Eğer bir gun yolunuz Sahra Colu'ne duşerse sıkca karşılaşabileceğiniz ve renkli kıyafetleri, harika muzikleri, misafirperverlikleriyle unlu olan Amazighler; kendilerine ozgu yaşam tarzları ve yuzyıllardır korumayı başardıkları kulturleri ile dikkatinizi cekecek.
Ve eğer bir gun yolunuz gercekten Sahra Colu'ne duşerse, onceden varlığından haberiniz olmayan insanlarla tanışıp benzer duyguları, duşunceleri paylaştığınızı fark ettiğinizde -benim de duşunduğum gibi- "Acaba bu topraklarda doğup buyumuş olan bir Berberi olsaydım, şu an nasıl bir hayatım olurdu?" diye duşunebilirsiniz. Eğer 2023 yılında Siwa'ya yaşayan bir Amazigh olsaydık tam olarak şoyle bi hayatımız olabilirdi:
Gunluk yaşantımızda coğunlukla Siwa dili (yerel Berberi dili) konuşurduk.
Amazighlerin konuştuğu dil genellikle "Tamazight" olarak adlandırılır. Amazigh dili ya da bazılarının tabiriyle Berberi dili, Afrika'nın kuzeyindeki dağlardan collere kadar uzanan geniş bir alanda konuşuluyor. Siwa'da yaşayan Amazighlerin konuştuğu dil ise farklı olarak "Siwi" olarak adlandırılıyor.
Duşunsenize bu dil, binlerce yıl boyunca değişen krallıklar, imparatorluklar ve kulturler arasında ayakta kalmayı başardı. Bu yonuyle oldukca eşsiz olan bu dilin farklı bolgelerde farklı lehceleri var. Oyle ki Fas'ta dağlarda konuşulan bir lehce ile colde konuşulan lehce arasında bile bazen buyuk farklar olabiliyor.
Fakat bu dil, Amazighlerin yalnızca gunluk hayatta birbirleriyle iletişim kurmak icin kullandıkları bir dil. Yazı dilinde, eğitim dilinde pek yaygın değil. Mesela, aynı bolgelerde yaşayan Mısırlılar ile de Arapca konuşuyorlar.
3 farklı Alfabe biliyor olabilirdik.
Amazighlerin tarih boyunca kullandığı en unlu alfabe "Tifinagh" olarak isimlendiriliyor. Bu alfabeyi gorduğunuzde, geometrik şekilleri andıran ilginc karakterleriyle dikkatinizi ceker. Fakat bu alfabe, bahsettiğim gibi yeni nesil arasında pek yaygın değil. Yani okuyabilen, yazabilen sayısı Amazgihler arasında da oldukca az.
Bolgedeki Arap egemenliği hem dili hem de kulturu oldukca baskılamış denilenilir. Modern zamanlarda, yazı yazarken genelde Arapca yazıp Arap alfabesi kullanılıyor. Bazıları ise bu dili Latin alfabesiyle yazmayı tercih ediyor.
Ozetle; Amazighlerin dili ve yazısı, Kuzey Afrika'nın zengin ve ceşitli tarihini ve kulturunu yansıtan eşsiz bir mirasa sahip. Eğer bir gun bu harfleri bir yerde gorurseniz, artık ne anlama geldiğini bileceksiniz!
Sabahın erken saatlerinde hurma bahcemize gitmek, sulama işleriyle uğraşmak gibi tarımsal faaliyetlerde bulunabilirdik.
Siwa'nın guzellikleri icinde, bir Amazigh olarak yaşamak, doğa ile ic ice bir hayatı beraberinde getirir. Siwa'da bir Amazigh olarak doğsaydık, tarım hayatımızın tam kalbinde yer alırdı. Sabahın ilk ışıklarıyla uyanır, belki bir fincan şerbetci otu cayı icer ve hurma bahcemize doğru yola koyulurduk.
Hurma, Siwa'nın altın meyvesidir; hem lezzetli hem de bereketlidir. Her gun bu tatlı meyvelerin etrafında donen bir hayat, bize doğanın sunduğu hediyeyle ne kadar şanslı olduğumuzu hatırlatırdı. Bir yandan da ortalama 45 derece olan hava durumu ve bunaltıcı col sıcakları bizim icin sıradan bir şey olurdu.
Renkli elbiseler giyip renkli takılar takar ya da geleneksel beyaz, uzun elbiseler giyerdik.
Eğer Mısır'ın Siwa vahasında yaşayan bir Berberi olarak doğsaydık, elbette kıyafet secimimiz hem geleneksel hem de cevresel faktorlere bağlı olarak şekillenirdi. Siwa, sıcak col iklimine sahip bir bolge olduğu icin kıyafetlerimiz bu koşullara uyum sağlamak zorundaydı.
Erkekler icin o unlu uzun beyaz elbisenin adı "djellaba". Djellaba, sanki coldeki sıcak gunlerde serinlemek ya da akşamları serin esintiden korunmak icin tasarlanmış gibi. Ve tabii ki beyaz rengiyle guneş ışığını yansıtarak sizi serin tutar. Ancak sadece beyaz değil, bazen kahverengi veya diğer doğal renklerde de djellaba gormek mumkun.

Berberi kadınlarının gunluk kıyafetlerine gelirsek, onların da kendi versiyonları olan renkli djellabaları var. Kadınlar icin djellaba genellikle daha renkli ve suslemeli. Bazıları o kadar guzel işlemelere sahiptir ki bir sanat eseri gibidir.
Kadınlar ayrıca başlarına takmak icin renkli eşarplar veya "takchita" adında geleneksel elbiseler giyiyorlar. Bu elbiseler genellikle ozel etkinlikler, festivaller ve eğlencelerde de kullanılıyor.
Eğlence demişken:
Amazighler; festivalleri, muzikleri ve danslarıyla bilinir. Her bolge kendi ozgun rituellerini ve kutlamalarını taşır ama hepsinin ortak yonu, topluluğun bir araya gelmesi ve geleneklerini yaşatma arzusudur.
Eğer bir Amazigh festivaline denk gelirseniz, kendilerine ozgu calgı aletleri tamamiyle ozgun dansları ve Amazigh dilindeki şarkılarıyla buyulenmemeniz imkansızdır. Ancak ilginctir ki bu şarkıların ve eğlencelerin videoya alınmasına, sosyal medyada paylaşılmasına karşılar. Bu sebeple internette rastlamak pek mumkun değil.
Bu coşkulu eğlencelerin yanı sıra, "arak" adını verdikleri geleneksel alkollu icecekleriyle de tanınırlar. Arak, ozellikle Kuzey Afrika ulkelerinde uretilen anason bazlı bir icki ve Amazighler arasında sosyal toplantıların, kutlamaların ve hatta bazen gunluk sohbetlerin vazgecilmez bir parcasıdır.
Genellikle su ve buzla karıştırılıp iciliyor ve bu karışım neticesinde beyaz bir renge buruyor. Bunun yanı sıra, ozellikle gun batımından sonra colde icmeyi tercih ettikleri tatlı caylarını mutlaka denemelisiniz.

Kısacası; Siwa, colun ortasında bir vaha, Mısır'ın saklı hazinesi. Burada yaşayan Amazighler, tarihi ve kulturel zenginlikleriyle sizi buyuleyebilir. Hurma ağacları, eski tapınaklar, tamamiyle farklı ve az konuşulan bir dil, kendi kimliklerini koruma mucadelesine devam eden Berberi halkını gormek isterseniz Siwa'yı ziyaret etmek beklentilerinizi oldukca karşılayan bir deneyim olur.
Bonus: Kaynaklar: Britannica, Washington Institute Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma