(Gazların İletkenliği)
DENEYİN AMACI: Gazların iletkenliğini Geissler tuplerini kullanarak gormek, induksiyon bobinin calışmasını kavramak.
HAZIRLIK SORULARI:
1-İnduksiyon bobinin yapısını ve calışma prensibini araştırınız.
2-Florasan lambalarının yapısını inceleyerek calışma sistemi hakkında bilgi edininiz.
3-Gazların elektriği iletip ilemediklerini tartışınız. Sebeplerini araştırınız.
1.induksiyon bobini 3.alcak gerilim guc kaynağı
2.bağlantı kablosu 4.geissler tupleri
DENEY DUZENEĞİ:
DENEYİN YAPILIŞI:
1-Şekilde gorulen devreyi kurunuz.
2-Guc kaynağının doğru akım uclarından alacağınız 6 voltluk gerilimi induksiyon bobinin tablası uzerindeki girişe uygulayınız.
NOT: İnduksiyon makarasından yuksek gerilim uygulanacağı icin sistem calışırken induksiyon makarasına dokunmayınız.
3-İnduksiyon bobini sekonder cıkış uclarındaki mesafeyi değiştirerek kıvılcım atlamasını gozleyiniz.
4-İnduksiyon bobinin sekonder cıkışını Geissler tuplerine bağlayınız. Dokunma kalemiyle Geissler tuplerinin uclarına sıra ile dokunup tuplerin ışık vermelerini gozleyiniz.
5-Tuplerden birine dokunma kalemi ile 5 dakika dokunduktan sonra akımı kesiniz. Tupun ısınıp ısınmadığını elinizle kontrol ediniz.
DENEYİN SONUCU:
Geissler tuplerinde (+) ve (-) yuklu gaz iyonları ve serbest elektronlar vardır. (-) kutba bağlı olan uc (+) yuklu iyonları, (+) kutba bağlı olan uc ise (-) yuklu iyonları cekerek hareketlendirir. Hareketleri sırasında gaz molekullerine carparak oluşturdukları yeni iyon ve elektronlar, akımın gecmesini sağlar.
O halde gazların basıncı azaltılınca iletkenliği artar. Gazlarda elektrik yuku elektronların ve gaz iyonlarının hareketi ile taşınır.(Gazların basıncı 16 mm-civanın altına duşurulurse iletkenlik ozelliği gosterirler.)
TEORİK BİLGİ:
İnduksiyon bobininde bir demir cekirdek uzerine sarılı, birbirinden yalıtılmış iki sargı vardır. Primer devreyi oluşturan sargı az sarımlı ve kalın tellidir. Sekonder devre ise ince telli ve cok sarımlıdır.
Sekonder devrede oluşan elektromotor kuvvet (E.m.k.) cok buyuktur. Bu devreye bağlı uclar arasında bir kıvılcım atlaması gorulur. Normal şartlarda gazlar icinde yeteri kadar serbest elektron ve iyon bulunmaz. Bu nedenle de gazlar elektriği iletmezler.
Tup icerisindeki gaz basıncı duşuruldukce iyonların notrleşmeden anot ve katoda ulaşmaları kolaylaşır. Boylece iletkenlik sağlanmış olur. Basıncı duşurulmuş tuplerdeki elektrotlara induksiyon makarası ile yuksek gerilim uygulanırsa tup icinde bir ışıma meydana gelir. Tup icindeki gazın cinsi ve basıncı değiştikce ışığın rengi de değişir.