Bircoğumuz bu sorunun cevabını hayatımızın bir doneminde merak etmişizdir. Matematiğin bilimin temel taşlarına olan katkısı yadsınamaz. Durum boyleyken matematiğin Nobel Odulleri arasında yer almaması sizce de enteresan değil mi?
Bu konuyla ilgili bazı spekulasyonlar var. Ancak doğruluğunun tartışıldığını baştan belirtmemiz gerekiyor. Cunku bu iddiaların birkacı gercekten de cok ilginc.
Bazı iddialar, İsvecli matematikci Mittag-Leffler ile Alfred Nobel arasındaki husumetten kaynaklandığını soyluyor.
Nobel Odulu, bircok bilim insanının hayalini susleyen bir oduldur ve İsvecli bir kimyager ve mucit olan Alfred Nobel'in dunyaya mirasıdır. İlk Nobel Odulleri, Nobel'in olumunun beşinci yıl donumunde, 10 Aralık 1901'de, belirli alanlardaki başarıları odullendirmek amacıyla verildi. Bu alanlar fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barıştı. Daha sonradan altıncı bir kategori olarak ekonomi odulu, 1969'da İsvec Bankası tarafından eklendi. Dikkat ederseniz kategoriler arasında matematik hic yok.
Konuyla ilgili ortaya atılan bir iddiaya gore, Nobel ’in karısının Mittag-Leffler ile yakın bir ilişkisi olduğunu oğrenmesiyle matematikcilere olan duşmanlığının başladığı duşunulur. Fakat bu iddiayı gucsuzleştiren şey Nobel ’in hic evlenmemiş olmasıdır. Bir sevgilisi ya da sevdiği kişiyle bu senaryonun olma ihtimali daha gucludur.
Alfred Nobel'in vasiyetnamesinde belirlediği odul alanları, donemindeki onemine gore secilmiş olabilir. Alfred Nobel'in vasiyetnamesi. Nobel, ozellikle insanlığın faydasına olan calışmaları odullendirmeyi amaclamıştı. Fizik, kimya, tıp ve fizyoloji gibi alanlar, o donemde insan hayatına doğrudan etki eden ve ilgi ceken bilim dallarıydı. Matematik ise bu anlamda diğer bilimler kadar bariz bir şekilde insan hayatına mudahale etmeyen bir bilim dalı olarak goruluyordu.
Nobel, kimya ve fizikle daha yakından ilgilenmiş bir mucitti ve matematikle pek icli dışlı değildi. Bu nedenle, vasiyetnamesinde matematik odulunu eklememiş olması iddiaların bir diğeridir.
İlk ve orijinal vasiyetinde yalnızca bir odul bulunduğu ve bu odulun Barış odulu olduğu belirtiliyor.
Bazı kaynaklar, Nobel'in vasiyetindeki bu kararı almasının nedenini bir gazete haberiyle ilişkilendiriyorlar. Olumunden 8 yıl once; 1888'de, bir gazete yanlışlıkla Nobel'in buyuk kardeşi Ludvig Nobel'in olumunu acıklamak icin "Olum taciri oldu!" şeklinde bir başlık kullanır. Bu haber, muhtemelen Alfred Nobel'i kastederek yazılmıştır: "İnsanları kısa yoldan oldurecek yontemlerle zengin olan Albert Nobel, dun oldu!" şeklindeki bu yanlış haberin, Nobel'i derinden etkilediği soylenmektedir.
7 yıl sonra vasiyetini yazarken, bu haberin kendisi uzerinde buyuk etkisi olduğu duşunuluyor. Nobel'in en buyuk arzusu, "oduller dağıtılırken kesinlikle milliyet ayrımı gozetilmemesi"ydi.
Aslında cevap cok basit.
Bu alanlar arasında gorunuşte birbirinden farklı olanlar bulunsa da Nobel'i yakından tanıyanlar, secilen bu alanların onun kişiliğine ve dunya goruşune uygun olduğunu savunacaklardır. Nobel, beş farklı dil konuşabilen, edebiyata ve sanata ilgi duyan, şiir yazan ve surekli olarak okuyan bir kişiydi.
Buna bakıldığında ise odullerin verilmesinde Nobel'in kişisel ilgi ve calışma alanları buyuk bir etkiye sahipti. Nobel, calışmalarını daha cok fizik ve kimya alanlarına yoğunlaştırmış bir bilim insanıydı ve bu nedenle bu iki alanda oduller verme kararı almıştı. Aynı zamanda bir edebiyatseverdi ve edebiyat alanına olan sevgisini ifade etmek icin bir odul ekledi. Barış odulu ise onun barış yanlısı ve idealist yonunu yansıtıyordu.
Matematik, onun gozunde daha teorik ve pratik faydalar sağlama potansiyeli daha az olan bir alandı, bu nedenle odul kategorileri arasında yer almamıştı.
Kaynaklar: Nobel Prize, Snopes, Waterloo, Indian Express Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma