EKOLOJİ​


Canlıların birbirleri ile ve cevreleri ile etkileşimini inceleyen bilim dalıdır. Ekolojiyi anlamak icin madde ve canlı organizasyonunun bilinmesi gerekir.

Madde organizasyonu: Atom – Molekul – Organel – Sitoplazma – Hucreler – Dokular – Organlar - Sistemler –Organizmalar - Populasyonlar – Komuniteler – Ekosistemler – Biyosfer- Dunya – Gezegenler – Solar sistemler – Galaksiler – Evren şeklindedir.



Ekoloji ile ilgili onemli terimler:

Biyosfer:Canlı yaşamına uygun ,okyanus derinlikleri ile atmosferin 10 000 m. yuksekliğine kadar olan tabakasıdır.

Ekosistem:Komunitelerle cansız (Abiyotik) cevre koşullarının karşılıklı etkileşimleri.

Biyotop:Canlıların yaşamlarını surdurmek icin uygun cevresel koşullara sahip coğrafi bolgedir.

Komunite:Belirli yaşam alanına uyumlu populasyonlar topluluğudur.

Populasyon:Belirli coğrafi sınırlar icinde yaşayan aynı ture ait bireyler topluluğudur.

Habitat:Bir canlı turunun rahatca beslendiği,barındığı,urediği yaşam alanına denir.

Niş:Yaşam alanında kalıtsal ozellikleri ile ilgili gercekleştirdiği yaşamının devamına yonelik faaliyetlerin tumudur.

Flora:Belirli bir bolgeye adapte olmuş ,o bolgede yaşamını surduren bitki topluluğudur.

Fauna:Belirli bir bolgeye adapte olmuş ve o bolgede yaşamını surduren hayvan topluluğudur.

Ureticiler: Fotosenaaa ve kemosenaaa mekanizmaları ile inorganik maddelerden organik madde senaaaleyebilen ototrof bakteriler,mavi yeşil algler,kloroplast taşıyan protistalar ve bitkilerdir. Enerji ve maddenin canlıların kullanabileceği hale donuşumunu sağlayan canlılardır.

Tuketiciler: İhtiyacı olan besinleri diğer canlılardan hazır olarak alan hayvanlar ,protistalar,parazit bitki ve mantarlar,hetotrof bakterilerdir.

Tuketiciler uc grupta incelenir:

1- Bitkilerle beslenen: (1.Tukticiler)

2- Hayvanlarla beslenen(2.Tuketici)

3- Yırtıcılar: (3.Tuketiciler)

Ayrıştırıcılar: Bitki,hayvan olusu ve artıklarını besin olarak kullanan saprofit bakteri ve mantarlardır.



ABİYOTİK FAKTORLER

1-İklim faktorleri:Canlılar yaşamlarını surdururken guneş ışını,ısı,basınc,nem,hava hareketleri gibi iklim faktorlerden etkilenirler.

A) Işık:

a) Işığın kalitesi,şiddeti,suresi onemlidir

b) Canlıların temel enerji kaynağıdır

c) Fotosenaaa icin gereklidir

d) Bitkide cimlenme,buyume,yonelme. klorofil senaaai icin gereklidir

e) Işık bitkilerin yaşam alanını belirler

f) Hayvanlarda ureme,goc,pigmentasyon,bazı vitaminlerin senaaai ,sucul hayvanlarda solunum uzerine etkilidir



B) Isı: Canlılarda yaşamsal olaylar belirli ısıda gercekleşir. Yuksek ve duşuk ısıda yaşamsal olaylar azalır hatta durur.

Bitkilerde : a) Cimlenme b) Koklerle su alınımı c) Fotosenaaa

Hayvanlarda : a) Ureme b) Gelişmenin devamı

c) Değişken ısılı hayvanlarda (Omurgasızlar,Balıklar , Kurbağalar , Surungenler ) aaaabolizmanın devamı



C) Su:

a) Organik maddelerin senaaalenmesi

b) Maddelerin cozulmesi ,emilmesi,taşınması

c) Biyokimyasal olayların gercekleşmesi

d) Fazla ısının uzaklaştırılması

e) Boşaltım maddelerinin dışa atılması

f) Bitkilerde cimlenmenin gercekleşmesi ,hayvanlarda embriyonun gelişmesi

g) Bazı canlılar icin yaşam ve hareket alanıdır

Canlılar yaşadıkları ortam ve suya duydukları ihtiyac farklıdır. Ozel adaptasyonları ile en iyi uyumu yapmışlardır.



Hayvanlarda:

1) Deride su kayıbını onleyen plaka,tuy ,kitin dış iskelet gibi yapıların oluşması.

2) Solunum yuzeyinin vucud icine alınması

3) Boşaltımla su kayıbını onleyen mekanizmaların gelişimi

4) Yaşam alanı olarak suya yakın cevrelerin secilmesi



Bitkilerde:

1) Su kayıbının sağlandığı stomaların;a)Acılıp kapanmasının kontrol edilebilmesi (Terlemenin fazla olduğu zamanlar

ve suyun az olduğu zamanlar stomalar kapanır)

2) Koklerin suya yonelimi vardır

3) Kurak ortam bitkilerinde govde ve yapraklar su kayıbını onleyecek değişikliklere sahiptir.



Canlıların ihtiyacı olan suyu şu şekillerde karşılarlar:

1) Suyun doğrudan alınması.( Sindirim sistemi, kokler)

2) Deri ile su almak (Kurbağalar,Bazı omurgasızlar)

3) Besinlerin yapısındaki sudan karşılamak

4) Sembolik su kullanmak

NOT: alıntıdır