Turkiye ’de ozellikle buyukşehirlerde cok katlı yapılara olarak karşımıza cıkan toplu konutlar, başka ulkelerde adeta şehirle ice ice girmiş ve ahengi tamamlayan cizgiler taşıyor. Yeşiller icerisinde kurulmuş konutlar ve surdurulebilirlik adına yapılmış bircok mimari tasarım var.
Ulkemizde genellikle dağ başlarında bulunan toplu konutların, diğer ulkelerde nasıl inşa edildiğini merak ettik. Arazi yokmuş gibi suyun uzerine olanları da icerikte goreceksiniz. Verandanızdan istediğiniz her an suya atladığınızı ya da yuzerken televizyona da bakabileceğinizi bir duşunun.
Once bizdeki toplu konut orneklerine, daha sonrasında ise dunyadaki projelere bakalım. En sonda ise başarısız tasarımlar ile dunyada unlu olan toplu konutları goreceksiniz.
Meryem Dağı, TOKİ ’nin dağı oldu.
2020 ElÂzığ depreminden sonra inşa edilen TOKİ; corak arazide, tek bir evin bile bulunmadığı yere inşa edildi. Kaya zeminde depremin daha az etkili olduğu sebebiyle Meryem Dağı ’na yapılan bu evler, şehir merkezinden oldukca uzak. Kurak arazide yer alan TOKİ ’de 24 bin 83 konut yer alıyor.
Şehrin kalbine saplanan hancer: Bursa Doğanbey TOKİ
Turkiye ’nin tartışmalı TOKİ orneklerinin başında Bursa Doğanbey geliyor. Bu sefer dağın etekleri yerine şehrin tam merkezine yapılması ve 22 katlı olması tepkilere neden olmuştu. Yaklaşık 3 bin 200 hanenin yer aldığı TOKİ ’yi Bursa ’nın neresinden bakarsanız bakın maalesef gorebilirsiniz.
Turkiye ’den daha fazla ornek vermeye gerek olmadığını duşunup (hepimiz az cok nasıl ve nerelerde olduğunu biliyoruz) dunyanın ornek gosterilen toplu konut projelerine geciyoruz.
Sa Pobla sakinlerinin kendini tatilde gibi hissettiğine eminiz ama kanıtlayamayız.
İspanya ’nın Mallorca kentinde yapılan Sa Pobla Sosyal Konut Projesi, sadeliği ile buyuluyor. Bireysel ihtiyacların da gozetildiği tasarım, alışkın olduğumuz sosyal konutlardan epey farklı. Tatil beldesini de andıran bu proje; 2013 Architecture Plus Odulleri'nde "En İyi Konut Mimarisi Projesi” kategorisinde birincilik odulune layık gorulurken 2013 FAD Mimarlık Odulleri ile XII İspanya Mimarlık ve Şehircilik Bienali 2013 ’te finalist oldu.
Kentsel donuşum dediğin boyle olur.
Belcika ’nın başkenti Bruksel ’de eski bir demir satıcısı tesisi yerine inşa edilen Le Lorrain, dunyadaki etkileyici sosyal konut projeleri arasında gosteriliyor. Arsanın tamamıyla temizlenip acılması ile yapılan sosyal konutlar, bulunduğu caddeye de ferahlık kazandırıyor. Cağdaş mimari tasarımlardan biri olan Le Lorrain ’de her apartmana ozel bahceler de var.
Sadece donuşmekle kalmamış aynı zamanda surdurulebilir de olmuş.
Belcika ’dan bir ornek daha verilebilir. Cunku bu proje surdurulebilirlik konutlar arasında yer alıyor. Bruksel ’deki Savonnerie Heymans, eski bir sabun fabrikasından 42 adet konuta donuşuyor. Studyo daireler, dubleksler ve catı katlarının da olduğu komplekste oyun alanı, mini orman bahce, 3 boyutlu peyzajlı park gibi ceşitli tesisler yer alıyor.
Surdurulebilirlik icin ise binada ısı ve ses yalıtımı kullanılarak 11 metrekarelik alan sadece 15 kW enerji ile ısıtılıyor. Guneş paneli bulunan komplekste aynı zamanda yağmur suyu, tuvalet vb. ihtiyaclar icin değerlendiriliyor.
Dunya uzerinde surdurulebilir sosyal konut projelerine ornek.
Kanada Vancouver ’de şehir evlerinden oluşan Quayside Village konut projesi şehirden uzak olmadığı gibi park, restoran, pazar ve okul gibi bircok ihtiyac merkezine oldukca yakın. Tekerlekli sandalye erişimi bulunan projede, surdurulebilirlik on planda. Bu anlamda da evlerde ahşap kapılar, meşe zeminler ve vitray pencereler kullanılmış. Duş ve camaşırhaneden alınan sular ise yeniden kullanım sistemi ile değerlendiriliyor.
Dunyanın ilk yuzen toplu konut projesi
Hollanda ’daki Schoonschip, en ilginc toplu konut projesi bu olabilir. Cunku bu evler suyun uzerine yapıldı. “Dunyanın ilk yuzen toplu konut projesi” olan bu tasarım kuresel ısınma ile su seviyesinin yukselmesi ihtimaline karşı yapılıyor.
Amsterdam ’ın IJburg semtinde yapılan yuzey evlerde insanlar verandasında oturup kahvelerini yudumluyor, hem de suyun ustunde. 36 evden oluşan projede ise sakinler kendilerini oldukca rahat hissediyor. Projeye gore su seviyesi yukseldikce evler de yukselecek ve dalgalanmalarda dengelerini sağlayabilecek.
Duzensiz gibi gozukse de yine de kendine has bir duzeni olan Tetris Evleri
Slovenya ’nın Ljubljana kentindeki Tetris Sosyal Konut Projesi, meşe doşeme ve granit fayans gibi uygun maliyetli ama kaliteli malzemelerden inşa edildi. Yoğun bir otoyolun uzerinde yer almasını telafi etmek icin ise evlerin balkonları ve pencereleri, otoyoldan 30 derecelik bir acıyla yerleştirildi. Bu yerleşim sayesinde de hicbir balkon veya pencereden diğer daireler gorunmuyor.
Buz dağından korfez manzarası
Danimarka ’nın ikinci buyuk şehri Aarhus ’ta yapılan The Iceberg, kullanılmayan bir terminal limanına yapıldı. 200 hanenin bulunduğu proje, sadece bulunduğu konum değil tasarımı ile de ilgi cekiyor. Aarhus Korfezi manzarasına sahip The Iceberg ’in gorunuşu başta basit gibi gelse de aslında belirli bir amac icin yapılıyor. Her bir dairede goruş acıklığı sağlamak ve guneş ışığını en ust duzeye cıkarmak icin bina cevresi puruzlu cizgilerle kesiliyor.
Dunyanın etkileyici toplu konut projelerinde liste oldukca uzun. Bircok ulke, toplu konutlarda sadece sağlamlığı goz onune almayıp estetikliği, kullanım kolaylığını, yaşanabilirliği ve daha bircok detayı duşunerek tasarımlar gercekleştiriyor.
Kiminde insanların evleri benimsemesi one cıkarken kiminde de surdurulebilirlik adına farklı tasarımlar yapılıyor. Bu kadar guzel projelerin ardından dunyadaki kotu birkac orneği de inceleyelim.
Başarısızlık Orneği Pruitt-Igoe / Amerika
Dunya uzerinde en kotu sosyal konut projeleri olarak gosterilen projelerden biri olan Pruitt-Igoe, St. Louis ’e 1954 yılında inşa edildi. 33 tane 11 katlı binadan oluşan proje, en başında evsizleri insanlık dışı koşullardan kurtarmak icin yapıldı. Amac gettoları ortadan kaldırmaktı ama surec pek oyle ilerlemedi.
Apartmanlar tam bir suc yatağına dondu. Kısıtlı butce ile yapılması sonucu apartmanlarda arızalar başladı, fare istilası oldu ve artık bina dokulmeye başladı. 1970 ’lerde ise hukûmet tarafından canlı yayında binalar yıkıldı. Mimarlık Tarihcisi Charles Jencks, bu sosyal konutu “mimarlığın toplumsal sorunları cozmedeki başarısızlığı” olarak değerlendirdi.
Aillaud sakinleri, şehre kucucuk camlardan bakıyor.
Paris ’in Nanterre banliyosunde 1973 yılında inşa edilen kuleler, II. Dunya Savaşı ’ndan sonra şehirdeki konut sıkıntısına yanıt olarak tasarlanıyor. Cok katlı toplu konutlar arasındaki Aillaud Kuleleri ’nde 1607 daireyi kapsayan 18 kule bulunuyor. Projenin amacı modern utopya geliştirme olsa da bu başarılamadı ve toplu konutlar tam bir suc ve yoksulluğun baş gosterdiği binalara donuştu. Yıkılacağına dair raporlar olsa da henuz bir ilerleme yok.
Tetris bloklarına benzetilen Stavropol'deki toplu konut projesi
Bir donem sosyal medyada oldukca konuşulan Rusya ’daki Sovyet Toplu Konutları, Turkiye ’dekilere de oldukca benzetildi. Gorselliğin onemsenmediği bu toplu konut labirentinden cıkmak biraz zor olsa gerek.
Gerek Turkiye ’de gerekse dunyada iyilerin ve kotulerin yer aldığı bircok proje mevcut. Sadece sığınmak amacıyla değil şehir planlamasına uyum sağlamak icin de yapılan toplu konutların, tum dunyada yaygınlaşmasını umarız. Sizin ornek gostereceğiniz iyi ya da kotu toplu konut projeleri varsa yorumlara bekliyoruz.
Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma