Havalar biraz soğur gibi olduğu anda hasta olmaya başlayanlardansanız merak etmeyin yalnız değilsiniz. Her yaştan insan tam da bu mevsim gecişi donemlerinde uşutuyor. Tabii bunun uşutme olduğunu biz soyluyoruz, aslında soz konusu hastalığın adı soğuk algınlığıdır. Ustelik uşumek ile pek ilgisi yoktur cunku yuzlerce virus turunden birinin oluşturduğu viral enfeksiyon kaynaklı olarak ortaya cıkar.
Uşutme yani soğuk algınlığı hastalığı yetişkinlerden daha sık olarak cocuklarda gorulur. Belirtiler coğu zaman aynıdır ve herhangi bir tedavi uygulanmadan bile belirli bir sure icerisinde gecer. Ancak bazı kişiler cok daha yuksek risk grubunda oldukları icin hastalığın kendisi zarar vermese bile yan etkileri zararlı olabilir. Bu nedenle uşutme belirtileri nedir iyi bilmeli ve alabileceğiniz onlemleri oğrenmelisiniz.
Oncelikle hastalığımızı tanıyalım; Uşutme yani soğuk algınlığı nedir? Halk arasında uşutme olarak bilinen soğuk algınlığı, ozellikle ust solunum yolunda oluşan viral enfeksiyon kaynaklı olarak ortaya cıkan bir hastalıktır. Rinovirus başta olmak uzere 200 ’den fazla virus turu soğuk algınlığına neden olabilir. Yetişkinlerin yılda 2 - 3 kez, cocukların ise cok daha fazla kez soğuk algınlığına yakalanması normal kabul edilen bir durumdur.
Peki uşutme nasıl ortaya cıkar, nasıl bulaşır? Uşutmeye yani soğuk algınlığına neden olan virusler yakın temas ve hava yoluyla bulaşabilir. Bu nedenle soğuk algınlığına yakalanmış biriyle aynı ortamda bulunmak bile bu virusleri kapmanıza neden olabilir. Hasta kişi ile aynı yeme araclarını, bardağı ve benzerini kullanmak da virusu kapmanıza neden olacaktır. Kış aylarında daha yaygın olmasına rağmen yılın herhangi bir zamanı bu viruslerle tanışabilirsiniz. Ozellikle cocuklar ve yaşlılar en yuksek risk grubunu oluştururlar.
Kolayca fark edebileceğiniz uşutme belirtileri: Hapşırma Burun tıkanıklığı Burun akması Boğaz ağrısı Oksurme Boğaza mukus akması Gozlerde sulanma Ateş Baş ağrısı Kas ağrısı Halsizlik Kulaklarda ve yuzde basınc Tat ve koku kaybı Genel olarak yaygın şekilde gorulen uşutme yani soğuk algınlığı belirtileri bunlardır. Elbette bunların hepsi aynı anda ya da aynı yoğunlukta gorulmeyebilir ancak mutlaka hissedersiniz. Bazı durumlarda bu belirtilere ishal ya da karın ağrısı da eşlik edebilir ama her zaman gorulen bir durum değildir.
Uşutme belirtileri ne zaman ortaya cıkar? Genel olarak ilk uşutme belirtileri virusu kaptıktan sonraki 1 ile 3 gun arasında ortaya cıkar. Coğu zaman hangi belirti olursa olsun ilk başta oldukca hafiftir. Hastalığın seyrine ve kişinin bağışıklık sisteminin gucune gore belirtilerin yoğunluğu artarak devam edebilir. Elbette hafif şekilde cok az belirti ile atlatmak da mumkundur.
Tum bu belirtiler ne kadar surer? Herkes icin değişen bir durumdur ama uşutme yani soğuk algınlığı belirtileri ortalama 1 - 2 hafta icinde tamamen ortadan kalkar. Belirtiler icin ortalama bir sure vermek gerekirse boğaz ağrısı 8 gun, baş ağrısı 10 gun, burun akıntısı ve oksuruk 14 gun surebilir. Ozellikle sigara icen kişilerde bu etkilerin daha yoğun goruleceğini ve cok daha uzun sureceğini hatırlatalım.
Uşutme bulaşıcı mıdır? Evet, kesinlikle bulaşıcıdır. Uşutme yani soğuk algınlığı virus kaynaklı olduğu ve bu virus de hava yoluyla kolayca gezdiği icin bulaşması son derece kolaydır. Ustelik bu risk birkac gun surmez, uşutme belirtileriniz gecene kadar farklı şiddette bile olsa bulaşıcı durumdasınızdır. Hatta virus, pek cok yuzeyde 24 saat boyunca hayatta kalma becerisine sahiptir.
Diyelim uşuttuk, nasıl iyileşeceğiz? Tuzlu su ile gargara yaparak boğazınızı rahatlatın. Bol bol su icin. Bol bol ıhlamur, adacayı, nane cayı gibi ılık caylar icin. Doğal meyve suyu icin. C vitamini takviyesi alın. Pastil kullanabilirsiniz. Ilık suyla duş alın. Bol bol dinlenin. Buradaki tavsiyeleri doktor onayıyla uygulamayı unutmayın.Tuzlu su ile gargara yapmak cocuklara onerilmiyor. Tabii ki yine doktor kontrolunde ilac kullanarak iyileşme surecinizi hızlandırabilirsiniz ancak bu hastalık genellikle bir - iki hafta suruyor. Ozellikle nefes almakta zorluk yaşıyorsanız, ateşiniz dort gunden uzun suredir yuksekse, on gun boyunca belirtileriniz hic hafiflemediyse, oksuruk gecip tekrar geldiyse zaman kaybetmeden uzman bir hekime muayene olmak gerekiyor.
Uşutme, daha sert bazı etkilere de neden olabilir: Orta kulak enfeksiyonu Astım olmayan kişilerde bile hırıltı Sinuzit şişmesi Zaturre Bronşit Uşutme yani soğuk algınlığı durumunda bu hastalıklardan bazıları da ortaya cıkabilir. Yaygın bir durum değildir ancak kişinin hastalık gecmişine bağlı olarak bu hastalıkların ortaya cıkma riski artabilir. Boyle bir durumda mutlaka uzman bir hekime muayene olmanız gerekiyor.
Hic bunlarla uğraşmayın, kendi onleminizi alın: Ellerinizi sık sık su ve sabunla 20 saniye boyunca guzelce yıkayın. Sık kullanılan yuzeyleri dezenfekte edin. Oksururken ya da hapşırırken mutlaka ağzınızı kapatın ve diğerlerini uyarın. Yeme - icme araclarını kimseyle paylaşmayın. Hasta olduğunu bildiğiniz insanlardan uzak durun. Sigara icmeyin. Bol bol su icin. Bağışıklık sisteminizi guclendirmek icin elinizden geleni yapın. Konu hangi hastalık olursa olsun zaten bunları yaparsanız, eğer genetik bir durum yoksa, hastalıkları onlemiş olursunuz. Diyelim hasta oldunuz, olsun eğer guclu bir bağışıklık sisteminiz varsa daha kolay atlatabilirsiniz. Onemli olan genel olarak sağlığımıza dikkat etmek.
Halk arasında uşutme olarak bilinen soğuk algınlığı belirtileri nelerdir, nasıl gecer gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaclıdır. Tum sağlık konularında olduğu gibi uşutme hakkında da en doğru ve size ozel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.
Kaynaklar: NHS, Mayo Clinic, CDC, WHO Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma