Yazar : Dr.Sibel (Kıran) Gokkurt Bu hastalıklar, genellikle dışkı-ağız yoluyla bulaşırlar. Dışkı ile atılır, dışkı ile kirlenmiş su ve besinler aracılığıyla sağlam insanları hasta ederler. Hızla salgınlara yol acabilirler. Ozellikle hijyen koşullarının kotu olduğu, kişilerin temizlik alışkanlığının az olduğu, kirli sular, acık tuvaletler, acıkta satılan yiyeceklerin ve sinek, bocek, fare gibi canlıların cok olduğu yerlerde sık gorulurler. Genellikle yaz aylarında sık gorulurler. Onlenmelerinde en etkin yol, cevre koşullarının duzelmesidir. Bu yolla bulaşan hastalıklar arasında; tifo, dizanteri, kolera, A ve E tipi sarılık (hepatit A ve E) cocuk felci, pek cok ceşit parazit ve besin zehirlenmeleri başta gelir. Bu hastalıklardan korunmak amacıyla şunlar yapılmalıdır:
- Sağlık eğitimi, korunma yontemlerinin ilk basamağıdır. Kişilere hastalıkların bulaşma yolları anlatılıp, korunmada en başta gelen yontem olan bireysel temizlik oğretilmelidir. Ozellikle el yıkamanın onemi vurgulanmalıdır. Mikropların bulaşma olasılığını azaltmak icin, elleri sık yıkamak gerekir. Yemeklerden once, sonra ve tuvaletlerin kullanımı oncesi ve sonrasında yıkanması gerekir.

- Evlerde, okullarda, işyerlerinde bulunan depolardaki suların kontrolu ve klorlanması icin en yakın sağlık ocağı ile ilişki kurulmalı, şebeke suyunun temizliğinden şuphe duyuluyorsa bireysel klorlama yapılmalıdır. Bireysel klorlama icin gerekli klor ve yontemin uygulanması icin bilgi yine sağlık ocağından edinilebilir. Suların bireysel temizliği icin, kaynatma da cok etkili bir yontemdir. Suyun kaynamaya başlamasından sonra 20 dakika kaynatılması, gerekli temizliği sağlayacaktır.

- Tuvaletlerin temiz tutulması sağlanmalı, mutlaka sabun ve su bulundurulmalıdır. Yerlerin, tuvaletlerin vs. temizliğinde camaşır suyu kullanılması (1 olcu camaşır suyu ile 9 olcu suyun karıştırılması ile elde edilen karışımla temizlenmesi) hastalıkların bulaşmasını onemli olcude azaltacaktır.

- Coplerin ağzı kapalı bidonlarda saklanarak sık toplanması sağlanmalıdır. Toplanmayan copler yakılarak ya da gomulerek yok edilmelidir.

- Yeterli ve dengeli beslenmeye ve besinlerin temizliğine ozen gosterilmelidir. Ciğ sebze ve meyveler mutlaka yıkanmalıdır. Tum besinler kapalı kaplarda, olanak varsa buzdolabı gibi soğuk koşullarda saklanmalı, iyice pişirilerek tuketilmelidir.

- Eklembacaklılar (bocek, sinek gibi) ve kemirgenlere (fareler) karşı ilaclama yapılmalıdır.

- Bulaşıcı hastalığı olduğunu duşunen hastalar sağlık kuruluşlarına başvurmalıdır. Hastanın cevresindeki diğer kişilerin de hastalanıp hastalanmadığı gozlenmelidir.

- Salgın olduğu duşunulen durumlarda mutlaka bir sağlık kuruluşuna bildirimde bulunulmalıdır.