Her birey, genleri ile cevresinin etkileşiminin bir urunudur. Farmakogenetik, hastaların ilaclara verdiği cevapların oluşmasında temel bir rol oynayan genetik faktorleri inceleyen bilim dalıdır (1). Farmakogenetiğin kullanımı ile yakın bir gelecekte kişiler arasındaki DNA farklılıklarının profillerini saptayarak ve buradan elde edilecek bilgileri kullanarak bireyin belli bir ilaca vereceği yanıtı onceden belirleyebileceğiz. Bu gelişmelerin tıbbın uygulamaları ve ekonomisi uzerinde derin etkilerinin olması kacınılmazdır. Rekombinant DNA teknolojisinin tıbba olan etkileri son yirmi yıl icinde kalıtsal hastalıklara neden olan nukleotid değişimlerinin (mutasyonlar) tanımlanması uzerinde yoğunlaşmış ve buyuk başarılar elde edilmiştir. Şimdi ise bilim bir adım daha ileri giderek kardiyovaskuler hastalıklar, diyabet, sporadik kanserler gibi sık rastlanan hastalıkların gelişiminde onemli bir yer tutan ve bireyler arasındaki bolik farklılıklardan kaynaklanan nukleotid değişimlerini tanımlayabilecek teknolojik duzeye ulaşmıştır (2) (Tablo I). Burada bir ornek olarak Turk toplumunda mesane kanserine yatkınlık acısından bir risk faktoru oluşturması olası bazı gen polimorfizmleri uzerinde yapılan calışmaları verebiliriz (3). Calışma kapsamında incelenen gen polimorfizmleri glutatyon s-transferaz (GST) lokuslarını icermektedir. GSTM1 (+/-) ve GSTT1 (+/) genotipleri ile, GSTP1 313 AG veya GG, polimorfizmlerinin mesane kanserine yatkınlıkla ilişkisi bir hasta-kontrol calışması kapsamında incelenmiştir (Tablo II). Calışma grupları 121 mesane kanseri hastasından ve 121 yaş-cinsiyet acısından uyumlu kontrolden oluşturulmuştur. Yaş, cinsiyet ve sigara oykusu goz onune alınarak gerekli duzeltmeler yapıldıktan sonra, GSTM1 (-) genotipinin 1.94 (95% CI 1.15- 3.26) ve GSTP1 313 AG veya GG genotiplerinin ise 1.75 (95% CI 1.03- 2.99) kat riske neden olduğu gozlenmiştir. Bu risk her iki lokus icin, riskli genotipler kombine edildiğinde 3.91 (95% CI 1.88-8.13) kat artmış olarak saptanmıştır (Tablo III). GSTT1 lokusu ile mesane kanseri arasında bir ilişki ise tesbit edilmemiştir. Sigara oykusu ve riskli genotip bir arada bulunduğunda risk GSTM1 lokusu icin 2.81 (95% CI 1.23-6.35), GSTP1 lokusu icinse 2.38 (95% CI 1.12-4.95) olarak bulunmuştur. Bu bulgular GSTM1 (-) ve GSTP1 313 AG veya GG genotiplerinin mesane kanseri icin bir risk faktoru olduğuna işaret etmektedir. Ayrıca gen-gen (GSTM1- GSTP1) ve gen-cevre (GSTM1-sigara oykusu, GSTP1-sigara oykusu) etkileşimleri gozlemlenen riski onemli olcude artırmaktadır.