİTOZUN OZELLİKLERİ
• Enerji harcanır.
• Enzim kullanılır.
• Hucre zarı artar.Hucrenin iceriği azalır.
• Canlılık delilidir.
• Denge yoktur.
• Boşaltım kofulu ve golgi yardımıyla atılır.
• Bitki ve hayvan hucrelerinde gorulur.
NOT 3 : Tatlı sularda yaşayan bir hucrelilerde fazla suyu dışarı atan kontraktil koful
bulunur.Hucre icerisindeki fazla suyun nedeni suyun osmozla iceri girmesidir.
NOT 4 : Bir bitki hucresinin turgor durumuna gecmesinde a)Ortamın yoğunluğu
b)Hucre icindeki madde yoğunluğu c)Ceperin selulozdan yapılmış olması etkilidir.
NOT 5 : Endositoz ve ekzositozda yoğunluk farkı yoktur.Ama aktif taşıma,difuzyon ve
osmozda vardır.