Matematik, her ne kadar bircok kişi icin basite indirgenmiş bir ders olarak gorulse de aslında evrenin ve var oluşun gizemini cozebilmenin belki de en buyuk aracı. Hayatın her alanında biz fark etmeden kendine yer bulan matematiğin en bilinmezlerinden biri de “pi sayısı”.
Peki pi sayısı nedir? Neden bu kadar onemli?
Pi sayısı, bir dairenin cevresinin capına olan oranıdır
Dairenin cevresinin capına olan oranı her daire icin aynı olduğundan pi sayısı, bir matematiksel sabit haline geldi. Gercek değeri henuz hesaplanamayan pi sayısı, en basit haliyle 3.14 olarak kullanılır. Ancak uzay ve fizik alanındaki onemli hesaplamalar icin ondalık basamak sayısı artar.
Pi kelimesi ise Yunanca kokenlidir. Yunanaca ’da “cevre” anlamına gelen “περίμετρον” kelimesinin ilk harfidir (π)
Ayrıca “π” harfi Yunan alfabesinin 16. harfidir.
Kaynaklara gore ilk gercek değerin Archimedes tarafından kullanıldığı biliniyor
Pi sayısını kimin bulduğu ise kesin bilgilere dayandırılamıyor ancak Babiller ’e kadar dayandığı ve Babiller ’in pi sayısını 3 olarak kabul ettiği biliniyor. Bazı tabletlerde ise pi değerinin 3.125 olarak alındığı goruluyor.
Gunumuzde ise 2009 ’da ucuncu ayın 14 ’u (3.14 ’u temsil ettiği icin) ABD tarafından 14 Mart Ulusal Pi Gunu ilan edildi
14 Mart ozellikle matematikciler icin oldukca onemli bir gun olarak kabul ediliyor. Ayrıca ABD ’de “pie” yani turtayla kelime benzerliği nedeniyle 14 Mart ’ta pi sayısına ozel turtalar yapılıyor. Google da her yıl Pi Gunu ’ne ozel doodle ’lar hazırlıyor.
Pi sayısının şu ana kadar 13.3 trilyon basamağının hesaplandığı biliniyor
Aslında bilimin bir cok alanında 40 basamağa kadar kullanımı yeterli olsa da bir cok insan binlerce pi basamağını ezberlemeye calışıyor
Hatta bunun icin kurulan “pi ’nin 1000 basamağını ezberleyenler kulubu” ya da “100 basamağını ezberleyenler kulubu” gibi topluluklar bulunuyor. Şu anki rekor 70030 basamağı ezberleyen birine ait. Turkiye ’den ise Lamia Sarıpınarlı, 1050 basamak ezberleyerek listede 107. sıraya yerleşse de gecen yıl Sivas ’ta Burak Şahin adlı bir lise oğrencisi 2017 basamağı ezberlemeyi başardı.
Pi sayısı hakkındaki en ilginc şey ise hicbir zaman kendini tekrar etmemesi ve ozgun bir şekilde sonsuza kadar gitmesi
Bu sonsuzluğun icinde ise neredeyse aradığınız her turlu dizilimi bulabilirsiniz. Yani doğum tarihiniz, kredi kartı numaranız gibi bir cok rastgele dizilim pi sayısının icinde mevcuttur
Bunun icin hazırlanmış bir site bile var. mypiday.com adlı siteden istediğiniz sayıyı girerek girdiğiniz sayının pi sayısının kacıncı basamağında bulunduğunu gorebiliyorsunuz.
Sanatcılar, Pi sayısının basamaklarındaki sayıları belli bir duzene gore bir araya getirerek ceşitli gorseller oluşturuyor
Pi sayısı aynı zamanda muzisyenleri de etkiliyor. Pi sayısındaki rakamlara gore yazılmış bir beste bile var Bircok bilim insanı tarafından dunyanın tum gizemlerinin bu sonsuz sayı icinde gizli olduğu duşunuluyor
David Cudnovski ise Pi sayısı hakkında “Pi ’yi keşfetmek, kÂinatı keşfetmek gibidir.” diyor…
Kaynak; 1 2