Hucre sitoplazması, senaaa işlevlerinin yurutulmesinde cok buyuk bir onemi olan ve endoplazmik retikulum (ER) denen kanalcıklar ve borucuklarla donatılmıştır (endo = Yunanca ic; retikulum = Latince kucuk ağ demektir). Bu sisteme
"Ergastoplazma" da denir. Kanalcıklar (sisternalar) ve borucuklar cekirdek zarının hucre zarına kadar ceşitli şekillerde uzamasıyla meydana gelmiştir. Bu ince borucukların ceperi 5-6 nm. kalınlığındaki zar biriminden yapılmıştır; lumenlerinin capı en azından 50 nm.'dir. Kanallar (sisternalar) hucre ici madde dağıtımını ve taşınımını, hucrede asidik ve bazik tepkimelerin birbirini etkilemeden bir ceşit odacıklar icinde oluşmasını ve hucrenin mekanik etkilere karşı daha dayanıklı olmasını sağlar. Dolayısıyla borucukların lumeni, cekirdek porlarına doğrudan acılır. Bununla beraber ER'un ic ve dış zarı, cekirdeğin ic ve dış zarına bağlanmış, dolayısıyla ER ve cekirdek zar arası boşlukları ağızlaşmıştır. Bu nedenle cekirdekle yakından ilişkisi vardır. Her hucrenin endoplazmik retikuler sistemi kendine ozgudur. Kanalcıklar sistemi sabit değildir, gelişim ve işlev durumuna gore yapışı hızla değişebilir. Hucre bulunurken kaybolur, daha sonra yeniden oluşur. Hucre yaşlandıkca ER'un işlevleri ve kanalcıkların birbiriyle ilişkisi azalır, iki tip endoplazmik retikulum ayırt edilir.

Granullu (Tanecikli) endoplazmik retikulum

Ozellikle protein senaaai yapan hucrelerde iyi gorulur. Cunku protein senaaai, coğunluk ER'un borucuk ve kanalcıklannın dış yuzune bağlanmış ribozomlarda gercekleştirilir. Bu nedenle protein senaaalenen kısımları tanecikli gorulur. Fakat ribozomların ER'a bağlanma zorunluluğu yoktur. Bakterilerde ER bulunmamasına karşın, ribozomca zengindirler. ER diğer maddeleri de senaaalemektedir (orneğin, yağ).

Granulsuz (Duz) endoplazmik retikulum

Daha cok yağ senaaai yapan hucrelerde, ozellikle steroyit hormonları senaaaleyen endokrin bezlerde bulunur. Kural olarak ribozom icermezler. Fakat duz ER sistem ile granullu ER sistem arasında belirgin yapısal bir fark yoktur. Bu senaaaleri yapan enzimleri, ER sistemin zarlarından ayırmak mumkun olmamıştır.